Функцияның мәндер облысы
|
График
|
синус
|
{\displaystyle 2\pi }
|
{\displaystyle (-\infty ,\infty )}
|
{\displaystyle [-1,1]}
|
|
косинус
|
{\displaystyle 2\pi }
|
{\displaystyle (-\infty ,\infty )}
|
{\displaystyle [-1,1]}
|
|
тангенс
|
{\displaystyle \pi }
|
{\displaystyle x\neq \pi /2+n\pi }
|
{\displaystyle (-\infty ,\infty )}
|
|
секанс
|
{\displaystyle 2\pi }
|
{\displaystyle x\neq \pi /2+n\pi }
|
{\displaystyle (-\infty ,-1]\cup [1,\infty )}
|
|
косеканс
|
{\displaystyle 2\pi }
|
{\displaystyle x\neq n\pi }
|
{\displaystyle (-\infty ,-1]\cup [1,\infty )}
|
|
котангенс
|
{\displaystyle \pi }
|
{\displaystyle x\neq n\pi }
|
{\displaystyle (-\infty ,\infty )}
|
|
Тік бұрышты үшбұрышты салайық:
Синус
қатынасың x бұрышының синусы деп атаймыз және sinx деп белгілейміз: sinx =
Ескерту
a ≤ c болғандықтан кез келген x үшін sinx ≤ 1.
Дәл осылай косинусты аңықтаймыз:
Косинус
қатынасың x бұрышының косинусы деп атаймыз және cosx деп белгілейміз: cosx =
Сұрақ.
cosx ≤ 1 тұжырымы орынды ма?
Жаттығу.
Белгілі геометриялық теореманы пайдалана отырып мына тепе-теңдікті дәлелдеңіз:
cos2 x + sin2 x = 1.
Тангенс
қатынасың x бұрышының тангенсі деп атаймыз және tgx деп белгілейміз:
tgx = =
Котангенс
қатынасың x бұрышының котангенсі деп атаймыз және ctgx деп белгілейміз:
ctgx = =
Тригонометриялық функциялардың негізгі қасиеттері мен графиктері
Қосу формулалары
Синус функциясы I, II ширектерде оң, ал III, IV ширектерде теріс мәндер қабылдайды, әрі тақ функция, яғни sin(–x) = –sinx, ең кіші оң периоды 2π.
Косинус функциясы I, IV ширектерде оң, ал II, III ширектерде теріс мәндер қабылдайды, әрі жұп функция, яғни cos(–x) = cosx, ең кіші оң периоды 2π.
Тангенс функциясы ширектерде I, III оң, ал II, IV ширектерде теріс мәндер қабылдайды, әрі тақ функция, яғни tg(–x) = –tgx, ең кіші оң периоды π.
Котангенс функциясы I, III ширектерде оң, ал II, IV ширектерде теріс мәндер қабылдайды, әрі тақ функция, яғни ctg(–x) = –ctgx, ең кіші оң периоды π.
Косинус, синус, тангенс дегеніміз-тригонометриялық функциялар. Бұл функциялар үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының арасындағы қатынасқа негізелген.
Косинус дегеніміз-сүйір бұрышқа(90-нан кіші бұрыш) іргелес жатқан катеттің(90 градус жасайтын үшбұрыштың қабырғалары)гипотенузаға қатынасы. Синус-сүйір бұрышқа қарсы жатқан катеттің гипотенузаға қатынасы. Котангенс дегеніміз-іргелес жатқан катеттің қарсы жатқан катетке қатынасы(сүйір бұрышқа).
Синус
Синус (латынша sіnus — дөңестік, иілу) — тригонометриялық функциялардың бірі; белгіленуі: sіn. Тік бұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының синусы деп осы бұрышқа қарсы жатқан катеттің гипотенузаға қатынасын айтады.
Синустар теоремасы — кез келген үшбұрыштың а, b, с қабырғалары мен оларға қарсы жатқан А, В, С бұрыштарының синустары арасындағы қатысты сипаттайтын тригонометриялық теорема;
{\displaystyle R_{n}={\frac {R_{n-1}^{i}}{\sin 2{A_{n-1}^{i}}}},}
Косинус
Косинус [жаңа лат. cosіnus, co (mplementі) sіnus – қосымша синус] – 1) тригонометриялық функциялардың бірі. Белгіленуі: cos; 2) тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының Косинусы – сол сүйір бұрышқа іргелес жатқан катеттің гипотенузаға қатынасы.
Косинустар теоремасы – үшбұрыштың екі қабырғасы мен сол екі қабырғаның арасындағы бұрышы бойынша оның үшінші қабырғасын анықтауға арналған теорема. Бұл теорема былайша тұжырымдалады: үшбұрыштың кез келген бір қабырғасының квадраты былайғы екі қабырғасы квадраттарының қосындысынан сол қабырғалар мен олардың арасындағы бұрыш косинусының екі еселенген көбейтіндісін азайтқанға тең:
Тангенс
Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының Тангенсы – Қарсы жатқан катеттің іргелес жатқан катетке қатынасы.
Котангенс
Котангенс [жаңа лат. cotangens, co(mplementі) tangens – қосымша тангенс] – 1) тригонометриялық функциялардың бірі. Белгіленуі: ctg; 2) тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының Котангенсы – сол бұрышқа іргелес жатқан катеттің сол бұрышқа қарсы жатқан катетке қатынасы.
Қазақстан Республикасы және оқу-ағарту министрлігі
Шымкент қаласының білім басқармасы
«Отырар» колледжі
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:Тригонометрия
Орындаған: Қыстау Н.
Тобы: ЕТ-2391б
Қабылдаған: Қошқарбаева Ж.
2023-2024 жж
Достарыңызбен бөлісу: |