Түрлі топырақ – климат жағдайында комплексті тыңайтқыштарды қолдану және тиімділігі

КҮРДЕЛІ-АРАЛАС ТЫҢАЙТКЬІШТАР

• Нитрофоскалар. Бұл тыңайтқыштарды өндіру фосфоритті азот қышқылының көмегімен ыдыратуға негізделген:
• Са3(Р04)2 . CaF2 + 8HNO3 = 4Ca(N03)2 + 2Н3Р04 + 2НҒ
• Реакция барысында гигроскопиялығы жоғары кальций нитра­ты пайда болады. Бұл тұз тыңайтқыштың физикалық касиетінің нашарлауына әсер етеді. Сондыктан реакция нәтижесінде түзілген қоспаны одан әрі өңдейді.

1. Ыстық күйінде қоспаға аммиак пен күкірт қышқыльгн және калий хлоридін қосады. Сонда реакция мынадай бағытта жүреді:

• 1. Ыстық күйінде қоспаға аммиак пен күкірт қышқыльгн және калий хлоридін қосады. Сонда реакция мынадай бағытта жүреді:
• 4Ca(N03)2+2H3P04+8NH3+4H2S04+12Н20=
• =8NH4N03+4CaS04+2CaHP04 «Н20
• NH4N03+KC1=NH4C1+KN03
• Пайда болтан тыңайтқышты күкірт қьпдқылды нитрофоска дейді. Оның әрбір түйіршігінде CaHP04 «2Н20, NH4N03, NH4C1, KN03, KC1, CaS04 түздары болады. Құрамында 13% азот, 10% фосфор жэне 13% калий бар.
• 2. Сульфатты нитрофосканы фосфориті азот қышқылымен өндеу арқылы түзілген қоспаға күкірт қышқьлы аммоний тұзын ендіру арқылы алады:
• Ca(N03)2+(NH4)2S04=NH4N03+CaS04
• NH4N03 + KC1 = NH4C1 + KN03
• Сульфатты нитрофоска құрамында 12% азот, 12% фосфор же­не 12% калий бар, түйіршікті тыңайтқыш.
• 3. Фосфорқышқылды нитрофосканы ыстық қоспаға аммиак пен фосфор қышқылын қосып алады:
• 4Ca(N03)2+5H3P04+9NH3+8H20= 8NH4N03+4CaHP04.2H20+NH4H2P04
• NH4N03+KC1=NH4C1+KN03
• Құрамында 16% азот, 16% фосфор, 16% калий бар. Жалпы фосфордың 80 проценті суда жақсы ериді.

4. Карбонатты нитрофоска тыңайтқышын бастапқы қоспаға көмір қышқылын, аммиакты және калий хлоридін қосып алады.

• 4. Карбонатты нитрофоска тыңайтқышын бастапқы қоспаға көмір қышқылын, аммиакты және калий хлоридін қосып алады.
• Ca(N03)2+2NH3+H2C03+H3P04+2H20=2NH4N03+CaHP04.2H20
• +СаС03
• NH4N03+KC1=KN03+NH4C1
• Құрамында 35-37% қоректік заттар (азот, фосфор, калий) бар. Негізгі тыңайтқышты күзде сүдігер жыртар алдында береді.
• 5. Бастапқы қоспаны - 5° С температурада мұздатады да оған фосфор қышқылын және аммиак қосады. Сонда аммоний фосфа­ты, кальций дифосфаты және аммоний нитраты түзіледі:
• Ca(N03)2+H3P04+NH3 =NH4H2P04+CaHP04 +NH4N03
• Сонан соң оның үстіне калий хлоридін қосады:
• NH4N03+ KC1=NH4C1+KN03
• Бүл нитрофоскада 40-50% қоректік заттар болады.