Түсінік хат Үйірме жұмысының мақсаты
жүктеу/скачать 99.29 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Ойлаған санды табу».
- «Қызықты квадрат»
- «Тоғыз нүкте»
- «Таңқаларлық цифрлар»
- Шығыршықты үшбұрыш
- «Табиғат әлемінен».
- «Бірден сызып шық».
- Үш пешка ойыны.
- 9-ға көбейту
| III сынып
1 — о т ы р ы с. Математикалық ребус шешу (8-сурет) Математикалық жұмбақ. а) Қатар жазып саусақты, ТТ Түйістір екі бармақты. Екі қолдың арасы, Қандай әріп қарашы? (М) ә) Төрт әріптен тұрамын, Түрлі сөзді құрамын. Т-ны кесіп тастасаң, Биігірек жер болам. Қайта ойланып қарасаң, Сый-құрметі — төр болам. Жарты Т-дан бастасаң Лаулап жанған от болам. Бұл қай сөз? (Төрт) Математикалық жаңылтпаш. Қырық үш қызғыш құсқа, Қырық үш қызғыш құс қосса, Қанша қызғыш құс болады? (О. Әубәкіров) Математикалық фокус. «Ойлаған санды табу». Сан ойла. Оны екі еселеп, 5-ті қос. 5-ке көбейт. 10-ды қосып, 10-ға көбейт, Нәтижең қанша? Ойлаған саныңды табамын. Мысалы. 9*2=18. 18+5-23. 23*5=115. 115+10 = 125. 125*10 = 1250. Фокус сыры. Нәтижеден 350-ді азайту керек. Айырманың жүздігі ойлаған сан болады: 1250—350 = 900. 9 — ойлаған сан. 2 — о т ы р ы с. Математикалық ойын «Қызықты квадрат» (9-су-рет). Ойын ережесі. Екі команда өкілдеріне қиындығы бірдей тапсырма беріледі. Олар 2, 3, 6, 8, 9 цифрларын пайдаланып, квадраттық бос көздерін жатық жол, тік жол және үзік сызықтар бойынша есептегенде, цифрлар қосындысы 15 болатындай етіп толтыруы керек. Қай команда бұрын толтырса, сол команда ұтады. Команда өкілдері класқа карап тұрып, бастаушының «Кірісіңдер!» деген белгісі бойынша бастайды. (Ж а у а б ы: 9, б-суретте берілген.) Математикалық викторина. Жұлдызшаның орнында қандай сан тұр? * * * * – * * * = 1. (Жауабы: 1000—999 = 1.) Геометриялық басқатырғы. Қарындаштың ұшын көтермей, үш кесінді жүргізу арқылы үш квадратты алты үшбұрышқа бөлу керек. (Жауабы: 10-суретте берілген.) Математикалық жұмбақ «Бұл не?» Айқасқан екі таяк, Тұрады жоқты сұрап. (Икс) Тапқырлықты талап ететін логикалық есептер. а) Үш май шам жанып тұрды. Екеуін сөндірсе, нешеуі қалады? (Жауабы: екеуі, өйткені сөндірмеген біреуі жанып кетеді) б) 11-суретте неше үшбұрыш сызылып көрсетілген? (Жауабы: 8.) 3-отырыс Математикалық викториналар. а) Сегіздікпен 1000. Тек қосу таңбасын пайдаланып сегіз сегіздіктен 1000-ды құрастыру керек. (Жауабы: 888+88 + 8+8+8 = 1000.) б) Неше беттік дәптерлер болады? (Ж а у а б ы: 12, 18, 24, 32, 36, 48, 96.) Кім қырағы? Цифрларының қосындысы 18 болатындай етіп, карточкаларды үш топқа жікте: 2637 1638 1368 2376 1395 2367 2673 1863 Жауабы: 1, 2 және 3 цифрларының орны бойынша топтаймыз: 1638 2637 1368 1368 2376 2376 1395 2367 1395 1863 2673 2367 3. Геометриялық басқатырғы «Тоғыз нүкте» (12-сурет). 12, а — суреттегі 9 нүктені қарындаштың ұшын көтермей, төрт кесіндімен қосу керек. (Жауабы: 12, б-суретте берілген.) Тапқырлықты талап ететін логикалық есеп «Мысықтар». Үйдің әрбір бұрышында бір- бір мысық отыр. Әрқайсысына үш мысық қарсы отыр. Үйде барлығы неше мысық отыр? (Ж а у а б ы: төрт, сурет арқылы түсіндіріледі.) Математикалық ойын «Таңқаларлық цифрлар» (13-сурет) . Мұнда келтірілген жазбалардың тамаша сыры бар. Бұған кітаптық сол жақтағы төменгі бұрышынан қараңдар. Қосуға берілген дұрыс мысалды көресіңдер. Енді оң жақ төменгі бұрыштан қараңдар. Мұнда да қосуға берілген дұрыс мысалды көресіңдер. Оның үстіне барлық бірден тоғызға дейінгі цифрлар пайдаланылған. Осындай тағы бір жазбаны келтіріңдер. (Ж а у а б ы: 13-суретте берілген.) 4 — о т ы р ы с. Ойын. Шығыршықты үшбұрыш. Дөңгелек бойында қосындысы 39 болатындай етіп 1, 2, 3, … 9 сандарын үшбұрыш бойына орналастыру керек (14-сурет). Ш е шу і. 1-ден 10-ға дейінгі сандардың қосындысын табайық: 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 = 45. Мұнан дөңгелек бойындағы сандар қосындысын азайтсақ, үшбұрыштар төбесінде тұратын сандар қосындысы табылады. 45 – 39 = 6. Әр төбедегі санды табу үшін 6-ны үш қосылғышқа жіктеуіміз керек. Жіктеп 6=1+2+3 екенін табамыз. Қалған 4, 5, 6, 7, 8, 9 цифрларды дөңгелек бойына еркін түрде орналастырамыз. Е с к е р т у. Есепті ойын түрінде ұйымдастыруға да болады. Ол үшін плакат даярланады. 1, 2, …, 9 цифры жазылған дөңгелекшелер картоннан ойылып алынады. 4—5 минут оқушылар кезекпе-кезек ойнап көргеннен кейін, есепті шешу мәселесі қойылады. Есеп шешіледі. Математикалық ребус шешу (15-сурет). (Ж а у а б ы: Азайту.) Математикалық викториналар. «Табиғат әлемінен». а) Неше туыс? 7 туыстың бір-бірден қарындасы бар. Олар барлығы нешеу? (Жауабы: 7 ағасы, бір қарындасы бар. Барлығы 8 туыс). б) Неше машина керек? Әр машина 5 тонна жүк көтерсе, 20 тонна 200 кг жүкті тасу үшін неше машина керек? (Ж а у а б ы: 5 машина, себебі 4 машинаға жук сыймайды.) Тапқырлықты талап ететін логикалық есептер. а) Қандай сан барлық санға қалдықсыз бөлінеді? (Ж а у а б ы: Нөл.) б) Көшедегі өткелді жолақтап ақпен бояп қояды. Егер олардың арасында 30 боялмаған жолақ болса, ақ жолақтар саны қанша болғаны? (Ж а у а б ы: Отыз бір.) Таяқшамен жаттығу. 16, а — суретте таяқшадан фигура құрастырылған. 5 таяқшаны алып тастап, уш квадрат құрастыру керек, (Ж а у а б ы: 16, б-суретте берілген.) 5 — о т ы р ы с. Математикалық викториналар. а) 12-беттік оқушы дәптерінің салмағы қанша? (Жауабы: 35 г.) б) Құны әр түрлі 10 монета бар. Олардың арасында бірдейі бар ма? (Жауабы: — Иә, себебі монеталар 1, 2, 3, 5, 10, 15, 20, 50 және 1 сомдық болады. Бұлардың барлығы 9. Демек, монеталардың біреуі құны жағынан қайталанады.) Таяқшамен жаттығулар. а) Алты квадрат. 12 таяқшадан бірдей 6 квадрат құрастыру керек. (Ж а у а б ы: Таяқшаларды куб түрінде орналастырамыз.} б) Бокал және шие (17-сурет). 5 таяқшадан «бокал» құрастырылған. Ішінде шие бар. Екі таяқшаны қозғалту арқылы шиені бокал сыртында қалдыру керек. (Жауаб ы: 17,б-суретте берілген.) Тапқырлықты талап ететін логикалық есептер. а) 18-суретте неше бұрыш көрсетілген? (Ж а у а б ы: Сегіз.) б) Цифрларды қозғап дұрыс теңдік шығар: а) 83 – 17 = 21 б) 31+2=33 б) 13 + 2 = 33, Жауабы: а) 83 – 71 = 12, Фокус деген 5 сөзден 7 рет фокус сөзі шығатындай етіп жаз. Ж а у а б ы: Фокус деген сөзді бірінің астына бірін бес рет жазып, қиғаштап оқысақ тағы екі рет фокус деп оқитын боламыз. Сонда небары ол сөз жетеу болады (19-сурет). 6 — о т ы р ы с. Математикалық викториналар. а)Үш пар ат 30 км шапса, әр ат неше км шабады? б) 66 санын ешбір амал қолданбай оны жартысына арттыру керек. Е с к е р т у. 66 саны карточкаға алдын ала жазылады. (Ж а у а б ы: 66-ны 99 шығатындай етіп аударып көрсету керек.) в) Екі жарым килограмм ет екі жарым сағатта піссе, жарты килограмм ет неше сағатта піседі? г) Ер баланың ағалары жоқ, ал оның қарындасының сіңілісі қанша болса, сонша ағасы бар. Осы семьяда неше ер бала, неше қыз бала бар? (Ж а у а б ы: 1 ұл, 2 қыз бар.) Тапқырлықты талап ететін логикалық есептер. а) Екі әкесі мен екі баласы үш алманы бір-бірден бөліп қалай бөліскені? (Ж а у а б ы: Әкенің баласы және оның баласы болғаны. Сонда небары үш адам. Олардың үш алманы бір-бірден бөлісуіне болады.) б) Квадрат тәрізді алаңның төрт бұрышының әрқайсысында бір-бір ағаш өсіп тұр. Ағашты кеспей, алаңды қалайша кеңейтуге болады? (Ж а у а б ы: 20-суретте берілген.) Геометриялық басқатырғы «Бірден сызып шық». Қарындаштың ұшын қағаздан алмай бірден сызып шық (21-сурет.) Е с к е р т у. Сурет стрелкасыз беріледі. Таяқшымен жаттығу. а) Екі шырпыны ауыстырып, сиырды артына қарату керек. (Ж а у а б ы: 22 – суретте берілген) б) Үш шырпыны қозғап, өрмекшіге ұқсас фигураны қарама-қарсы бағытқа қаратыңдар (23, а-сурет). (Ж а у а б ы: 23, б-суретте берілген.) Ескерту. Шешудің мүмкін бір жағдайы келтірілген. Математикалық ойындар. а) Үш пешка ойыны. Әдістемелік нұсқау. Тақтадағы (24-сурет) көрсетілген ақ және қара пешкалардың орнын өзара ауыстыру керек. Олар бірінен бірі аттап кете алмағанымен, жолда не қуыста кідіре алады. Пешкалар орнын бұрын ауыстырған жеңімпаз атанады. Ойын звенолар арасында ұйымдастырылады. Ол үшін әр звеноның өз алдына ойын жабдығы болуы тиіс. Оны картоннан алдын ала даярлап алу қажет. Оқу-тәрбиелік сипаты. Ойын оқушының ой-өрісін кеңейтіп, көз алдына елестету қабілетін дамытады. Ұстамдылыққа, коллектившілдікке үйретеді. б) 9-ға көбейту. Бір таңбалы санды 9-ға көбейту үшін пайдаланылады. Алақанды жайып, солдан оңға қарай саусақты санаймыз да қажет көбейткішті бүгеміз. Берілген саусақтың сол жағы ондықтарды, ал оң жағы бірліктерді білдіреді. жүктеу/скачать 99.29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|