2.6 Бағдарламамен қамтамасыз ету
Белгілі бір ЭЕТ үшін бақылау жүйесі қызметі алгоритмдері кешенін математикалық қамтамасыз етуді жүзеге асыру бағдарламалық қаттамасыздық (БҚ) және ТПАБЖ-ны ақпараттық қамтамасыз (АҚ) ету арқылы жүргізіледі.
Бұл кезде БҚ ұғымы кеңірек, ол ТПАБЖ қызметіне қатысты барлық бағдарламалар жиынын қамтитынын ескеру қажет.
Адаптер картасы ВАЅІС үшін толық қүжатталған интеграцияланған драйверлер, демонстрациялық бағдарламалар және желіні тексеру қүрылғыларымен қамтамасыз етеді.
ІМPULЅE қолданбалы бағдарламасының қоржыны "меню" көмегімен орындалған, ІМР-лардан мәліметтер жинау, экранда бейнелеу, ІВМ ХТ, АТ немесе АХТ жеке компьютерлерінде нәтижелерді сақтау және талдауға мүмкіндік беретін, басқарушы нүсқаулардың толық жиынымен қамтамасыз етеді. ІМPULЅE көпмақсатты бағдарлама қоржыны болып табылады, ол берілгендерді жинақтау процесін үзбестен әр түрлі өлшеулер жасауға мүмкіндік береді. Барлық өлшегіш кірілулерге (измерительные входы) сызықтық түрленуді қолдануға болады. Кейбір арналар саны бойынша нәтижелер алуға мүмкіндік жасап отырып, мысалы арналар бойынша берілгендерді орташалау (усреднение), кросс-арналы (сгоss-сһаnnе1) бар, және де оның нәтижелері нақтылы уақыт ауқымында немесе тренд графигі (уақыт өлшемі) түрінде электронды кесте түрінде дисплейге шығарылуы мүмкін.
ІМPULЅE бағдарлама қоржынының басқаруымен жұмыс істейтін екі біріккен (ұқсас) компьютерлерді қолдану кезінде олардың арасында нәтижелер алмасу үшін байланыс жасалуы мүмкін, сол кезде компьютерлер бір-бірімен қатар, немесе қашықта орналаса алады.
ІМPULЅE бағдарламалық қамтамасыз етудің ерекше жері жүйенің мәліметтер жинау мәселесін орындау мүмкіндігі болып табылады, бүл кезде жеке компьютерде басқа мәселелер орындалып - " жатады. ІМPULЅE демонстрациялық бағдарламасы пайдаланушыға ІМР модулінің нүсқауларын жіберуге және осы модульдердің мәліметтерін алуға мүілкіндік береді.
Бағдарламалық драйверлер және демонстрациялық бағдарлама символды тізбек түріндегі нүсқауларды пайдаланады.
ІМР модульдерімен әсерлесу үшін машина тіліндегі бес бағдарлама қарастырылған. Ондай бағдарламалардың екі-екіден нүсқаулары бар: біреуі ВАЅІС интерпретаторы режімінде жұмыс істейтін қолданбалы бағдарламаны қолдануға арналған. Драйверлік бағдарламалар ВАЅІС-тен бөлек тілде жазылған қолданбалы бағдарламаларда пайдаланылуы мүмкін. Кез келген қолданымдағы тілдің Мicrosoft фирмасы жасап шығарған ВАЅІС тіліндегі бағдарламалық қамтамасыз ету сияқты сондай айнымалылар форматын қамтамасыз етуі, машина тіліндегі бағдарлама бөліктеріне енуге және бұл бағдарлама бөліктеріне енуге және бүл бағдарлама бөліктеріне өлшемдер мәнін ендіруге құралы болуы тиіс. Ѕ-пеІ байланыс жүйесі төрт әр түрлі ағымдармен, яғни мәліметтер шипасымен жүмыс істейді. Әрбір мәліметтер ағынының әр түрлі мәліметтер қалыбы (формат) бар. Бүл қолданбалы бағдарламаға мәліметтер шипалары басымдылықтарын игеруге мүмкіндік береді.
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 Жаңа басқару жүйесін ендірудің техникалық-экономикалық негіздері
Құрғату-абсорбциялық бөлімді автоматтандырудың жаңа жүйесін ендіру процесті жеделдету (интенсификация) есебінен қол жеткізілген өндірістің көлемінің ұлғаюына, технологиялық режімнің дәлірек сақталуына алып келеді. Сонымен бірге жекелеген учаскелердің ырғақты жұмыс істеуін қамтамасыз ету, материалдық энергетикалық ресурстарды үнемдеу, өндіріс шығындарын қысқарту, өнім сапасын арттыру есебінен, тауар-материалдық құндылықтардың қалыптан артық қорын қысқарту және қорғаныс құралдарының икемділігін арттыру есебінен үнемдеу, техникалық-экономикалық көрсеткіштерді жедел есептеу нәтижесінде кірістің жалпы шамасының өсуі, өндірістің ұйымдастыру деңгейі артуынан үнемдеу жоғарылады.
ТПАБЖ-ны ендіру цех өнімділігінің төмендегілер есебінен 3 пайызға артуына мүмкіндік жасайды:
1. Байланыс (контактирование) дәрежесінің артуы.
2. Температуралық режімді бақылаудың артуы.
3. Ауа қабатына газдың шығуын болдырмау. ҚК қосымша кірісті анықтаймыз:
ҚК=11000·87600·0,03=28908000 теңге;
мұндағы 11000 теңге — 1 т күкірт қышқылының бағасы. 87600 тонна - ТПАБЖ-ны ендіргенге дейінгі бір жылда өндірілетін Н2804
массасы.
3.2 ТПАБЖ қүруға кететін шығынды анықтау
Автоматтандыру құрал-жабдықтарын алуға кететін шығындар 3.1 кестеде келтірілген.
3.1 кесте - Жабдықтар бағасы
Аталуы
|
Саны
|
Багасы
|
Жалпы багасы теңге
|
Термометр ҚМТ
|
26
|
500
|
13000
|
"Сапфир" қысымды өлшегіш
|
|
|
|
түрлендіргіші
|
24
|
12500
|
300000
|
Ш-703 өлшегіш түрлендіпгіші
|
26
|
11250
|
2925000
|
АКК-М-01 анвлизаторы
|
4
|
9250
|
37000
|
Диск-250 түрлендіргіші
|
16
|
11250
|
180000
|
МИМ-П пневматикалық
|
|
|
|
атқарушы механизмі
|
20
|
4500
|
90000
|
БП-36 қоректену блогы
|
24
|
3250
|
78000
|
БУ басқару блогы
|
20
|
1500
|
30000
|
ПБР-2 байланысусыз қосқыш
|
20
|
2250
|
45000
|
ЭЕМ
Барлығы:
|
1
|
567000
|
567000
|
|
1632500
|
теңге
|
Құралдар алуға барлық жұмсалатыны:
1) Қосалқы бөлшектерге барлық қүралдың 3 пайызы жүмсалады
Шқ/Б=Ѕ• а = 1632500·0,03 = 48975 теңге.
2) Тасымалдауға барлық қүралдар қүнының 5 пайызы жүмсалады
Штас= Ѕ·β = 1632500·0,05 = 81625 теңге.
3) Құрастыруға (монтаж) барлық құралдар құнының 2,5 пайызы кетеді
ШҚҮр= Ѕ · у = 1632500 • 0,025 = 40812,5 теңге.
4) ИВЦ-ға қажет ғимарат құны 5000000 теңге. Барлық шығын
мынадай:Бш=Ѕ+Шқ/Б+ШтАС+Шқүр+Q=1632500+48975+81625+40812,5+
5000000= 6803912,5 теңге.
3.2.1 ТПАБЖ жүмысымен байланысты қосымша шыгындар есебі
Ѕ— жабдықтардың қүны
Ѕэвм ~ ЭЕМ қүны
Ѕқүр ~ қүралдардың қүны
ЅҚүр=8-8Эвм=1632500-567000=1065500теңге
1) Есептеу техникасының амортизациялық есептеулері және көмекші қүралдар ЭЕМ қүнының 10 пайызы:
Ав=Ѕэвм• 0,1=567000• 0,1 =56700 теңге.
2) Құралдардың амортизациялық есептеулері құралдардың құнының 15 пайызын қүрайды:
Ақ=ЅҚҮр»0,15=106550.0,15=159825 теңге.
3) Ғимраттық амортизациялық есептеулері ғимарат қүнының 2,8 пайызын құрайды:
АҒ=ЅҒ.0,028=5000000-0,028=140000 теңге.
Жалпы амортизациялық есептеулер:
А=Ак+АқүР+Ағ=56700+159825+140000=356525 теңге.
4) Электр энергиясының жұмсалуы былай есептеледі:
мұндағы ∑Wi— есептеу техникалары құралдарының қолданатын жалпы қосынды қуаты, паспорт бойынша — 7,39 кВт
t— есептеу техникасының жұмыс сағатының саны - 24 сағат
R— есептеу техникасын пайдалану коэффициенті - 0,93
N — нысандар саны (есептеу кешендері)
Рэ/э=7,39·24·0,93 · 1=164,95 кВт сағ/тәул
Электр энергиясының бір жылдағы жалпы жұмсалуы:
Ржалпы=Рэ/Э·Ү
мұндағы Ү — бір жылдағы күн саны - 365
РЭ/э ~ электр энергиясының жұмсалуы - 164,95 кВт сағ/тәул
Ржалпы=164,95·365=60206,75 кВт сағ
Бір жылдағы электр энергиясының жұмсалуы:
Жэ/Э=Ржалпы • а
мұндағы а 1 кВт сағ электр энергиясының құны — 4,6 теңге барлық ағымдағы жұмсаулар мынадай:
∑Жж=А+Жэ/э=356525+276951,05=642476,05
қосымша шығындарды (27 пайыз) ескергенде:
∑ЖА=633476,05 + (633476,05 · 0,27)= 642476,05+171038,53=
=804514,58 теңге
3.2.2 Қызметшілердің жалақысын есептеу
3.2 кесте — Штаттық кесте
№
|
Қызметі
|
Тізімдік саны
|
Сагаттық тарифтік ставка
|
1.
|
Электр слесары
|
5
|
97,50
|
2.
|
Электроншы-инженер
|
5
|
124
|
3.3 кесте — Жұмыс уақытының жоспарлы балансы
р
№
|
Баланс баптарының атаулары
|
Кезекші үздіксіз өндіріс
|
1.
|
Уақыттың күнтізбелік қоры
|
365
|
2.
|
Демалыс және мереке күндері
|
91
|
3.
|
Номиналды қор Т
ном (1) - (2)
|
365-91=274
|
4.
|
Жұмыс істелмеген себептері:
а) кезекті еңбек демалысы; ә) науқасты себептері;
б) мемлекеттік міндеттерді орындау үшін;
в) оқу демалысы
|
34 6
1
2
|
5.
|
Жұмыс істеген күндері
|
43
|
6.
|
Жұмыс уақытының тиімді қоры Тта(3)-(4)
|
274-43=231
|
7.
|
Номиналды қорды пайдалану коэффициенті Кп=Тта/Тном#100%
|
231/274.100=843
|
8.
|
Штаттықтан тізімдік санға көшу коэффициенті
|
274/231=1,18
|
9.
|
ЭС және ПС ауысымдарының үзақтығы
|
8,0
|
Ю
|
Уақыттың тиімді қоры (сағат)
|
Қуақыт 231-8=1848
|
Электр слесарының жалақысының жылдық қорын есептеу I Негізгі жалақы қорын есептеу
-
Тарифтік қор
-
Сыйақы қоры (ереже бойынша 20%)
ҚСЬІЙ=0,2.900900=180180
3. Түнгі жұмыстың қосымша төлемі (22.00-ден 6.00-ге дейін)
%Күнд.у — түнгі жүмысқа толем пайызы
16,7
Кунд.у = 900900 = 150450
100
4. Мереке күндерінде жұмысқа қосымша төлем
9-100%
2-қосарлы төлем % ҚТмк = = 2,46%
365
2,46
ҚТмк= = 2.900900= 44324
100
Барлық негізгі төлем қоры
Қнег=Қтар+Қсый+КүНД.у+ҚТМК
Қнс,=900900+180180+150450+44324=1275854
Салалық коэффициентті негізгі қор
ҚнСк=Қнег·СК СК=1,4
Қнск=1275854·1,4=1786196 (теңге)
II Жалақының қосымша қорының есебі
КО
Қд = Қнск
Т ном
1. Кезекті демалыс күндерінің төлемі
ҚО=34
Тном=274 I 3.1 кестеден
34
Қп=—1786196=221645
^ 274
2. Мемлекетті міндеттерді орындау күндері төлемі
КТ Қмм=~7 Қнск ҚТмм=1
ном
1
Қмм=^ 1786196=6519
48
3. Оқу демалысы күндері төлемі
КТ0д _
Қод= ~^, Қнск ҚТод=2
ном
Қод=2741786196=13038 Жалақының барлық қосымша қоры:
Ққос^Кд+ҚмМ+ҚоД
ҚҚОС=221645+6519+13038=241202 III Жалақының жалпы қоры Барлық қызметкерлердің жалақы қорының есебі 1. Әлеуметтік салық
Қнегсл=Қнск+Қ қос Қнегсл=1786196+241202=2027398
Киег 2027398 1 слесардың орт.айл.жал.= д. 19 = =33789,97
Слесардың әлеуметтік салыгын есептеу:
(14565-1456-971) . 0,2=2427,6=А ((33790-14565-(33790-14565) .0,1) .0,15=2595,3=В ӘССЛ=А+В=2427,6+2595,3=5023 Барлық слесарлардың жылдық әлеуметтік салыгы:
ІӘССЛ=5023. 12.5=301380
Инженер-электроншы еңбегі төлемінің жоспарлы жылдық қорының есебі
Г%ПП + 100
V
%ПП=40%
ҚнегИТА=Т.Мс.12.СК
ҚнегИтА=24800.5.12.1,4.1,4=2916480 (теңге)
2916480 1 инж. орт.айл.жал.= —=38840
49
ӘСита=(38840-3884-971) .0,15=5097,75 Барлық инженер-электроншылардың жылдық әлеуметтік салығы:
ХӘСита=5097,75. 12.5=305865
Барлық жумысшылардың жылдық әлеуметтік салығы:
ӘС=301380-1-305865=607245
2. Жинақтаушы зейнетақы
ҚнеГжқ=ҚНЕг+ӘС+ПИ
Қнегжк=4943878+607245+494388=6045511
10% Ж^3= ~ Қнғг 100 у
Ж3=0,1.4943878=494388
Жүмсалған сома есебі
ЕР^ХЗт+ҚнеГжқ
£Р=537145+6045511=6582656
3.3 Экономикалық тиімділік және өзін-өзі ақтау мерзімі анықтамасы
1. Қосымша баланыстық кіріс
КБ=ККОС-ІР=28908000-6582656=22325344
2. Кәсіпорын кірісіне салық
СМ
кс=7о^
30 КС= — 22325344=6697603,2
3. НДС
СМ=салық мөлшері=30%
16%
СНдс= у^" КБ=0,16.22325344=3572055
50
4. Таза пайданы есептейміз
Пт=КБ-КС-Сндс=22325344-6697603,2-3572055=12055686 Капиталдық салымдардың өтелу мерзімін анықтаймыз: Кс=8+Шқ/Б+Штас+Шқүр+(5+ЖіІІ-ӘС=1632500+48975+81625+
+40812,5+5000000+2027400+2330400+607245=11768957,5
#с 11768957,5 Т=/7Г= 12055686 =°'97 (ЖЬШ)
51
Түжырым:
Қүрғату-абсорбциялық бөлімді автоматты басқару жүйесін ендіру тиімділігінің ТЭР нәтижесі бойынша өзін-өзі ақтау мерзімі 0,57 жыл, яғни өзін-өзі ақтаудың нормативті мерзімінен 1,43 жылға ерте (2 жыл). Автоматтандыру тиімділігі көрініп түр.
Оң әсер берілген цехтағы жүмысшылар еңбегінің жағдайының артуы жөне қоршаған ортаның экологиялық көрсеткіштерінің артуымен байқалады.
52
4 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ
Өндірістік процестерді кеңінен автоматтандыру жаңа есептегіш техникаларды қолдану, техникалық қүралдар кешенін пайдалану және жөндеудің жаңа әдістерін қолдану, бүл қүралдарды қоддануға қатысы бар мамандар шебінің кеңеюімен қатар жүреді.
Осы ж?.гдайлар қазіргі кезгі қауіпсіздік техникаларын ендіру, жоғарғы өнімді еңбек шарттарын қамтамасыз ету, өндірістік жарақат алу және кәсіби ауруларды болдырмау мәселелерін өзекті етуде.
Бүл бөлім еңбектің тиімді шарттарын және техникалық қүралдардың қүрғату-абсорбциялық бөлінуін басқарудың автоматтандырылған жүйесінің қызметкеріне зиянды әсерлерін мүмкіндігінше азайты мақсатында сақтандыру шараларын жасауға арналып отыр.
4.1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау
Қүрғату-абсорбциялық бөлімнің есептеу-басқару орталығы бөлмесі МЕСТ 12.1.005-88 сай ондағы жүретін процеске қарай бірінші санатты зиянды деп есептелетін күкірт қышқылы цехының аумағында орналасқан.
Басқару қүралдары орталығы бөлмесіндегі адам денсаулығына әсер етуші негізгі зиянды және қауіпті факторларға мыналар жатады:
- оператордың өз жүмысын тиімсіз үйымдастыруы;
- жүмыс орнындағы үйлесімсіздік;
- адамға злектр тогының қаупі;
53
- жылудың шамадан тыс бөлінуі;
- өрт пайда болуы;
- бөлме ауасының зиянды газдармен ластануы;
- жайтартқыш тетіктің болмауы;
- жүмыс орнының лайықты жарықталынбауы;
- сейсмоберіктілік жасалынбауы;
- жарылуға және өртенуге бейім сүйықтардың, газдардың болуы.
Оператордың жүмыс орныңдағы үйлесімсіздік оған артық салмақ түсіреді. Оның жүмыс орындығының ыңғайсыздығы арқасының бүлшық еттеріне күш түсіреді, отырғышта дене салмағының бірқалыпсыз орналасуынан қол қимылы нашарлайды, аяқтың дүрыс қойылмауынан тізеде қан айналымы нашарлайды.
Басқару қүралдарының, ақпарат беруші тетіктердің дүрыс орналаспауы оператордың көп энергия шығындап, тез шаршауына алып келеді. 4.1 кестеде зияндылық өлшемдерінің шамасы санитарлық талаптармен сәйкестендірілген.
4.1 кесте — Зиянды өлшемдердің шамасының санитарлық талаптармен сәйкестендірілуі
Ондірістің зияндылық өлшемдері
|
Нақты мәні
|
СН 245-71 МЕСТ 12.1.003-83 МЕСТ 12.1.005-88
|
1. Микроклимат: ауа температурасы жазда қыста
|
20 °С
23 °С
|
17-24 °С 22-25 °С
|
2. Шу деңгейі
|
40-45 дБ
|
40-75 дБ
|
3. Бөлінетін жылу
|
64 қДж/м3 дейін
|
67 кДж/м'3 дейін
|
54
4.2 Үйымдастыру шаралары
Еңбекті қоргау жүмыстарын үйымдастыруға басшылық және оның жауапкершілігі зауыттың директоры мен бас инженерге жүктеледі. Цех, учаске, бөлімдердегі жауапкершілік осы нысандар басшыларына жүктеледі.
Жүмысшыларды қауіпсіздік техникасы және өндірістік тазалыққа оқыту және нүсқаулар беру бірнеше сатылардан түрады. Жүмысшыларды жүмысқа алу кезінде оларды негізгі нүсқаулармен таныстыру міндетті түрде жүргізіледі. Оны қауіпсіздік техникасы инженері жүргізеді.
Жүмыс орнындағы нүсқаулар:
- жүмыс орнындағы алғашқы нүсқауларды сол жердегі шебер (мастер) орындайды, ол жаңа қабылданғандар мен басқа цехтардан ауысып келгендерге жүргізіледі;
- шебер қауіпсіздік техникасы бойынша келесі нүсқауларды әрбір алты айдан асырмай өткізіп түруы тиіс;
- ҚТ бойынша жаңа, немесе өңделген нүсқаулар іске ендірілген кезде, сонымен бірге, жүмысшы жүмыс орнын ауыстырғанда, ауысымда (смена) жүмысшы жарақат алған жағдайда жүмысшыларға жоспарлы нүсқаулар беріледі. Өндіруші жүмысшыларды іске кірісуге рүқсат берерде мақсатты нүсқаулар беріледі.
Жүргізілген барлық нүсқаулар түрі жүмысшының жеке нүсқаулар кітапшасына тіркеледі.
Достарыңызбен бөлісу: |