В данном дипломном проекте сушильно-абсорбционное отделение скц рассматривается как объект управления

Басқару қүралдары бөлмесінде үлкен кернеулі электр тогы болады. Машиналардың үлкен электр тогын қолданатын бөліктері әсіресе қауіпті, олармен жанасу түрлі қиыншылықтарға

үрындырады.

Қазіргі кезде электр тогымен жүмыс істейтін қондырғылар жермен байланысқан сақтандырғыштарға қосылған. Жермен жалғайтын сақтандырғыш қүрылғының кедергісі 3,6 Ом (ЭБЕ (электрлік басқару ережелері) талаптарьща ..саақедергі .4 Ом-нан аспауы тиіс). ТПАБЖ басқару қүрылғылары бөлмесінде жермен байланыстырушы күрылғы кедергісін арттыру нәтижесінде ЭБЕ талаптарына сай келмейтін жайлардың орын алатынын ескеріп отырады.

Адамды электр тогының залалынан қорғау үшін жермен байланыстыру сақтандырғышының есептері жасалды.

Басқару қүралдары темірбетонды іргетасты баспанада орналасқан. БҚ 220 В кернеулі қүрылғы бар, топырақтың меншікті кедергісі 45 Ом.

Метеорологиялық қызмет мәліметтері бойынша ӨҚМК орналасқан жер бірінші климаттық аймаққа жатады. 1.27 кестесі бойынша климаттық аймақты біле отыра Х_р = 1,7; Л_а = 5,5, мерзім

коэффиииенттерін анықтаймыз. БҚ бөлмесі үшін жермен башганыстыргыштың қимасы 4x50 мм жолақ элсктрод және

56

50x50 мм үзындығы 2,5 м бүрыштық болаттан жасалған өзекшеден түратын контурлы түрі қолданылады.

Мезгілдік коэффициентін ескере отырып топырақтың меншікті кедергісін есептейміз:

_ 0,5-д-р_а_

мүндағы ч=1,6 — бетон қабатының қалындығы және қатуын (1,5-

1,8) ескеретін коэффициент;

8_фГ — ғимарат іргетасымсн шектелетін аудан.

0,5 ■ 1,6 ■ 247

^------ТІо------^{27 0м}

Жермен байланыстырғыш қүрылғының қажетті кедергісін К_н

анықтаймыз, электрқондырғыдағы кернеу 1000 В, кедергі 10 м-нан артық емес. Сонда К_и=40 м (*).

Бір өзекті электродтың кедергісін есептейміз:

2/ і, Аи +1

1п— + -1п _ч й 2 4і_х-1;

мүндағы а=0,95• 0,05=475» 10"⁴; 1=2,5;

57

2,5

77

2-3,14-2,5

л = 0,8 + — = 2,05 _м 2

,2-2,5 1 , 4 ■ 2,05 + 2,5

1п--------+ - 1п--------------

0,0475 2 4-2,05-2.5;

= 23,36 о.і

Электродтардың қажетті санын есептейміз:

Л^ = —— = — = 4,8 Кос 4,7

N=4 және вертикаль электродтардың ара қашықтығының (а=5 м) олардың үзындығына қатынасы а/1=2 болса, онда 4.1 кесте бойынша 6 электрод қажет, яғни п_в=6.

Сол кезде жолақ электродтың үзындығы:

Контур жолағының кедергісін К_ж анықтаймыз:

Вертикаль және горизонталь электродтарды қолдану

коэффициентін 1.22 және 1.23 /10/ кестесі бойынша анықтаймыз.

г_в=0,73; г_а=0,48;

сонда жасанды жермен байланыстырғыштың кедергісі:

К_т = — «_____=______¹²'°⁵-²³'³⁶______= 4,46 _0м

Я_п-п-г_в+К_ө-г_а 12,05-6-0,73 + 23,36-0,48

л _ ^с • К_дд0 __ 4,46 • 4,8 ^с+^₀ 4,46 + 4,8

Яғни ЭБЕ талаптарын қанағаттандырады (*).

58

4.4 Санитарлық-гигиеналық іс-шаралар

4.4.1 Ауаны тазартуды үйымдастыру

Кешенді қүрылғыларға кіретін БҚ жүмысы кезінде үлкен жылу бөлініп, әсіресе жазғы кезенде, орталықтағы ауаны тазартып отыру қажет болады.

Ауа ағыны қүрылғылары көбірек жылу бөлетін жерлерде және қызметкерлер көбірек болатын жерлерге орналастырылады. Сонымен бірге кондиционерлер қойылады.

Күкірт қышқылы цехына өту кезінде сақтандырғыш қүрал ретінде арнайы киім, арнайы аяқ киім, резеңке қолғап, сақтандырғыш көзіддірік қолданылады. Күкіртті ангидрит, күкіртқышқылы түманының зиянды қоспаларынан сақтандыру үшін респиратор, немесе түтқышты газдансақтандырғыш (противогаз) қолдану керек.

БҚ баспанасындағы шу көздері техникалық қүралдар кешеніне кіретін қүрылғылар (видеотерминалдар, жазу және қауіпсіздік қүралдары және т.б.).

Шу көңіл аударуға кедергі жасайды, ақпараттарды қабылдау және талдауға, ақпараттардың сөздік алмасуына қиындықтар келтіреді.

Шу нерв жүйесіне өзгеріс жасайды, жүрек қантамырлары, асқорыту жүйелеріне әсер етеді, үйқыны бүзады. Шуда жүмыс

істеуден бас айналады, есту органдары қызметі бүзылады. Электронды қүрылғылардағы ток жүруден қызатын бөліктерді суыту үшін қолданылатын желдеткіштер де тікелей шу көзіне жатады. Жазғы кезде кондиционерлерден де шу шығады.

Барлық шу көздерінен шығатын дыбыс МЕСТ 12.1.003-83 (4.1 кесте) талабы бойынша 45 дБ аспауы тиіс.

Сонымен бірге БҚ баспанасы қабырғалары шужүтқыш материалмен қапталған.

Жеткіліксіз жарықталыну кезінде кісінің жүмыс істеу қабілеті төмендейді, себебі көру органдары орталық жүйке жүйесімен байланысқан.

БҚ ғимараттары терезелер арқылы табиғи жарықтандырады. Олардан түсетін жарық мөлшері жарықтехникалық талаптарға сай келеді.

Жасанды жарықтандыру үшін қуаты 80 Вт 20 жарықшамдар қойылған. Осы жарық көздері беретін 312 лк жарықталуы СНиП ІІ-4-79 талаптарына сай келеді, онда жарықталыну 300 лк кем

болмауы тиіс деп көрсетілген, себебі жүргізілетін жүмыстар жоғарғы дәлдікті қажет етеді.

Кернеулік ток өткізгіштер мен электрондық сызба элементтері өрт қауіпсіздігін тудырады. Сол сияқты тез түтанатын материалдардан жасалған бүйымдар қызуы: трансформатордың жануы токтың шамадан тыс көп болуы, жалғағыш сымдардың оқшаулығының бүзылуы, қысқаша түйықталу және қызу орнындағы электр доғасының пайда болуы жатады.

ӨҚМК СНиП А-50-70 сай өрт қауіпсіздігі жөнінен Г категориясына жатады, ал БҚ баспанасы өнеркәсіптік кәсіпорынның қүрылыс жобаларының өртке қарсы талаптарына сай өрткеберіктілік дәрежесіне қарай III санатқа жатады. Барлық ток жүретін өткізгіштер өрттің алдын алу мақсатында тізбекті қысқаша түйықталу кезінде ажыратып тастайтын релелік сақтандырғышпен қорғалған. БҚ баспанасында әр түрлі заттар мен материалдардың өртенуін сөндіру үшін үш ОУ-5 түріндегі тасымалы өртсөндіргіштер қойылған.

Өрт кезінде қызметкерлерді көшіру үшін СНиП ІІ-А.5-70 сай жоба бойынша ортақ бөлмеден екі шығу есігі, сонымен бірге сыртқы өрт баспалдағы, минутына 50 адам өте алатын екі 1,5 м есік қойылған.

Өрт хабарын тез беру үшін екі телефон қойылған. Өрт жөніндегі хабар селектордан беріледі.

Өрт қауіпсіздігіне жауапкершілік БҚ басшысына жүктеледі.

ҚОРЫТЫНДЫ

Бүл дипломдық жобада 80₃ қүрғатудың және 80₃ абсорбциясының технологиясын мүқият зерттеу негізінде ҚАБ басқару жүйесінің екі деңгейден түратын қүрылымы үсынылды. Бірінші деңгейде қышқыл ағыны жүмсалуы векторының есептік сипаты ашылады, ал екінші деңгейде — жиынтықтағы концентрация, температура және деңгейлердің берілген мәндері орнықтырылады (стабилиризуются).

Одан басқа, ҚАБ нысан ретінде стационарлы емес, бейімделген аралас басқару жүйесі үсынылады және ІВМ-де жүзеге

асырылатын ПИ-реттеу заңына бейімделген бағдарлама жасалған. Жасалған жүйелерін "8сһ1иЪиг§ег іесһпо1о§іе§" есептеу

қүралдарында жүзеге асыру үсынылды. Бүл жобада, сонымен бірге еңбекті қорғау іс-шаралары және экономикалық тиімділік есептері жасалған.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Амелин А.Г. Производство серной кислоты/М.: "Машиностроение", 1975.

2. Добросельская Н.Г. Производство серной кислоты из отходящих газов цветной металлургии/М.: "Металлургия", 1983.

3. Фиалко Г.Т. Автоматизация производства серной кислоты/ М.: "Машиностроение", 1964.

4. Гогант А.И., Альперович А.С., Васин В.Т. Системы цифрового управления в химической промышленности/М.: "Химия", 1985.

5. Ротач В.Я. Расчет динамики промышленных автоматических систем регулирования/М.: "Энергия", 1973.

6. Гурецкий Х.В. Анализ и синтез управления с запаздыванием/ М.: "Машиностроение", 1974.

7. Крутько П.Д. Вариационные методы синтеза с ЦР/М.: "Советское радио", 1967.

8. Фонталин Н.Н. и др. Расчеты экономической эффективности в дипломных и курсовых проектах/Минск: "Высшая школа", 1989.

9. Злобинский Б.М. Охрана труда в металлургии/М.: "Высшая школа", 1989.

10. Шариков Л.П. и др. Справочник по охране труда/Л.: "Судостроение", 1976.

11. Клюев А.А., Клюев А.С., Глазов Б.В. Проектирование систем автоматизации технологических процессов. Справочное пособие/М.: "Энергоатомиздат", 1990.

63

12. Техническое описание. "8сһ1итЪи§ег Тесһпо1о§іе5",

Великобритания.

64

K^OCblMlLIA

Program AR (input, output);

label 13, 14,6,39,33;

var i, k, L: integer;

var q, t, y, yO, b, u, f, e, el, e2, c, bl, d,

ml, m2, fl, f2, p, pi, a, r, g, pO, h, s: real;

begin

writeln (q, f, fl, f2, ml, m2, pi, r, bl, g, b, s, t);

1:=2; a:=exp(-q/t); k:=l:

y:=0; b:=0: u:=0: i:=l;k:=l;

6:e:=f-y: b:=b~c*e;

d:=ml*fl-m2*f2;

f2:=fl;el:=f-fl;fl:=d;

13:writeln (i, y, f);

14:fl:=d; e2:=f-d: p:pl*e~b: u:u-p;

y:=y*a+(l-a)*u*bl;

r:=r+q*(e2-y)*(l-a)*u*e;

c:=c-(e2-y)*(l-a)*u*bl;

i:=i+l;

if i<=20 then goto 6;

k:=k+l;

if L:=l then goto 33;

f:=p0;h:=f-e2;f2:=fl;

L:=l; i:=l; if L:=l then goto 6;

33:f:=s; fl :=f-d; f2:=fl; writeln (k, f, y, e2);

1:=2; i:=l; if (L<1) or (L>1) then goto 6; jrl: