ивтік
антигендерден).,рекомбинанттық,
дивергенттік, трансгендік. Түрлі
вакциналар типтерінің
артықшылықтары мен
кемшіліктері.
Вакцина (
лат.
vacca —
сиыр
, vaccіnus —
сиырдікі) —
микроорганизмдерден
(
бактерия
,
вир
ус
, т.б.)
алынып,
адам
мен
жануарлар
организ
міне
жұқпалы аурулардан
алдын ала
сақтану және
олардың
иммундық
қасиетін
арттыру үшін егілетін препараттар.
Азиялық көшпелілер ежелгі дәуірден-
ақ адам мен
малға
шешекті, ешкіге
кебенекті, сиырға алаөкпені егу
арқылы оларды қатерлі аурулардан
сақтандырып отырған.
Вакциналар тірі, өлтірілген,
химиялық,
анатоксиндер
,
ассоциациял
анған
деп бөлінеді.
Тірі вакцина -
1.
Алдын-алу
мақсатында НіВ-
вакцинасын қолданады
1.
қызамықта
2.
күлде
3.
гепатит А
4.
гепатит В
5.
+гемофилді инфекцияда
2. Өлтірілген вакциналар ҥшін
зарарсыздандырудың қандай
әдістері қолданылады:
1.
+сүзу
2.
УДЗ
3.
буда зарарсыздандыру
4.
+γ-сәулелену
5.
плазмалық зарарсыздандыру
3. Антибиотиктер химиялық
қҧрылымы бойынша бөлінеді
1.
бактерицидтік
2.
+бета-лактам
3.
бактериостатикалық
4.
синтетикалық
5.
табиғи
4. Жасанды белсенді
иммунитет
1.
сарысу енгеннен соң
2.
инфекциядан соң
3.
гуморалды
4.
+екпе енгігеннен соң
Әдісті сипаттаңыз
Суретте көрсетілген әдіс- сериялық
сұйылту әдісі.Бұл әдіс антибиотиктердің
белсенділігін,яғни дозасын анықтау үшін жиі
қолданылады.Әдіс қоректік ортада
антибиотиктерді сұйылту дәрежелерін
дайындап, сол сұйытулардың барлығына
тест - дақыл араластырумен жасалады.
Белгілі бір инкубациялау кезеңінен кейін
өсінді байқалады немесе болмайды.
Сериялык сұйылту әдісі антибиотикті
микробтардың
уыттылығын
әлсіретіп, ауру тудырғыш қабілетін
жою, иммунитет қалыптастыру
үшін алынады. Алғаш рет
француз
микробиологы
Л. Пастер
тірі
вакцинаны түйнемеге (
1881
) және
құтыру ауруына (
1885
) қарсы
қолданды. Ал
1926
жылы француз
ғалымдары А. Кальмет пен К. Гереннің
ашқан
тірі
туберкулез
(
БЦЖ
) вакцинасы
ғылымдағы үлкен жаңалық болды. Тірі
вакциналар
шешек
,
құтыру
,
оба
,
туля
ремия
, т.б. ауруларға қарсы
пайдаланылады.
Өлтірілген Вакцина —
микроорганизмдерді физикалық
(қыздыру арқылы) және химиялық
жолмен
(
фенол
,
ацетон
және
спиртпен
өңдеу)
өлтіру әдістері арқылы алынады.
Бұлардың қорғаныштық қабілеті тірі
вакцинаға қарағанда төмендеу
болғандықтан бірнеше рет егіледі.
Химиялық вакцина —
микроорганизмдерден бөлінетін
активті
антигендерден
алынады. Бұл
вакциналар
паратиф
,
іш сүзегі
, т.б.
ауруларға қарсы пайдаланылады.
Анатоксиндер
— улы
5.
Плацентарлы
5.Алдын -алу үшін қолданылатын
вакцинасы гендік- инженерік
жолмен алынған, гепатит
1.
А
2.
+В
3.
С
4.
D
5.
E
минимальді ингибирлеуші концентрациясын
аныктауға мүмкіндік береді. (МИК). МИК -
антибиотиктердің биологиялық
касиеттерін анықтауда, клиникада
колдануда өте ыңғайлы параметр болып
табылады.
токсиндерді
формалинмен
өңдеу
арқылы алынған усыз вакциналар.
Бұларды алғаш рет (
1923
—
1926
)
француз ғалымы Г. Рамон алды.
Анатоксиндер
дифтерия
(
күл
),
ботули
зм
,
сіреспе
, т.б. ауруларға қарсы
қолданылады.
Ассоциацияланған Вакцина — 2 — 3
ауруға бірден қолданылатын
вакциналар. Мысалы, сиырларды,
қараталақ пен қарасан (
эмкар
)
ауруына қарсы бір вакцинамен егіп
тастау өте тиімді. Вакциналарды
организмге әр түрлі әдіспен енгізеді.
Мысалы, шешек, туберкулез
вакцинасын тері үстіне
(тырнап),
полиомиелитке
қарсы
ауыздан, гриптікін танау қуысынан
құяды.
Сүзек
,
тырысқақ
,
топалаң
,
құ
тыру
вакцинасын тері
астына,
қызылша
мен
қарасан
вакцин
асын бұлшық етке егеді. Вакцина
егілген организмде ауруға қарсы
иммунитет 2 — 3 аптадан кейін
қалыптасып, бірнеше жылдар бойы
сақталады.
Есеп
Дайын дәрілік формалар - ыстыққа
төзімді заттардың инъекциялық
және инфузиялық
ерітінділері,
стерильді
өнімдерге
арналған
бастапқы
орам
материалдары
стерильдеу
1-
сұрақ:
зарарсыздандырудың тиімділігін
тексеру ҥшін
қандай әдістерді қолдануға болады;
2-
сұрақ:
зарарсыздандыруды
бақылау қаншалықты жиі
жҥргізілуі керек
1.Стерильдеуді бақылау
стерилизаторлардың жұмысын
бақылауды, стерильдеу режимдері
параметрлерінің мәндерін
тексеруді және оның тиімділігін
бағалауды қамтиды.
Стерилизаторлардың жұмысын
бақылау физикалық (бақылауөлшеу
аспаптарын пайдалана отырып),
химиялық (химиялық
индикаторларды пайдалана
отырып) және бактериологиялық
(биологиялық индикаторларды
пайдалана отырып) әдістермен
жүргізіледі.
2. Стерильдеу тәртіптерінің
параметрлерін физикалық және
химиялық әдістермен бақылайды.
Стерильдеу тиімділігін ММБ
стерильділігін бақылау кезінде
бактериологиялық зерттеулердің
нәтижелері негізінде бағалайды.
Стерилизаторлар оларды
орнатқаннан (жөндегеннен) кейін,
сондай-ақ пайдалану барысында
өндірістік бақылау тәртібімен
жылына кемінде екі рет
бактериологиялық бақылауға
жатады. Стерилизаторларға
техникалық қызмет көрсетуді,
оларды кепілді және ағымдағы
жөндеуді сервистік қызметтердің
мамандары жүзеге асырады. Булау
мен ауа стерилизаторларының
жұмысын бақылау химиялық және
биологиялық тестілерді,
термохимиялық индикаторларды
пайдалана отырып, физикалық,
химиялық және бактериологиялық
әдістермен жүзеге асырылады.
Физикалық және химиялық
әдістермен стерильдеу циклі
үдерісінде бу және ауа
стерилизаторларының жұмысы
тәртібінің параметрлерін бақылау
жүзеге асырылады,
бактериологиялық әдіспен
стерилизатор жұмысының
тиімділігі бағаланады.
Стерилизаторлардың жұмысын
бақылауды оларды әр толтырған
кезде денсаулық сақтау
ұйымдарының мамандары
жүргізеді. Стерильдеу жабдығын
өлшеу құралдары Қазақстан
Республикасының заңнамасында
белгіленген тәртіппен тексеруге
жатады. Аумақтық мемлекеттік
санитариялық-эпидемиологиялық
қадағалау органдары
Достарыңызбен бөлісу: |