References:
1.
Qaraqalpaq folklorı 88-100:N.Bilim, 2015
2.
Paxratdinov.Q, Bekniyazov.Q. Qaraqalpaq tiliniń frazeologizmler
sózligi. Nókis. Qaraqalpaqstan. 2018
SAIPNAZAROV J.M., RO’ZIMURODOV.I.N.,
HAYITOV.B.Y., MUSURMONOVA.SH.G’
MURAKKAB FUNKSIYANING DIFFERENSIALI
Teorema. (Murakkab funksiyani differensiallash qoidasi).
n
G
,
m
G
ochiq
to’plamlar,
:
m
f G
funksiya a nuqtada
:
p
g G
,
,
~
)
(
G
G
f
funksiya esa
)
(a
f
b
nuqtada differensiallanuvchi bo’lsin. U holda ularning kompozitsiyasi
:
p
g f G
ham a nuqtada differensiallanuvchi va
)
(
)
(
)
(
a
Df
b
Dg
a
f
g
D
(1)
bo’ladi.
23
Isbot. Qisqalik uchun L=Df(a), M=Dg(b)=Dg(f(a)) belgilashlarni kiritaylik.
Teoremaning shartlariga ko’ra
0
),
(
,
h
h
o
h
Lh
a
f
h
a
f
(2)
0
,
),
(
k
k
o
k
Mk
b
g
k
b
g
.
(3)
(2) va (3) ga ko’ra quyidagilarni yozamiz:
))
(
(
))
(
(
))
(
(
))
(
(
)
(
))
(
(
))
(
(
))
(
(
)
)(
(
)
)(
(
h
Lh
h
M
MLh
h
Lh
h
Lh
M
b
g
h
Lh
b
g
a
f
g
h
a
f
g
a
f
g
h
a
f
g
(4)
(1) ni isbot qilish uchun (4) dagi
h
Lh
h
M
h
yig’indining h
0
da
)
( h
o
ekanligini ko’rsatish kerak. M va L chiziqli akslantirishlar bo’lgani uchun
0
),
(
)
(
)
(
))
(
(
h
h
o
h
o
M
h
M
h
M
;
0
,
))
(
(
)
(
|
)
(
|
)
(
h
h
C
h
L
h
h
h
h
L
h
Lh
h
Lh
.
const
,
0
C
h
.
Demak,
0
h
da
)
(
)
(
))
(
(
h
o
h
C
o
h
Lh
. Shunday qilib,
0
),
(
)
(
)
(
)
(
h
h
o
h
o
h
o
h
.
Murakkab funksiyaning differensialini hisoblash formulasi (1) ni
koordinatalarda yozaylik.
n
m
i
j
m
n
m
n
f
D
a
f
D
a
f
D
a
f
D
a
f
D
a
Df
)
(
).....
(
.
..........
..........
..........
)
(
)....
(
)
(
1
1
1
1
)
(
,
)
(
)
(
a
f
b
b
g
D
b
Dg
n
p
i
j
bo’lgani uchun
)
)(
(
....
)
)(
(
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
)
)(
(
....
)
)(
(
)
)(
(
1
1
1
1
a
f
g
D
a
f
g
D
a
f
g
D
a
f
g
D
a
f
g
D
p
n
p
n
)
(
1
1
1
1
1
1
1
1
1
)
(
)
(
)
(
...
)
(
.
.
.
.
.
.
.
.
.
)
(
...
)
(
)
(
...
)
(
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
)
(
...
)
(
n
p
m
l
l
j
i
l
m
n
m
n
p
m
p
m
a
f
D
b
g
D
a
f
D
a
f
D
a
f
D
a
f
D
b
g
D
b
g
D
b
g
D
b
g
D
Shunday qilib, murakkab funksiyaning xususiy hosilalari quyidagi formulalar
bilan hisoblanadi:
)
(
,
,
1
;
,
1
)
(
)
(
)
)(
(
)
(
)
(
1
a
f
b
n
j
p
i
a
f
D
b
g
D
a
f
g
D
a
f
g
D
m
l
l
j
i
l
i
j
i
j
Natija. Teoremaning shartlarida m=p=n va a=x bo’lsin. U holda
n
n
n
n
n
n
x
x
y
y
y
y
g
g
x
x
x
h
h
h
,
...
,
,
...
,
,
...
,
,
...
,
,
...
,
,
,
...
,
,
1
1
1
1
2
1
2
1
bo’ladi. Bu yerda
24
.
))
(
,
...
,
)
(
(
,
))
(
,
...
,
)
(
(
)
(
,
))
)(
(
,
...
,
)
)(
((
)
)(
(
1
1
1
t
n
t
n
t
n
х
f
х
f
x
f
y
y
g
y
g
y
g
x
f
g
x
f
g
x
f
g
h
Bu formula
matritsalar ko’paytirilganda ularning determinantlarining ham
ko’paytirilishi va (1) formuladan kelib chiqadi.
Ushbu
:
n
m
p
f
funksiya berilgan bo’lsin. Agar
1
2
{ , ,
}
,
n
x x x
1
2
{ ,
,
}
m
y y y
va
uchun
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
2
1
2
1
2
1
2
1
y
x
f
y
x
f
y
y
x
f
y
x
f
y
x
f
y
x
x
f
y
x
f
y
x
f
y
x
f
bo’lsa, u holda f ga bichiziqli funksiya deyiladi.
Jumla 1. Ixtiyoriy
:
n
m
p
f
bichiziqli funksiya uchun shunday konstanta
0
C
topiladiki, uning uchun
( , )
,
,
n
m
f x y
C x y
x
y
(5)
tengsizlik o’rinli bo’ladi.
Isbot.
n
dagi standart bazisni
m
е
е
,
...
,
1
bilan
m
dagisini esa
m
э
э
,
...
,
1
bilan
belgilaylik. U holda
n
i
m
j
p
ij
j
i
j
j
i
i
R
a
э
е
f
э
y
y
е
x
x
1
1
)
,
(
,
,
deb f ning bichiziqliligidan quyidagilarni yozamiz:
,
)
max
(
,
)
,
(
,
)
,
(
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
C
nm
C
,
a
C
y
x
C
y
m
x
n
C
y
x
C
y
x
C
a
y
x
э
е
f
y
x
э
y
е
x
f
y
x
f
ij
i,j
m
j
j
n
i
i
n
i
n
i
m
j
j
i
m
j
ij
j
i
n
i
m
j
j
i
j
i
m
j
j
j
n
i
i
i
Biz bu yerda Koshi-Bunyakovskiy tengsizligiga ko’ra
n
i
i
x
n
x
1
bo’lishini
hisobga oldik.
Jumla 2.
Bichiziqli
funksiya
f
ixtiyoriy
( , )
n
m
a b
nuqtada
differensiallanuvchi va
m
n
R
R
k
h
b
h
f
k
a
f
k
h
b
a
Df
)
,
(
,
)
,
(
)
,
(
)
,
)(
,
(
(6)
bo’ladi.
Isbot. Funksiyaning orttirmasini quyidagicha yozamiz:
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
)
,
(
k
h
f
b
h
f
k
a
f
b
a
f
k
b
h
a
f
.
(7)
Bu yerda
)
,
(
)
,
(
)
,
)(
,
(
b
h
f
k
a
f
k
h
b
f
Df
chiziqli operatorni ifodalaydi. Haqiqatan
ham,
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
1
2
2
( , )(
,
)
( ,
)
(
, )
( , )
( ,
)
( , )
(
, )
( , )(
, )
( , )(
,
)
Df a b h
h k
k
f a k
k
f h
h b
f a k
f a k
f h b
f h b
Df a b h k
Df a b h k
25
(7) tenglikda
,
)
)
,
(
(
)
,
(
k
h
o
k
h
f
0
,
k
h
. Haqiqatan ham, qisqalik uchun
k
h,
deb, (5) tengsizlikka ko’ra
0
,
)
(
2
)
(
2
1
)
,
(
)
(
2
2
2
o
C
k
h
C
k
h
C
k
h
f
f
ekanligini topamiz. Endi (7) formula (6) tenglikni isbotlaydi.
Достарыңызбен бөлісу: |