Ядролық физика пәні бойынша еп-20-3к1,2,3,4,5,6 емтихан сұрақтары 125cұрақ(40/45/45) 1-деңгей
жүктеу/скачать 135.94 Kb.
|
| Жалпыланған модель бұл шектеуді жояды. Бұл модельге сәйкес, сфероидты ядроның негізгі күйінде нуклондар деформацияланған потенциалдың барлық төменгі энергетикалық деңгейлерін толтырады.
Егер ядро жұп-жұп болса, онда әрбір толтырылған нейтрон (протон) орбитасында симметрия осіне бұрыштық импульс проекциясының әртүрлі белгілері бар екі нейтрон (протон) болады. Нәтижесінде жұп-жұп ядроның негізгі күйі оң паритетке және ядроның симметрия осіне ішкі бұрыштық импульстің нөлдік проекциясына ие болады: 35. Нильсон моделі. Нильсон потенциалындағы деңгейдің деградациясы сфералық потенциалға қарағанда әлдеқайда аз байқалады. Кулондық өзара әрекеттесуді есепке алу изоспиндегі деградацияны жояды, ал протондар мен нейтрондардың деңгейлері әртүрлі энергетикалық мәндерге ие болады. Дегенерация еселігі 2-ге тең болады, бұл нуклондық энергиялардың К белгісінен тәуелсіздігін көрсетеді. Деформацияланған потенциалы бар Шредингер теңдеуінің сандық шешімдерімен алынған бір бөлшектік күйлердің энергиялары Nilsson S.G. деп аталатын схемада алынған шешім көрсетіледі. 36. Ядроның пішінінің сферадан ауытқуының салдарлары. Сфералық симметриялық потенциалды ұңғымада нуклонның күйлері орбитаның кванттық сандарымен және толық импульстері l және j (j = l ± 1/2) арқылы сипатталады, ал деңгейлер моменттің проекциясы бойынша азғындалады. j Z осіне, яғни азғындау еселігі 2j + 1. Деформацияланған ядрода сфералық симметрия болмағандықтан, мұндай ядродағы нуклонның күйлерін l және j кванттық сандармен сипаттау мүмкін емес. 37. Кластерлік модельдер. Талқыланған композициялық бөлшектердің кез келгені кеңірек ұғымның - кластердің ерекше жағдайы екенін ескерсек. Кластерлер – атом ядросының ішінде пайда болуы мүмкін екі немесе одан да көп бөлшектерден (мұндай бөлшектерге тек протондар мен нейтрондар ғана емес, сонымен қатар кварктар, мезондар және басқа элементар бөлшектер де кіреді) тұратын әртүрлі жинақы құрылымдар. Атом ядросы кванттық механиканың идеяларын жүзеге асырудың тамаша объектісі болып табылады - 20 ғасырдың басында дүниеге келген және микро объектілердің қасиеттері туралы корпускулярлық және толқындық идеяларды таң қалдыратын ғылым. Бұл жұмыстың мақсаты көп уақыт пен күш жұмсауды қажет ететін атом ядроларының кластерлік қасиеттерін сипаттау бойынша жоғарыда қойылған мәселені шешу мысалында кванттық механиканың мүмкіндіктерін көрсету болып табылады. 38. Табиғи және жасанды радиоактивтілік. Өзінен-өзі сәуле шығару құбылысын радиоактивтілік деп аталады. Радиоактивтілік табиғи және жасанды радиоактивтілік деп бөлінеді. Табиғатта кездесетін орнықсыз изотоптарда бақыланатын радиоактивтілік табиғи радиоактивтілік деп аталады. Ядролық реакция нәтижесінде алынған изотоптардың радиоактивтілігі жасанды радиоактивтілік деп аталады. 39. Радиоактивтіліктің ортақ заңдылықтары. Атом ядросының əртүрлі себептерінің түрлену мүмкіндіктерін қарастырайық. Осы түрленулер ядролық реакциялар деп аталады. Ядролық реакцияларға ядроның өздігінше түрленулері, яғни радиоактивтіліктің кейбір жалпы заңдылықтары жатады. Радиоактивті түрленулердің элементар заңдылығы, изоляцияланған (тұйықталған) радиоактивті изотоптың ыдырауына бағынады. Шын мəнінде радиоактивті түрлену тізбектеліп кетеді. Радиоактивті заттардың ыдырау нəтжесінде жаңа зат изотобы түзіледі, ол радиоактивті қасиетке ие болуыда болмауы да мүмкін немесе орнықты тұрақтылықта болады. Егер радиоактивті қасиетке ие болса, ол əрмен қарай бірнеше рет түрленіп жаңа радиоактивті зат изотопын береді, одан əрі түрлену нəтижесінде радиоактивті немесе тізбек түзеді. 40. Радиоактивтік ыдырау заңдары.
41. Радиоактивтікті ядроның ыдырау тұрақтысы, жартылай ыдырау периоды, орташа өмір сүру уақыты. Радиоактивті ыдырауға ұшырайтын ядро аналық; туушы ядро – туынды ядро деп аталады, тәртібіне қарай қозушы және негізгі күйіне өтуі γ-фотон шығарумен қосақталады (жетектеледі). γ-сәулелену – радиоактивті түрлендірудегі қозушы продукты энергиясының азаюының негізгі формасы. Атом ядросының өзінен-өзі ыдырауы радиоактивті ыдырау заңына бағынады, мұндағы, – бастапқы уақыт мезетіндегі берілген зат көлеміндегі ядролар саны, – уақыт мезетінде сол көлем ішіндегі ядролар саны, – ыдырау тұрақтысы, 1с ішінде ядроның ыдырау тәуелділігінің мағынасы және уақыт бірлігі ішінде ыдырайтын ядролар бөлігіне тең шама. 42. Альфа-ыдырау туралы жалпы түсінік. α-ыдырау негізінен ауыр ядроларға (А>200, Z>82) тән. α-ыдырау, мысалы, уран изотопының ыдырауынан торийдің пайда болуы тәрізді ығысу ережесіне бағынады. Қазіргі заманғы тұжырымдауға сүйенсек, α-ыдырау ауыр ядроның ішіндегі екі протон мен екі нейтронның қосындысынан пайда болады. Осылай пайда болған бөлшек ядрода қалған басқа протондардан, жеке протондарға қарағанда күштірек тебіледі. Бір мезетте α-бөлшектің ядродағы нуклондармен тартылуы, жеке нуклондардікіне қарағанда әлсіздеу болады. 43. Негізгі тәжірибелік заңдылықтар.
44. Альфа-бөлшектердің спектрі. α-бөлшектің ауадағы (қалыпты жағдайда) жүру жолы бірнеше сантиметр, ал тығызырақ ортада әлдеқайда аз, миллиметрдің жүздік бөлігіндей (α-бөлшекті қарапайым қағаз бетімен бөгеуге болады). Берілген радиоактивті элементтен шығатын α-бөлшектің энергетикалық спектрі «жұқа» құрылым екені табылады, яғни әр топтың энергиялары тұрақты болып келетін α-бөлшектің бірнеше тобы шығарылады. α-бөлшектің дискретті спектрі атом ядросының дискретті энергетикалық деңгейі бар екенін құптайды. 45. Альфа-ыдырау теориясының элементтері. α -бөлшектің ауадағы (қалыпты жағдайда) жүру жолы бірнеше сантиметр, ал тығызырақ ортада әлдеқайда аз, миллиметрдің жүздік бөлігіндей (α-бөлшекті қарапайым қағаз бетімен бөгеуге болады). Берілген радиоактивті элементтен шығатын α-бөлшектің энергетикалық спектрі «жұқа» құрылым екені табылады, яғни әр топтың энергиялары тұрақты болып келетін α-бөлшектің бірнеше тобы шығарылады. α-бөлшектің дискретті спектрі атом ядросының дискретті энергетикалық деңгейі бар екенін құптайды. жүктеу/скачать 135.94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|