Заң жобаның ғылыми құқықтық сараптаманың



Дата25.02.2016
өлшемі109.95 Kb.
#21529


Заң жобаның

ғылыми құқықтық сараптаманың

ҚОРЫТЫНДЫСЫ


  1. Жалпы мәліметтер




Ғылыми сараптаманы жүргізген ұйым

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Әзірлеуші

мемлекеттік орган

Қазақстан Республикасының Бас Прокуратурасы

Нормативті құқықты актінің атауы атауы

«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»

Ғылыми құқықтық сараптаманың пәні мен мақсаттары

Сараптаманың пәні: Қазақстан Республикасының Заң жобасы.

Сараптама мақсаты: Экстремизм және терроризмге қарсы іс әрекеттер саласында қоғамдық қатынастарын құқытық реттеуді жетілдіру

Заң жобасының құрылымы

Қазақстан Республикасының 15 заңдарына 1 бап өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы

Түсу мерзімі

6 қаңтар 2014 ж.

Орындау мерзімі

13 қаңтар 2014 ж.



ІІ. Шешілуі үшін нормативтік құқықтық актінің жобасы бағытталған даулы мәселелердің сипаты
Қазақстан Республикасының Заң жобасы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (ары қарай – Заң жоба) «Қазақстан-2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Мемлекет басшысының 2012 жылғы 14 желтоқсандағы Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру жөніндегі Жалпыұлттық іс-шаралар жоспарының 97.2 -тармағы бойынша, Қазақстан Республикасының Президент Жарлығымен № 449 18 желтоқсанның 2012 жылдың шегінде әзірленген.

Жыл сайынғы Қазақстан халқына Жолдауында «Стратегия «Казахстан−2050» - қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты Стратегиясы» Н.Ә. Назарбаев айтып кеткен, «Бірінші-экономика, сосын-саясат» - деп. Сондықтан да біз либералдық саясат жолымен басып келе жатырмыз. Осылай ғана мемлекетті жандандыруға болады және оны қарсыласа бола алады. Мемлекеттің дамуының негізгі факторы экономикалық қауыпсіздік болып табылады. Экономиканың жүзеге асуы нарықтық қатынастарда мемлекеттің криминалдық жағдайының үдейуі.

Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларға толықтырулар мен өзгертулер енгізу заңнаманың жетілуіне экстремизм мен терроризмге қарсы іс әрекеттер саласында, экстремизм мен терроризмнің қаупын жою. Заң жобасының қабылдануы Қазақстан Республикасының бірнеше заңдарының жетілдірілуіне әкеліп соғады.

Заң жобасының нормалары келесідей сұрақтарды шешуге бағытталған:

- ұғымдалған аппараттың жетілдірлуі;

- экстремизм мен терроризмге қарсы іс әрекеттер саласында кейбір мемлекеттік органдардың құзыретін анықтау және нақтылау;

- бақылау жүйесінің жетілдірілуі, экстремистік және террористік қылмыс жасаған үшін жауапқа тартылған тұлғаларға әкімшілік қадағалау мен есеп жүргізу;

- 2013 жылдың 8 қаңтарының «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне терроризмге қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына кейбір заңнамалық актілерді сәйкестендіру;

- экстремистік немесе террористік мазмұнымен ақпараттық материалдарды тарату жолын алдын алу, экстремистік және террористік қызметті қаржыландыру, экстремистік және террористік мақсатымен мемлекет аумағына кіру немесе шет елге шығу тұлғаларға туралы нормаларын жетілдіру;

- құрылыс ғимараттарын (ғимарат) немесе оларды қайта құрастыруға арналған жер учаскелерін берудің тәртібін жетілдіру.

Заң жобасы қабылдануы заман талабына сай және актуальді, негізді де ғылыми-дәйектелген деген қорытынды жасауға болады, өйткені оның қабылдануы әлеуметтік қолайлы өзгерістер алып келуі мүмкін.

Осы заң жобасын қабылдауға кедергі келтіретін дәйектер жоқ.

Заң жобамен заңнамалық актілерге толықтырулар мен өзгертулер енгізу құқықтық базаның жетілдірілуіне әкеліп соғады және мемлекетпен экстремизм мен терроризм қаупын жоюға бағытталған жүргізіліп отырған жұмысын тиімділігін жоғарлатады.
ІІІ. Шешілуі үшін нормативтік құқықтық акт қабылдау бағытталған даулы мәселелердің шешілуіне арналған барлық белгілі және тиімді тәсілдердің, механизмдердің, әдістердің, соның ішінде шетелдік тәжірибеде әртүрлі тарихи кезеңдерде қолданылған әдістердің, сонымен қатар құқықтық қатынастардың сабақтас салаларының сипаты және заң жобасының қабылдануының оларға ықпалы.
Халықаралық тәжірибені анықтау мен оның Тұжырымдама реттейтін құқықтық қатынастарда қолданылу мүмкіндігінің бағасы.
Халықаралық тәжірибие көрсетіп отырғандай, негізгі әдіс болып терроризм мен экстремизмге қарсы күрес туралы негізінде қылмыстық сипат алады. Қазақстан Республикасы 2000 жылы 21 маусымында Кеңес Шешімінде қатысқан болатын Тәуелсіз Мемлекеттер Одақтастығында үкімет басшылығының Шешім жобасы туралы Мемлекет Бағдарламасы туралы - Тәуелсіз Мемлекеттер Одақтастығының қатысушылары халықаралық терроризммен күресуде және басқа да экстремизмнің жәбірлеу нысанын алатын 2005-2007 жылдарына» (Казань, 26 тамыз 2005 жыл); Тәуелсіз Мемлекеттер Одақтастығының Кеңес Шешімі «қатысушылары халықаралық экстремизммен күресуде және басқа да экстремизмнің жәбірлеу нысанын алатын 2005-2007 жылдарына» (Казань, 26 тамыз 2005 жыл)»: Терроризммен, сепаратизммен және экстремизммен күресу туралы Шанхай конвенциясына өзгерту енгізу туралы Хаттама, Шанхай (Қытай халық Республикасы) 2001 жыл 15 маусымында қол қойылған (Ташкент, 5 қыркүйек 2003 жыл); Тәуелсіз Мемлекеттер Одақтастығының Кеңес Шешімі «қатысушылары халықаралық терроризммен күресуде және басқа да экстремизмнің жәбірлеу нысанын алатын 2008-2010 жылдарына» (Душанбе, 5 қазан 2007 жыл).

Және де, Қазақстан Республикасы келесідей халықаралық келісім шарттардың қатысушысы болып табылады:

-Қазақстан Республикасы Қырғыз Республикасымен, Тәжікстан Республикасымен және Өзбекстан Республикасымен арасында Келісім шарт терроризммен, саяси және діни экстремизммен, транұлттық ұйымдасқан қылмыспен және өзге де қауып қатермен және Тараптардың қауыпсіздігі (Ташкент, 21 сәір 2000 ж.);

- Терроризммен, сепаратизммен және экстремизммен күресу туралы Шанхай конвенциясы (Шанхай, 15 маусым 2001 жыл) ( 05.09.2003 ж.толықтыруларымен);

- Қазақстан Республикасымен Қытай Ұлттық Республикасының арасындағы Терроризммен, сепаратизммен және экстремизммен күресу туралы Келісім ( Пекин қ., 23 желтоқсан 2002 жыл);

- Терроризммен, сепаратизммен және экстремизммен күресуге бағытталған Шанхай ұйымдастыру мүшелерінің - мемлекеттердің ынтымақтастығы Концепциясы (Астана, 5 шілде 2005 жыл);

-Мемлекеттердің келісімі - Тәуелсіз Мемлекеттер Одақтастығының

қатысушыларының құзыретті органдарды терроризмге және басқа жәбірлеу сипаттағы экстремизммен күресуге бағыттылған материалдық-техникалық қамтамассыз етуде ынтымақтастық туралы (Ашхабад, 5 желтоқман 2012 жыл).

Берулген келісімдер мен қосалқы мемлекет аралық шешімдер берілген күреті тиімді түрде өткізілуін қамтамассыз етеді, оларды міндетті түрде пайдалану керек қазақстан заңнама нормаларында да экстремизмге және терроризмге қарсы іс әрекет жүйесінде, сарапшылардың көз қарастары бойынша, оң әсерін заңнаманың жетілуіне экстремизмге және терроризмге қарсы іс әрекеттерге байланысты. Сонымен қатар, мемлекет аралық келісімдердің нормалары әрекеттестіктердің нысанының дамуына және қатайуына ықпалын тигізеді, заңсыз қаржылық оперцияларды табу «шаю» іс шараларды жүргізу, ғылыми зерттеулер, берілген мәселеге байланысты, мәліметпен алмасу, мамандардың тағылымдамаларын қарастырады, заңнаманың біріздендіруі және т.б.

Сол уақытта, берілген қылмыс үшін жаза тек қана қылмыстық жауапкершілікке кейбір тұлғаларға. Жүйенің болуы қажет, қаржылық мінездемесі бар жауапкершілікке тарту, айыппұл сияқты, қамау, мүлік пен қаржы қаражатын тәркілеу сияқты, жоғары аталып кеткен мемлекетаралық келісімдерде бекітілген.



ІV. Нормативтік құқықтық акті жобасымен ұсынылатын қойылған мәселелік сұрақтарды шешуге тәсілдерді, тетіктерді, жолдарды, мәселелік жағдайларды шешуге басқа да тәсілдерді қабылдаудан салдарларды талдау:

1. Тұжырымдамамен анықталған құқықтық қатынастардың Қазақстан Республикасы Конституциясының 61 бабының 3 тармағына сәйкестігіне баға беру
Заң жобысының мазмұнына сәйкес, ол Қазақстан Республикасының Конституцисяна және Қазақстан Республикасы заңнамалық актілеріне толық сәйкес келеді.

Заң жобасы әрекет етуші Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелеріне қайшы келмейді.


2. Заң жобасын қабылдаудың құқықтық және әлеуметтік-экономикалық салдарларын бағалау.
Заң жобасының қабылдануының жүзеге асуы теріс әлеуметтік-экономикалық және (немесе) құқықтық салдарын туғызбайды және қосымша бюджет шығынын талап етпейді.

Заң жобамен заңнамалық актілерге толықтырулар мен өзгертулер енгізу құқықтық базаның жетілдірілуіне әкеліп соғады және мемлекетпен экстремизм мен терроризм қаупын жоюға бағытталған жүргізіліп отырған жұмысын тиімділігін жоғарлатады.


3. Заң жобасының қабылдануымен сыбайлас жемқорлықтарды iске асыру үшiн жағдайдың бар болуын анықтау

Заң жобасының қабылдануымен сыбайлас жемқорлықтарды iске асыру үшiн жағдайдың және қылмыстардың бар болуын анықтау үшін арнайы сараптама жүргізу керек.
4. Заң жобасының қабылдануымен гендер теңдiгiне құқықтың қысым жасауы үшiн себептердiң бар болуы және жағдайды анықтау

Жобаның қабылдануымен гендер теңдiк әсер ететiн байланыстарда себеп және жағдайды деп санамайды. Заң жобасы ер немесе әйел іскерлік және өзге белсенділікті жағдайын туғызбайды.
5. Заң жобасын қабылдаған жағдайда нақтылауға жататын нормативтік құқықтық актілер тізімін анықтау.
Берілген Заң жобаның қабылдануы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне толықтырулар мен өзгертулерді көздейді:

- Қазақстан Республикасының іс жүргізу кодексіне 13 шілде 1999 жыл;

- Қазақстан Республикасының Жер кодексі 20 маусым 2003 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Жедел іздестіру қызметі туралы» 15 қыркүйек 1994 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Шет ел азаматтарының құқықтық мәртебесі туралы» 19 маусым 1995 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Қазақстан Республикасының ұлттық қауыпсіздік органдары туралы» 21 желтоқсан 1995 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкімшілік қадағалау туралы» 15 шілде 1996 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы


«Қазақстан Республикасында жергілікті мемлекеттік басқару және өзін өзі басқару туралы» 23 қаңтар 2001 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Халықтың жұмыспен қамтылуы туралы» 23 қаңтар 2001 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Қазақстан Республикасының қаржы полиция органдары туралы» 4 шілде 2002 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Экстремизмге қарсы іс әрекет туралы» 18 ақпан 2005 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы
«Мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу туралы» 22 желтоқсан 2003 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы


«Заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» 28 тамыз 2009 жыл;

- Қазақстан Республикасының Заңы «Халықтың көші-қоны туралы» 22 шілде 2011 жыл;



- Қазақстан Республикасының Заңы «Қазақстан Республикасының ұлттық қауыпсіздігі туралы» 6 қаңтар 2012 жыл.

6. Заң жобасының ғылыми пысықталуын сипаттау, заңнамалық базаны жетілдіру бойынша ғылыми-негізделген ұсыныстар әзірлеу.
317-8 бап бойынша. Қазақстан Республикасының Азаматтық процессуалдық кодексінің ісі бойынша сот шешімі (Заң жобасының 7 айқындамасы)

«Сот, экстремистік немесе террористік ұйымдастыруды танып, және (немесе) информациялық құжаттарды, Қазақстан Республикасы аумағында таралған, экстремистік немесе террористік, қызметті тоқтату туралы және ұйымдастыруды жою және (немесе) Қазақстан Республика аумағында информациялық құжаттарды таруды тоқтату туралы шешім шығарады, сонымен қатар тәркілеу және ұйымның мүлігін айналымын мемлекет кірісіне.».

Осыған орай, берілген абзац «Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы» Заңының 10-4 бабымен басылымын таппаған, заңнамамен толықтырылған.

Ерекше жағдайда, «Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы» Заңының 10-4 бабының жаңа басылымы сот шешімі террористік ақпараттық материалдарды алып келу, басылым ету, даярлау және (немесе) тарату Қазақстан Республикасының аумағында, сонымен қатар Азаматтық іс жүргізу кодексінің 317-8 баптарында (ары қарай АіжК) тек қана террористік құжаттарды таратуды тыйым салу шешімі.

Осы орайда, заң жобамен ұсынып отырған АіжК 317-8 баптарының жаңа басылымы және «Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы» Заңының 10-4 бабын абзацты толықтырып АіжК 317-8және бірінші баптағы сөзінен «және (немесе) тыйым слу» келесі сөздерімен «алып келу, басылым ету, даярлау және (немесе)».

Осындай ұсыныстар Қазақстан Республикасының «Экстремизмге қарсы іс-қимыл туралы» Заңының 12 бабында да орын алады.


7. Заң жобасы құқықтың негізгі қағидаларына сәйкестігіне анықтама

Қайшылықтар, жалпы қағидаға байланысты, сол сияқты құқықтық сәйкес саласының қағидасына анықталмаған. Құқықтың басқа да салалрының пәні мен әдісінің құқықтық реттеуі дұрыс ескерілді. Заң жобасымен реттелетін қарама қайшы қатынастарға нормаларды енгізуді қарастырылмайды.



8. Заң жобасын қабылдаудың топтық немесе ведомстволық ашық немесе жабық қызығушылықты алдын алу

Заң жобасымен қамтамассыз етілген ашық немесе жасырын ведомстволық немесе топтық қызығушылық анықталмаған.


9. Заң жобасынан туындайтын өзге сұрақтарға жауап алу

Әзірлеушілермен өзге сұрақтар қойылмады.



Қорытындылар мен ұсыныстар

Ғылыми құқықтық сараптамаға ұсынылған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заң жобасы Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіне көрсетілген ескертулерді ескере отырып оны қарау үшін берілуі мүмкін.  



Сарапшылар:

з.ғ.д., доцент Д.К. Нурпеисов
з.ғ.к., доцент А.А. Салимгерей

з.ғ.к., доцент А.К. Исабеков
з.ғ.к. Ж.Б. Ильмалиев
ғылыми қызметкер Ш.К. Абуалина



Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет