Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3


  функциясының үш компонентінің орнына,  скалярлық  шаманы анықтау ыңғайлы.  3



Pdf көрінісі
бет78/197
Дата05.10.2023
өлшемі2.75 Mb.
#479900
түріЗакон
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   197
f6176e30d73c3b0

2. 
функциясының үш компонентінің орнына
скалярлық 
шаманы анықтау ыңғайлы. 
3. Егер өрістің құраушысы көп болса, онда оның потенциалын
арқылы анықтау -мен салыстырғанда жеңілдеу. Потенциалдар скалярлық 
болғандықтан оларды қосуға болады. Нүктелердің бағыттарын елемей, 
шындығында да (4.20) мен (4.21) арқылы : 
d
∑ G d
∑ dφ
d ∑ φ
dφ 
cонымен
∑ φ
(4.25) 
φ өрістің белгілі бір нүктедегі i-ші бөлшегінің потенциалы. 
4. 
 функциясын біле отырып, 
-ді оңай қалпына келтіріп, 

(4.26) 
формуласымен оңай табуға болады. 
Бұл формула тікелей (4.18) формуладан шығады. 
 
§ 4.3. Өрістегі бөлшектердің механикалық энегиясы 
 
Кинетикалық энергия 
Массасы - 
m бөлшек кейбір күштің əсерінен қозғалыста болсын 
(жалпы жағдайда  бірнеше күштердің қорытындысы да болуы мүмкін). Осы 
күштің элементар 
d орын ауыстыруда атқаратын элементар жұмысын 
табайық. 
d /d жəне d
d екендігін ескере отырып
d
d


99 
өрнегін жазамыз. 
Скалярлық көбейтінді 
d
d
мұндағы, 
d
дегеніміз 
вектордың бағытына 
d  вектордың проекциясы. Бұл проекция d
жылдамдық векторының модулінің өсімшесіне тең. Сондықтан 
d
жəне элементар жұмыс түрде анықталады: 
/2
Осыдан 
F қорытынды күштің жұмысы кинетикалық энергия деп аталып 
кеткен кейбір шаманың өсімшесіне тең (жақша ішіндегі) болады: 
/2.
(4.27) 
Сонымен элементар орын ауыстыру кезіндегі кинетикалық энергияның 
өсімшесі: 
(4.28) 
ал 1- нүктеден 2- нүктеге дейінгі шектеулі орын ауыстыру кезінде : 
(4.29) 
яғни, 
бөлшектің кинетикалық энергиясының қайсыбір орын ауыстыруы 
кезіндегі кинетикалық энергиясының өсімшесі бөлшекке осы орын ауыстыру 
кезінде əсер еткен барлық күштер жұмыстарының алгебралық 
қосындысына тең болады. Егер 
0 болса, онда 
, яғни бөлшектің 
кинетикалық энергиясы кемиді. 
(4.28) жəне (4.29) теңдеулер инерциялық жəне инерциялық емес санақ 
жүйелерінде де орындала алады. Инерциялық емес санақ жүйелерінде 
қарастырылып отырған бөлшекке кейбір денелер тарапынан əсер ететін 
күштермен қатар өзара əрекеттесу күштері мен инерция күштерін де ескеру 
керек. Сондықтан бұл теңдеулерде жұмыс деп өзара əрекеттесу күштері мен 
инерция күштері жұмыстарының алгебралық қосындысын түсіну керек. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   197




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет