Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3

102 
Ал 
2
E E

кезінде бөлшек өзін басқаша ұстайды (4.9-сурет). Оған 
0
x
-ден оңға 
қарай бар аумақ тиісті. Егер бөлшек бастапқы уақытта 
0
x
-кординатаға ие болса, 
онда ол одан əрі оңға қарай қозғала береді. Бөлшектің кинетикалық 
энергиясының x орнына тəуелді қалай өзгеретінін өз беттеріңізше байқап 
көріңдер.
 
 
§ 4.4. Жүйенің потенциалдық энергиясы 
 
Жүйенің меншікті потенциалдық энергиясы 
 
Жалпы алғанда, жүйенің бөлшектері осы жүйеге кірмейтін денелермен 
де өзара əрекеттесе алады. Тосын ешқандай денелер əсер етпейтін немесе 
олардың əсерін ескермеуге болатын жүйені тұйықталған немесе оқшауланған 
жүйе деп атайды. Тұйықталған жүйе түсінігі оқшауланған материалдық 
нүкте түсінігінің жалпылануы болып табылады жəне физикада маңызды рөл 
атқарады. 
Біз осы кезге дейін тек 
бір ғана бөлшектің қозғалысын энергетикалық 
тұрғыдан қарастырып келдік. Енді бөлшектер жүйесіне өтеміз. Бұл кез келген 
дене, газ, қандай да бір механизм немесе Күн жүйесі болуы мүмкін.
Өзара əрекеттесу кезінде бөлшектер арасындағы тек центрлік күштер 
əсерін ғана ескеретін жүйені қарастырайық, яғни берілген бөлшектердің 
арасындағы тек арақашықтықтарына ғана тəуелді жəне оларды қосып тұрған 
түзу бойымен бағытталған күштер əсерін ғана ескеретін жүйені 
қарастырайық. 
Барлық ішкі күштердің атқаратын жұмыстары санақ жүйесіне тəуелсіз 
бір бөлшектер жүйесінен екінші бөлшектер жүйесіне өткен кезде қайсыбір 
функцияның кемуімен сипатталуы мүмкін, берілген өзара əрекеттесу 
сипатында осы функция бөлшектердің салыстырмалы орындарына ғана, яғни 
жүйенің өзінің 
конфигурациясына ғана тəуелді. Берілген жүйенің басқа 
денелермен өзара əрекеттесуін сипаттайтын потенциалдық энергиядан 
ажырату үшін бұл функция 
жүйенің меншікті потенциалдық энергиясы деп 
атайды. 
Əуелі 

жүктеу/скачать 2.75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: