Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги
-Tema.D.N.Pryanishnikovdiń miynetleri haqqinda
жүктеу/скачать 4.06 Mb.
|
| 9-Tema.D.N.Pryanishnikovdiń miynetleri haqqinda
10-Tema.A.V.Peterburskiy «Agroximiya hám ósimliklerdiń fiziologik aziqlaniwi miynetleriniń» teoriyaliq tiykarlari 11-Tema.Ósimliklerdiń fiziologik aziqlaniwi tiykarlari 12-Tema.Ózbekstanda jergilikli tóginler haqqindaǵi bilimniń rawajlantiriliwi. Jergilikli tógin kirgizilmegen maydanlarda shirindi muǵdariniń jildanjilǵa kemeyip bariwi guzetiledi.Respublikamiz paxtashiliq ilmiy- taqiqot instituti alimlariniń tusindiriwinshe, uliwma tógin qollanbasliq yamasa mineral tóginlerge artiqsha itibar qouiw aqibetinde tekǵana keyingi 50-60 jil ishinde topiraqdaǵi gumus muǵdari 25-50% ge (100% ge salistirǵanda ) kemeygen. Amelge asairilǵan kóp jilliq statsionar dala tajriybeleriniń natiyjeleri hám belgili fikrdiń durislign tasdiqlaydi. Topiraqda shirindi payda boliwi almaslap egiwturi, kiritiletuǵin mineral hám jergilikli tóginlerge baylanisli.Dáris foninda topiraqqa qosimsha turde azotli tóginler Тупроқда гумус ҳосил бўлиши алмашлаб экиш тури, киритилаётган минерал ва маҳаллий ўғитларнинг миқдорига боғлиқдир. Гўнг фонида тупроққа қўшимча равишда азотли ўғитлар киритиш лозим, чунки ўсимликлар биринчи йилда гўнг таркибидаги азотни фосфор ва калийга қараганда жуда кам ўзлаштиради. Гўнгни чопиқталаб экинларга қўллаш яхши самара беради, чунки қатор ораларига ишлов берилганда гўнг тезроқ минераллашади. Ғўзани озиқ моддалари билан таъминлашда маҳаллий ўғитларнинг аҳамияти катта. Маҳаллий ўғитлар ичида гўнг, нажас, компостлар ва тупроқли ўғитлар алоҳида ўрин тутади. Гўнг таркибида азот, фосфор ва калийдан ташқари кўп миқдорда углерод ҳамда камроқ миқдорда микроэлементлар мавжуд. Тупроққа киритилган гўнг тезда микроорганизмлар таъсирида парчаланади. Унинг таркибидаги углерод оксидланиб, карбонат кислотани ҳосил қилади, қайсики ўз навбатида тупроқ фосфатларининг эрувчанлигини ошириб, ўсимликларнинг озиқланиши учун лаёқатли шаклга ўтказиб беради. Углероднинг бир қисми яна микроорганизмлар таъсирида тупроқ чириндиси таркибига ўтади. Қишлоқ хўжалик экинларига гўнгни чала чириган ёки компост ҳолида қўллаш лозим. Гўнг билан биринчи навбатда қадимдан деҳқончилик қилинаётган майдонлар ўғитланади. Тупроққа киритиладиган гўнгнинг ўртача йиллик меъёри гектарига 15-20 тонна қилиб белгиланган. У юза кўмилган пайтда таркибидаги углерод ва азотнинг асосий қисми учиб кетади. Гўнгни минерал ўғитлар билан биргаликда қўллаш сезиларли даражада юқори ҳосил олиш имконини беради. Маҳаллий ўғит сифатида хожатхоналардан олинадиган нажасни ҳам ишлатиш мумкин. Лекин уни ишлатишдан олдин албатта компостлаш лозим. Компостланмаган нажасни шарбат қилиб оқизиш санитария нуқтаи-назардан мақсадга номувофиқдир. Компост тайёрлашда эни 2,0-2,5 м, чуқурлиги 0,5-0,7 м бўлган хандақлардан фойдаланилади. Унга нажас ва тупроқ қатлам-қатлам қилиб (бир тонна нажасга бир тонна тупроқ) ташлаб чиқилади, усти ёпилади ва маълум муддат ўтгандан кейин белкурак билан аралаштирилади. Сўнгра бир жинсли қорамтир-қўнғир тусга айлангунча сақланади. Нажас-тупроқли компост ҳар га майдонга 12-15 тонна меъёрида қўлланилади. жүктеу/скачать 4.06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|