Зертханалық жұмыс №6
Тақырыбы: Екілік қосындылауыштарда арифметикалық амалдарды орындау
(6 апта 2 сағ)
6.1. Жұмыс мақсаты – екілік қосындылауыштарда амалдарды орындап үйрену.
6.2. Әдістемелік нұсқау
6.2.1. Сандық ақпараттарды көрсету түрлері
Сандық ақпараттарды көрсету түрі:
мұндағы [
A]
ф — үтірі бекітілген сандарды көрсету түрінің машиналық кескіні.
Сонда
А саны
А = [
A]
ф КАтүрінде көрсетіледі
.
Нормальды түрде
мұндағы
тА—
А санының мантиссасы;
рА—
А санының реті
.
Үтірі жылжымалы сандарды көрсетудің
нормальдытүрі
мұндағы
q— санау жүйесінің негізі.
Теріс сандарды машиналық көрсету үшін тура, қосымша және кері кодтарды қолданады.
А = -0,
а1а2...аnсанының тура коды —
осы санның [А]пр = 1,
а1а2...аnтүріндегі машиналық кескіні.Анықтамадантура кодта теріс санның барлық цифрлық разрядтары өзгеріссіз қалатындығы, ал таңбалық бөлікте бір жазылатындығы шығады. Мысалы, егер
A= -0,101110, онда[
А]
пр=1,101110. Оң сан тура кодта өзінің кескінін өзгертпейді. Мысалы, егер
А= 0,110101, онда[
А]
пр= 0,110101.
А = -0,
а1а2...аnсанының қосымша коды — осы санның түріндегі машиналық кескіні, соңғы мәнді разрядтан басқа разрядтар үшін - үшін , және үшін , ал соңғы разряд үшін
. Мысалы,
А = -0,101110 саны қосымша кодта былай жазылады: [
А]
д = 1,010010.
Қосымша код санау жүйесінің негізіне толықтауыш болып табылады:
мұндағы —
Aсанының абсолют мәні.
Оң сандар қосымша кодта өз кескінін
өзгертпейтін болғандықтан, қосымша кодта түрлендіру ережелерін былайша жазуға болады:
санының кері коды— осы санның түріндегі машиналық кескіні, егер болса , және , егер . Анықтамадан екілік санның кері коды сол санның
инверстік кескіні болады, онда берілген санның барлық разрядтары инверстік мән қабылдайды, яғни барлық нольдер бірге, ал бірлер нольге ауыстырылатыны шығады. Мысалы, егер болса, онда . Үтірі үлкен разряд алдында бекітілген түрде көрсетілген сандардың кері кодтары үшін төмендегі
қатынас орындалады
мұндағы —
A санының абсолют мәні;
n — сан кескініндегі үтірден кейінгі разрядтар саны.
Сандарды кері кодқа түрлендіру ережелерін былайша тұжырымдауға болады:
|
егер ,
|
|
егер .
|
Сонымен деп тұжырымдауға болады
|
|
|
Мысал 1. А = -0,111000 санының кері және қосымша қодын табыңдар.
Шешуі.Кері кодтың анықтамасын қолданып, [
А]
об=1,000111 аламыз. Санның қосымша кодын табу үшін оның кескінінің кіші разрядына бірді қосамыз:
Жауабы: =1,000111; =1,001000.
6.2.2. Нүктесі бекітілген түрде көрсетілген сандарды екілік қосындылауышта қосу
Екілік қосындылауыштың бірнеше түрін қарастырамыз.
Тура кодтың екілік қосындылауышы (ТКЕҚ) — үлкен цифрлық және таңбалық разрядьтың арасында разрядтық тасымалдау тізбегі болмайтын қосындылауыш
. ТКЕҚ-да бірдей таңбалы сандарды ғана қосуға болады, яғни мұндай қосындылауыш алгебралық қосу амалын орындай алмайды.
Мысал 2.
Тура кодтың қосындылауышында А = 0,1011,
В = 0,0100 сандарын қосыңдар.
Шешуі.
Жауабы: [
С]
пр = 0,1111.
Мысал 3. Тура кодтың қосындылауышында
А = -0,0101,
В = -0,1001 сандарын қосыңдар.
Шешуі.
Жауабы: [
С]
пр= 1,1110.
Қосымша кодтың екілік қосындылауышы(ҚКЕҚ) — сандардың қосымша кодындағы кескініне амалдар қолданатын қосындылауыш. ҚКЕҚ-ң ерекшелігі – сандық бөліктің үлкен разрядынан таңбалық разрядқа тасымалдау тізбегінің болуы.
Мысал 4. Қосымшакодтың қосындылауышын қолданып,
А = 0,1010,
В = 0,0100 сандарының қосындысын табыңдар.
Шешуі.Осы сандардың машиналық кескіндері қосылады:
Жауабы: С = 0,1110.
Мысал 5.Қосымшакодтың қосындылауышында
А = -0,1011,
В = 0,0100 сандарының қосындысын табыңдар.
Шешуі.
Жауабы: С = -0,0111 .
Мысал 6. Қосымшакодтың қосындылауышында
А = 0,1011,
В =-0,0100 сандарының қосындысын табыңдар.
Шешуі.
Жауабы: С = 0,0111
Кері кодтың екілік қосындылауышы(ККЕҚ) — сандардың кері кодындағы кескініне амалдар қолданатын қосындылауыш. ККЕҚерекшелігі — цифрлық бөліктің кіші разрядына таңбалық разрядтан дөңгелектің, немесе циклдық тасымалдау тізбегінің болуы.
Мысал 7.Кері кодтың қосындылауышын қолданып,
A = 0,0101 және В = 0,0111 сандарының қосындысын табыңдар.
Шешуі.
Жауабы: С = 0,1100.
Мысал8.ККЕҚқолданып,
А = -0,0101 және
В = 0,0111 сандарының қосындысын табыңдар.
Шешуі.
Жауабы: С = 0,0010.
Мысал 9.ККЕҚқолданып,
А = 0,0101 және
В = -0,0111 сандарының қосындысын табыңдар.
Шешуі.
Жауабы: С = -0,0010.
Мысал 10.ККЕҚқолданып,
А = -0,0101 және
В = -0,1000 сандарының қосындысын табыңдар.
Шешуі
Жауабы: С = -0,1101.
Достарыңызбен бөлісу: