Жүктелген шыбылдың І инерция моментін анықтау.
Ол үшін m0 төрт жүкті білеушелердің ортасына орнықтырып, 1-ші бапта жасалған өлшеулерді қайта жүргізу керек. Сонан кейін m0 жүктерді білеушелердің
21
2.3-сурет. Айналмалы осьтен
жүктердің ауырлық центріне
дейінгі арақашықтығын анықтау
, (2.20)
мұндағы r0 - шкив радиусы, - шкив пен білеушеге орнатылған жүктің арақашықтығы, - жүктің ұзындығы (2.3-сурет). Өлшеу нәтижелері 2.3-кестеге енгізіледі.
5. Тәжірибе мәліметтері.
Бос шыбыл үшін өлшеулер.
Бос шыбыл үшін өлшеу нәтижелері
2.2-кесте
h,м
|
mі ,кг
|
r, м
|
t1, с
|
t2,с
|
t3,с
|
|
ðûï, 1-øi áàïòà æàñàë¹àí ¼ëøåóëåðäi ºàéòà æ¾ðãiçó êåðåê. Ñîíàí êåéií m0 æ¾êòåðäi áiëåóøåëåðäi» øåòiíå îðíûºòûðûï òà¹û äà ¼ëøåóëåðäi ºàéòàëàó ºàæåò.
Àéíàëìàëû îñüòåí m0 æ¾êòåðäi» àóûðëûº öåíòðiíå äåéiíãi R ºà- øûºòû¹û ìûíà ôîðìó-
|
|
|
|
|
|
|
22
Ж үктелген шыбыл үшін өлшеулер.
Жүктің ұзындығы l0 = --------
Жүктің массасы m0 = --------
øåòiíå îðíûºòûðûï òà¹û äà ¼ëøåóëåðäi ºàéòàëàó ºàæåò. Àéíàëìàëû îñüòåí m0 æ¾êòåðäi» àóûðëûº öåíòðiíå äåéiíãi R ºàøûºòû¹û ìûíà ôîðìóëà áîéûíøà åñåïòåëåäi:
Жүктелген шыбыл үшін өлшеу нәтижелері
2.3-кесте
h,м
|
r,м
|
, м
|
mі ,кг
|
t1,с
|
t2,с
|
t3,с
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Өлшеу нәтижелерін математикалық өңдеу.
Бос шыбылдың І0 инерция моментін есептеу.
(2.14), (2.16), (2.17), (2.18) формулалар көмегімен а, , М және І0 шамаларын есептеп шығару. Нәтижелерін 2.4 кестеге енгізу.
Бос шыбыл І0 инерция моментін есептеу
2.4-кесте
r,
м
|
mі,
кг
|
а,
м с-2
|
,
с-2
|
М,
Нм
|
І0і,
кг м2
|
кг м2
|
І0і,
кг м2
|
І20і,
кг2 м4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Өлшеулердің қателіктерін есептеу
S- орташа квадраттық қатені анықтаймыз:
, (2.20)
23
мұндағы n- өлшеулердің саны.
Кездейсоқ қатенің сенімділік шегі:
, (2.21)
- n өлшеулерге қатысты Р = 0,95 мәніндегі сенімділік ықтималдылығына сәйкес болатын Стьюдент коэффициенті.
Нәтижені мына түрде жазу қажет:
І0 = ( Ғ І0) кгҺм2, = І0/ Һ 100,
мұндағы - өлшеулердің салыстырмалы қателігі.
Жүктелген шыбылдың І инерция моментін есептеу.
І инерция моментін (2.14), (2.16), (2.17), (2.18) формулалар арқылы есептеу. Есептеу нәтижелері 2.5 кестесіне енгізіледі.
Жүктелген шыбылдың І инерция моментін есептеу
2.5- кесте
r,м
|
mі,
кг
|
а,
мҺс-2
|
, с-2
|
М,
НҺм
|
Іі,
кгҺм2
|
кгҺм2
|
Іі,
кгҺм2
|
І2і,
кг2Һ м4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Өлшеулердің S орташа квадраттық қателігін және
Р = 0,95 мәніндегі сенімділік ықтималдығына сай кездейсоқ қателіктің сенімділік І шектерін (2.20), (2.21) формулалары арқылы есептеңіз. Нәтижелері мына түрде
24
келтіріледі:
І = (І Ғ І) кгҺ м2, = І/ Һ 100.
(2.19) формула арқылы жүктелген шыбылдың инерция моментін есептеу. Есептеу нәтижелері 2.6- кестесіне енгізіледі.
Жүктелген шыбылдың инерция моментін тікелей өлшеу нәтижесінде анықталған мәндерін есептеу жолдарымен шығарылған мәндерімен салыстырыңыз.
(2.19) формуламен жүктелген шыбылдың
инерция моментін есептеу
2.6-кесте
m0, кг
|
R,м
|
кгҺм2
|
Іесеп, кгҺм2
|
Ітәжірибе, кгҺм2
|
|
|
|
|
|
6. Пысықтау сұрақтары.
Айналмалы қозғалыстың негізгі заңын тұжырымдап беріңіз.
Күш моменті, инерция моменті ережелерін тұжырымданыз.
Штейнер теоремасын тұжырымданыз.
Обербек маятнигінің инерция моментін есептеу формулаларын қорытып шығарыныз.
25
Достарыңызбен бөлісу: |