1. 1 Ауданның және электрмен жабдықтау жүйесінің қысқаша сипаттамасы

Реактивті қуаттан торапты жеңілдету үшін бұл қуаттың бір бөлігін оны тұтынатын орында өндірген дұрыс. Тұтыну орынында қондырылған реакті қуаттың көздері болып табылады;

а) синхронды өтемдеушілер ;

б) статикалық конденсаторлар ;

в) басқарылатын статикалық реактролар.

Суретте энергия көзін тұтынушы қосалқы санцияға электр энергиясын берудің шығындарын ескермейік, статикалық конденсаторлар қондырылған және қондырылмаған ағдайларындағы сүлба бейнеленген

P-jQ

P-jQ

+Qk

а) статикалық конденсатор қондыралған ;

б) статикалық конденсатор қондырылмаған байқауға болады .

Келтірілген суреттерден электр энергия көзінен беріліп жатқан реактивті қуат конденсаторлық батарея өндірген қуаттың шамасына келмейді, яғни реактивтік қуат Qk қуатының шамасы өтемделеді;

Реактивтік қуаты өтемдегенде электр берілістерінде кернеу шығындары азаяды. Егер өтекмдеуге дейінгі жергілікті торапта кернеу шығыны.

ΔU=(PR+QX/)U ;

Тең болса, онда өтемдеу жағдайында ол :

ΔU=(PR+(Q-Qk`X/)U ;

Шамасына дейін төмендейді, мұнда R және X - топтың кедергілері.

Өтемдеуден жоғары нәтиже алу ұшін өтемдеуші құрылғыларды барынша электр энергиясының қабылдағыштарына ақын қондыру қажет, сонымен тоаптың молдау айналым реактивті қуаттан босатады. Бірақ қуаты аз өтемдеуші құрылғылардың квар құны қуаты басымдау құрылғыларымен салыстырғанда жоғары сондықтан өтемдеуші құрылғылардың тирін және жайғастыру орнын таңдау техникалық- экономкалық есептермен және электр энергиясын бергендегі шығындардың төмендеуінен алынатын экономиямен өтумдеуші құрылғыларға жұмсалған күрделі қаржылар қайтарылатын мерзімдерді салыстырумен шешілу керек. Кернеуі 500 В торапта өтемдеуші құрылғыларды күштік торап жағындағы, ал ернеу 1000 В жоғары асинхронды қщзғалқыштар болғанда 6-10 кВ ағында қондыру ұсынылады.

Кернеу 0,4 кВ техникалық-экономикалық есептнрі анықталған қайтарым мерзімі бойыша таңдайды.

Кернеуі 0,22 кВ тораптары бар кәсіп орында КБ орнату табиғи cosφ<0,7 болғанда ғана тиімді cosφ үлкендеу мәндерінде КБ 6-10 кВ кернеуінде қолданған тиімді.

Мысалы: екі ауысумен ұмыс атқаратын кернеуі 6 кВ электр қозғалқыштарының маңызды сан бар ірі өндірістік кәсіп орынның 6 кВ ҚС-да статикалық конденсаторлар батереясының қуатын таңдау керек. Кәсіп орнынының максималдық қуаты 5200 кВт, табиғи cosφ1=0,78(tgφ1 =0,8). Максималдық жүктемені пайдалану уақыты Т=4000 cағат.

Шешуі: аталған мекеменің электр энергияны жыл бойына тұтынуы құрайды

Wt=P*T=5200*4000=28000000 ;

Жүктеменің жыл бойындағы тербелістік мәні емес деп есептесе, бір ойдағы электр энергияны тұтыну шамасын алады:

Wm=Wr/12=20800000/12=17300007.

Сегіз сағаттық жұмыс күнімен аптасына бес күн жұмыс атқаратын екі ауысымды кәсәп орын үшін бір ай ішіндегі жұмыс уақыты:

tp=2*8*22=352 сағ.

Мұнда 22 – бір айда сегіз сағат ұзақтығы бар жұмыс күндерінің саны

cosφ2 =0,93 (tgφ2=0,4) болғанда:

Qk= Wa(tgφ1-tgφ2)/tp ,

Мұнда Wa- жүктемесі ең көп айдағы активтік энергияны тұтыну.

4.1 кестесі [ ] бойынш бір фазаға 66 түйірден саны 198 түйір, қуаты квар типі км – 6-10-1 бі фазалық конденсаторларды қабылдайды Qy =Qk*n=198 *10=1980 квар ,

Мұндай Qк- конденматордың қуаты –квар ;

n-конденсаторлар саны, түйір .

Кернеуді сатылы петтеу үшін қондырғыны екі (990+990) квар немесе үш (660+660+660) квар топқа бөлуге тиімді.

Желінің индуктивтігінің онымен тізбектеліп қосылған конденсаторлардың бойлық өтемдеу қамтамасыз етіледі, осыған байланысты желідегі кернеу шығындары азаяды.

P-jQ P-jQ

a) I2cosφ б) I1cosφ

Сурет 62 үш фазалық тораптың бір фазалық сұлбасы;

а - өтемдеусіз ;

б – бойлық өтемдеуі бар.

Қарастырылып жатқан жүктеменің кернеу құлауының бойлық және көлденең шамалары өрнектермен анықталады.

ΔUф=I(Rcos φ+Xsin φ) ;

ΔUф=I(Xcos φ-Rsin φ) .

Осы жағдайға байланысты кернеудің векторлық диагреммасын келтіреді.

Тұтынушының Uф2 фазалық кернеуінің берілген векторына қорек көзіндегі кернеу Uф1 (А нүктесі) векторымен анықталады. Егер желіге Xс реактивтік кедергісі бар. Конденсаторларды бір ізді қосса, онда реактивтік кедергідегі кернеу құлауы I (X-Xс) шамасын құрайды. Кернеу құлауының құрушылары тең болады.

ΔU’ф=I[Rcos φ+(X-Xc)sin φ] ;

δU’ф=I[(x-Xc)cos φ+Rsin φ] .

Желіге бірізді конденсатор қосылғандағы кернеудің векторлық диаграммасын келтіреді Xc=XL , яғни желінің индуктивиік кедергісін толық өтемдеген жағдайды тудыру үшін конденсаторлардың сиымдылығын таңдаса, онда кернеудің құлауы желінің тек R активтік кедергісімен анықталады және бұл құладың құраушылыары тң болады ;

ΔUф=IRcosφ ;

δUф= - IRcosφ,

Суретте бұл жағдай В нуктесімен көрсетілген. Егер Xc>XL ,, яғни асқын өтемдеу болса, онда бұл жағдайда қорек көзіндегі кенрнеу асқын өтемдеу болса, онда бұл жағдайда қорек көзіндегі кернеу U”ф векторына тең болып, суретегі в’ нүктесімен анықталу керек. U1ф ≈ U2ф, яғни кернеу шығындарының мәні нөлге жақын ағдайына әкелетін Xc кедергісінің мәнін анықтауға болады. Онда

ΔU”ф=I(Rcos φ+(X-Xc)sin φ]=0,

Rcosφ=(Xc-XL ) sin φ,

Онда Xc =XL +Rctg φ.

Конденсаторлардың реактивті кдергісі бұл жағдайда тек қана желінің индуктивтік кедергісін өтемдеп қоймай, активтік кедергідегі кернеу құлауына бір шама өтемдейді. Жоғаоыда келтірілген теңдеудің көмегімен таңдалған бойлық өтемдеу кондырғысының кедергісін желінің кернеу шығындарын минималды жасау үшін пайдаланады.

Онда конденсаторлардың қуатын формуламен анықталады;

Qc=3I²Xc ,

Мұнда I – елінің ең үлкен жұмыс тоғы, А. Ic жүзінде бойлық өтемдеудің қуатын тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша анықталған сымдардың қимасындағы торап кернеудің ойдағы деңгейіне сәйкес есептейді.

Желінің реактиатік қуатын өтемдеу үшін желі сұлбасында бейнеленген. Конденсаторларды қосады.

Конденсаторладан өтетін активтік қат тең (конденсаторлардағы активтік қуат шығындары есептеледі)

P=√3U’’Icosφ’=√3U”Icosφ ,

Ucosφ’=U”cosφ ,

cosφ’=U”/U’*cosφ ,

tgφ’=√ 1-cosφ’/cosφ’=√U² -U²cos²φ/U”co²sφ .

Конденсаторлар қуаты тең

Qc=Q”-Q=P(tgφ—tgφ’).

Алынған өрнекке tgφ’ мәнін қойып, оны түрлендіріп, конденсаторлар қуатын анықтайтын өрнектің ақырғы мәнін алады

Qc=P/coscosφ[sinφ-√(U’/U”)²-cos²φ] ,

Есеп. Сұлбада жүктемелері (ква) мен айландарының ұзындығы көрсетілген 10 кВ тораптың реактивтік қуатын өтемдеу үшін конденсаторлар қуатын таңдау керек.

Қоректендірүші пунктте (А) кернеу 10,5 кВ құрайды. Кернеудің шектемді шығыны ΔUдоп =8 % . максималдық жүктемені пайдалану уақыты Тмакс=4000 сағ. Сымдардың арасындағы орташа қашықтық Дср=1000 мм.

Айландарда ағытын тоқтарды анықтайды.

IA-1=√P²A-1 + Q²A-1/ √3* Uн = √100²+750²/1,73*10=72,5 A ;

I1-2=√P²2-1 + Q²2-1/ √3* Uн = √600²+450²/1,73*10=43,5 A ;

I2-3√P²2-3 + Q²2-3/ √3* Uн = √400²+300²/1,73*10=29 A .

Тмакс=4000 сағ j эк=1,1 А/мм ² қабылданатын тоқтың экономикалық тығыздығы әдісі бойынша айландардағы сымдардың қимасы анықталады.

А-1 айланы үшін

Fэк= IA-1/jэк=72,5/1,1=66 мм ² .

Қимасы Fст=70 мм ²

r0=0,412 Ом/км, x0=0,345 Ом/км ;

1-2 айланым үшін

Fэк=I1-2/jэк=43,5/1,1=38,5 мм ²

қимасы Fст=50 мм ² , r0=0,576 Ом/км. x0=0,38 Ом/км , маркасы А-50 сымы қабылданады.

2-3 айланым үшін

Fэк=I2-3/jэк=29/1,1=26 мм ², қимасы Fст=35 мм ² , r0=0,38 Ом/км. x0=0,366 Ом/км , маркасы А-35 сымы қабылданады.

Кернеудің щектемді шығындары анықталады:

ΔUдоп= ΔUдоп%/100*Uн=8/100*1000=800 В ,

Айландардағы кернеу шығындары анықталады (реактивтік қуат өтемдеуін ескермегенде) .

ΔUА-1=Pr0 + Qx0/Uн * lА-1 = 1000*0,42+750*0,345/10=671 В;

ΔU1-2=P1-2r0 + Q1-2x0/Uн * l1-2 = 600*0,576+450*0,58/5=303 В;

ΔU2-3=P2-3r0 + Q2-3x0/Uн * l2-3 = 400*0,83+300*0,366/8=353 В;

Кернеудің қосынды шығындары құрайды:

ΔU∑= ΔUА-1 + ΔU1-2 + ΔU2-3 =671+303+353=1327 В ,

Бұл кернеу шығындарының шектемді мәндерінен едәуір асып ктеді. 1327 В > 800 В

1 нүктедегі кернеу деңгейі рұқсат етілгеншектерде жатып, ал 2 нүктесінде кернеу щығындары ΔU= ΔUА-1 + ΔU1-2 =671+303=974 В құрап, кернеу шығындарының мәндерінен ΔU=974 В, ΔUдоп=800 В, асып кетүіне байланысиы, осы нүктеде өтемдеуші қондырғы орнату қажет оны 1-2 айланның ортасына орналастырған тімді, онда кірмедегі кернеу болады. U’=10500-671-303=9526 В. Шықпадағы қажет кернеуді (конденсатордан кейін)

алады

U”=10500-800+358=10058 В. Конденсаторлардың қажетқуатын формуламен анықталады.

Фазаның кедергісі

Xc=Qc/3I²=75000/3*45,3²=12,2 Ом .

Конденсаторлардағы максималдық кернеу құрайды

U”- U’=10058-9526=532 В.

Сондықтан типі КЛМ-06-50-1 номиналдық кернеуі 600 В. Конденсаторларды таңдайды. Бұл конденсатордың номиналдық тоғы Iн=83,3 А, кедергісі

Xc=50000/83,3 ²=72 Ом.

Барлығы үшін конденсатор қондырғысы (әр фазаға беруден). Желінің кернеу шығындарының тексеру есебін жүргізеді. Конденсатордағы реактивті қуат шығыны құрайды ;

Qc=3*43,5 ²*7,2=40,3 квар.

Бұл озатын қуат желінің А-1 және 1-2 айландарында ағатын реактивті қуатты азайтады.

Желідегі қуаттың жаңадан таралуы суретте көрсетілген, яғни P-jQ=600-j375.

Өтемдеуші құрылғылар орнатылған кейін айландардағы кернеу шығындары анықталады;

А-1 айланы

ΔU’А-1=PА-1*r0 + QА-1*x0*/Uн * lА-1 =1000 *0,42+636*0,345/10*10=631 В;

1-2 айланымы

ΔU’1-2=P1-2r0 + Q1-2x0/Uн * l1-2 – Q1-2*xc/Uн ;

мұнда Q’1-2-өтемдеуші құрылғылар орнатылған кейін 1-2 айланындағы қайтадан бөлінген реактивтік қуат ; l’1-2-өтемдеуші құрылғылар орнатылған қашықтық.

Онда ΔU’2-3=600*0,576+375*0,350/10*2,5-452*7,2/10=-204 В.

ΔU’2-3=P2-3r0 + Q2-3x0/Uн * l2-3 = 400*0,83+300*0,366/8=353 В ;

Өтемдеуші құрылғылар орнатылған кейінгі кернеудің қосынды шығындары

ΔU’∑= ΔU’А-1 - ΔU’1-2 + ΔU’2-3 =631-204+353=785 В ,

бұл мүмкін, өйткені ΔU> ΔU’ , яғни 800>785 В.

1 нүктедегі кернеу

U=10500-631=9869 В,

2 нүктеде

U=9869+204=10073 В ,

3 нүктеде

U=10073-358=9715 В.

Алынған нәтижелерден байқауға болатын, өтемдеуші құрылғылардың орны дұрыс таңдалған, өйткені кернеудің тиімді деңгейі 2,3 нүктелерінде қамтамаксыз етіледі.

7. Еңбекті қорғау

7.1 Еңбекті қорғаудың жалпы мәселелері

Аудандық электр тораптары кэсіпорынының жетекшісі мен кэсіподақ комитеті төрағасы жыл сайын бекітіп отыратын график жоспарда бүкіл кэсіпорынға қатысты жалпы сипаты бар мынадай шаралар қарастырылады

1 . Жаңа кадрлардан маман дайындау

2. Жүмысшылар мен инженер-техник қызметкерлерінің біліктілігін арнайы курстар мен мектептерде шын.дай түсу .

4. Кітапхананың қауіпсіздік техникасы, ҚТ кабинетінің жыл бойы жүмысын үйымдастыру.

5. Қызметкерлерді жаттықтыру.

6. Мекеме жетекшісінің жұмыс орындарын аралап байқаудан өткізус,

7. Қауіпсіздік техникасы күнін өткізу.

8. Алдыңғы қатарлы еңбек эдістерІн оқып үйренумен өндіріске енгізуді ұйымдастыру.

9. Қызметкерлердің мерзімді медициналық қаралудан өтуі. График - жоспардың орындалу барысын ҚТ бойынша инженер-нүсқаушы қадағалайды.

Еңбекті қорғауды бақылаудың үш сатылы жүйесі ұиымдастырылған. Бірінші сатылы айландар мен қызмет түрлерінің шеберлері инженерлерік күнделікті жүргізеді. Екінші сатылы мекеменің қүрылымдық бөлімшелерінің бастықтары қоғамдық нүсқаушымен бірге аптасына бір рет жүргізеді.

Үшінші саты бастығы қауіпсіздік техникасы күнін өткізеді.

Станцияның электр жабдықтарын ққауыпсіз қызметке жарату үшін, ол мынадай электрден қорғау құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс:

• оқшауламаушы сырық - әр кернеу сатысында 2 данадан;

• диэлектрлі қонышты кебіс - 1 жұп дана; ,

• тасымал жерлендіргіш - 6 дана;

• уақытша қоршаулар - 2 данадан кем емес;

• ескертуші плакаттар - қажетіне қарай;

• қорғаныстық көзілдірік - 2 дана;

• газқорғақ - 2 дана.

Өртті сөңдіру нормаларына сәйкес ҚС мынадай өрт сөндіру қүралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс:

• көбікті өртсөндіргіш - 1 дана;

• көмірқышқыл өртсөндіргіш - 2 дана ;

• құм салынған жәшік - 1 дана;

• күректер-2 дана;

• су қүйылған бөшке - 1 дана;

• шелек-2 дана.

7.2 Жерлендіруші қондырғыны есептеу.

ЭҚЕ-дің талаптарына сай ҚС жерлендіруші қүрылғысының кедергісі, жердің меншікті кедергісі р<5000мм болғанда К_ж<4,0 Ом шартына сэйкес орындалуы тиіс. ҚС ауданы

37,8-29,4=1 11 1,3 м². ЖҚ-ны есептеуге қажетті деректер:

• топырақ қыртысының есептік үлгісі - екі қабатты;

• жоғарғы қабатының кедергісІ - рі=100 Ом-м;

• жоғарғы қабатының қалыңдығы ҺІ=1,3 м;

• төменгі қабатының кедергісі- р2^50 Ом-м;

• электродтың үзындығы 1_т=2,5м;

• ЖҚ алып жатқан алаңның ауданы.

S=27*27=729м²-қа тең етіп алынды.

• Жатық электродтардьщ жату тереңдігі L=0,7м ;

• жерлендірмелер диаметрі d=22мм болаттан жасалынады.

Бойлық жэне көлденең жерленірмелердің орналасуы жобаның графикалық бөлігінің №6 парағында көрсетілген. ҚС-ның аймағына кірер есігі мен қақпалар: потенциалдарын қосымша тегістеу үшін сыртқы

жатық өткізгішке оның астында тереңдедітіліп салынған екі тік оқтаулар жалғанған. Олардың эрқайсысының үзындығы 2,5м, арақашықтығы кірер есік пен

қақпаның еніне тең. Aшық тарату қүрылғысының АТҚ жайтартқыштар

С и орнатылған тоған қүрастырылымдарынан наизағаи тоғының жерлендіру магистралі бойымен үш бағытта ағып кетуі қамтамасыз етілуі тиІс. Сонымен бірге жайтартқышы бар электродтың үзындығынан кем емес арақашықтықта үзьндығы 2,5 метрлік үш тік электродтар орнатылуы тиіс. ЖҚ-ның кедергісі келесі формуламен есептеледі:

Rж=(A*p2/√S)+(pэ/Im+Ik) ,

мұндағы: р_э - жер қыртысы топырағының эквиваленттіқ меншікті

кедергісі;

Ik - барлық тік электродтардың жалпы үзындығы; А- өрнекпен анықталған коэффициент. A=0,385-0,25(l_m+t)/ √S; (0.1<(l_m+t)/ √S<5 кезінде)

(l_m+t)/ √S =25+0,7/√729=0,12 сонда

А-0,385-0,25*0,12=0,352.

Топырақтың эквивалентік меншікті кедергісі

Pэ=p1(1-e-α√S)+p2(1- e-β√S/n) ,

мүнда: α,β- - рі мен р₂ арақатынасына қарай анықталатын өлшем бірлігі жоқ

коэффициенттер. Егер рі>р2 болса, Егер рі > р₂ болса, онда

α =3,6; р =0,1

р_э =100(1- е^3,6-1,3/27)+50(1- е-^0,1*27/1,3)=60 Ом-м. ЖҚ-ның жаспарынан L_K = 216 м, L _K =48м. Сонда Rж=0,35*60/√729+60/216+48=1,12 Ом.

Яғни кажетті шамасынан Rжрук=4,0 Ом кіші.
7.3 ҚС-ны найзағайдың тікелей соғуынан қорғау

ҚС-да найзағайдың тікелей соғуынан қорғау үшін сырықты жайтартқыштар қолданылады. ҚС-да қорғаныс жайтартқышы орнатылады.

Һ_х1=8,5м жэне Һ_х2=4,0 м.

Жайтартқыштардың биіктігі 16 м-ге тең. Олар қабырғалары а1=14,5м, а₂=18м тік төртбүрыштың төбедерінде орналасқан. Биіктігі 30 м-ден кем Үжеке тұрған жайтартқыштың қорғау аймағыньщ радиусы мына өрнекпен анықталады

Г_х=1_;6-һ(һ-һ_х)/(һ+һ_х). Демек

Г_х1=1,6-16-(16-8_/5)/(16+8,5)=7_>8м j Г_х2=1,6-16-(16-4)/(16+4)=15,4м ,

Төрт жайтартқыштан тұратын құрылғының қорғау аймағы [6] бойынша мына қатынастармен анықталады

Д<8һа, һ<30 м болған жағдайда, мұндағы Д-төртбұрыштың диагональ: арқылы өтетін шеңбер диаметрі

Д=√α²l+α²2=23 м ;

hx1 =һ-һх1 = 16-8,5 =7,5 м ;

ha2=h-hx1=16-8,5=7,5 м ;

Һа₂ =һ-һх₂ = 16-4 =12м , Сонда 8 һа1=8-7,5=60м .

23<60м, демек электр жабдықтары орнатылған барлық аудан найзағайдың тікелей түсуінен қорғалады. Жайтартқыштың қорғау аймағьшың ең кіші еніі? [6] -даты қисықтардан анықталады.

һх/һ және а/һа қатынастары анықталады.

Һх₂/һ=4/16=0.25 а₂/һа₂=18/12=1,5

Һ=8,5м биіктігінде

Ьх/һ=Ю,53- а!/һаі=1, 93

Ьх_м= Ьх₂.₃= Һаі-0,89=7_,5*0_,89=6,68м

Ьх1-₄/ һаі= Ьх₂.з/ һа₁=0_/89

Һх1/һ=0.53 a2/hal=l 8/7,5=2.4 болғанда

Ьхь2/һаІ=Ьхз-4/ЬІаІ=0,85

Ьх1=2Ьх₃.₄=7,5*0,85=6,38м

һх₂/һ=0_/25 ; a₂/ha₂=L5 болса,

Онда

Ьх₃.₄=һа₂-1ЛЗ=1ЛЗ-12=13,56м Жайтартқыштардың қорғау аймағы жобаның графикалық бөлігінің №6 парағында көрсетілген.

7.4 Азаматтық қорғаныс

Азаматтық қорғаныстың негізгі қызметі тұрғындар мен халык нысандарын қазіргі кездеп барлық жаппай жою құралдарының әсерлершен қорғау жэне халық шаруашылығы нысандарының орнықты жүмыс Істеуше тшсті жағдайлар туғызу, соғыс жағдайында да және төтенше жағдайларда да құтқару және кезек күттірмейтін аппаты қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу болып табылады.

Евгеневка - ҚС-сы электрмен жаодықтауда сеншді көздер қатарына

жатқызылады.

Төтенше жағдайлар туса ҚС-да қоректендіруші жэне таратушы желілерде зақымданулар болуы мумкін.

ҚС-да АЭТ диспетчері және - энергетика жүйесі диспетчерімен жоғары

жиілікті жэне радиотелефон байланысы орнатылған.

Энергиямен жабдықтауды тез қалпына келтіру үшін апаттық радиобаиланысы қарастырылған. Төтеншежағдаиларда Евгеневка ҚС-да апатты қалпына келтіру жүмыстарын жүргізу үшін мынадай материалдардың қол сүғылмайтын қоры жасалған:

• АС-240 сымы- 5,0 км ;

• АС-120 сымы - 7,0 km ;

• 10 кВ желінің тіректері - 15 дана ;

• 10 кВ ажыратқышы-1 дана ;

• түтікше жэне вентилдік разрядтауыштардың 2 жиынтығы ;

• трансформатор майы - 0,3 т ;

• әр жүмыскерге арналған газқорғандар.

Евгеневка ҚС-да азаматтық қорғаныс оөлшшен келістірілген жөндеу

қалпына келтіру жүмыстарының графигі жасалған.

8. Бизнестік жоспар

Ойтүйім

Бизнес нысаны - қосалқы станция - ауылшаруашылық түтынушыларын электрмен жабдықтау көзі. Көрсетілетін қызмет қорек көзінен түтынушыларға дейін электр энергиясын тасымалдау.

Қысқамерзімдік жоспарлар - ауылшаруашылық түтынушыларын электр энергиясымен камтамасыз ету.

¥зақмерзімдік жоспарлар - тасымалданған электр энергияның сапасын көтеру.
Өндірістік жоспар

Бұл бөлімде қысқа сипаттау керек: кызмет жасау жүйесі:

- өзіндік мүмкіндіктер ;

- сыртқы (мердігерлер) ;

Жүмыс және қызмет көрсету мүмкіндіктері:

- инвестициялар;

- жаңа шығын тудыратын жәйттер (тура және қосалқы);

Жүмыстарды ұдымдастыру:

- банктен қарыз (ссуда) алу (қандай сомаға қандай мерзімге)

- жаңа техникаларды алуға жұмсалатын инвестициялар.

Сату рентабельділігінің мақсатты деңгейлерін анықтау:

- бағалар деңгейлері;

- сәйкес таза табыс (прибыль),

Қабылданған шаралардың құндылығы:

- техникалық;

- экономикалық (тура және тіркес шығындарын төмендету);

- бэсекелестік қабІлет (жоғары сапалы жүмыстар жэне қызмет көрсету)

- электрмен жабдықтау жүйлерініңіісементтерінде энергия шығындарын төмендету.

Кернеуі 10/0,4 кВ, 220/110 кВ қосалқы станциясын күру, қайта қүру және кеңейту.

Бизнес түрі - қосалқы станцияны салу. Энергия жүйесімен байланыс,

АПК АРЭК таратушы электрторап компаниясының жүмыс күштері және

көлігі.

Жергілікті жагдай - жергілікті калық және мемлекеттік басқару орындарының жәрдемі.

Жобаланушы нысан АПК АРЭК мекемесінің қүзырында. Оперативтік

басқару АПК АРЭК қосалқы станция қызметімен жүргізіледі.

Жобаланатын нысан Еңбекті қазақ ауданында орналасқан. Қаржы мәселелері бойынша шешімдерді жергілікті билік орындарымен келісе отыра АПК АРЭК кәсіпорнының басшылыгы қабылдайды.

Жобаланушы нысан орналасқан аудандагы ауылшаруашылық түтынушылар өздеріне қажет электр энергиясын тек аталган қорек көзінен алады. Мұнда қызмет көрсетудің жоғары сапасын, жүкте-менің тәулік графиктерін және электрмен жабдықтаудың жоғары сенімділігін қамтамасыз ету қажет. Мүның бәрін ескере отыра, электр энергиясын парасатты бағамен қамтамасыз ету керек.

Қызмет көрсетудің жогары сапасы келесі мәселелерге байланы-сты:

- электр энергиясымен үзіліссіз жабдықтау;

- түтынушылардың кірмесіндегі кернеудің қалыптасқан ауытқуларын қамтамасыз ету;

- электрмен жабдықтау жүйелері элементтерінде энергия шығындарын төмендету.

8.1 Жобаның техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Еңбекте жобаланып жатқан қосалқы станцияның 10 кВ (0,38 кВ) ши-наларынан жіберіліп жатқан электрэнергиясының құнын есептеу қажет септің алғашқы мэліметтері болып табылады [10]

- жобада қаоылданған электрмен жабдықтау сұлбасы ;

- максималдық жүктеменің пайдалану сагаттарының саны (Т_мах =3 000-4000 сағ);

- энергия шығындары сағаттарының саны (сағ)

- энергия жүйесінің 35 кВ шиналарынан жіберіліп жатқан электрэнергия қүны, теңге/кВт.сағ.

Берілістің С пол толық өзіндік қүны келесі өрнекпен анықталады [13]

Спол = Сэксп + Спот,

мүнда Сэксп - электр тораптарын күтуге, жөндеуге және олардың қажетін өтеуге жұмсалатын эксплуатациялық шығындар, теңге/жыл; Спот — электр энергия шығындарының құны, теңге/жыл; Эксплуатациялық шығындарды келесі жүмсалған қаражаттардан қүрастырады:

Сэксп = Сам+Сзп +Соб + Сос

І мұнда: Сам — амортизациялық аударымдар, теңге/жыл;

Сзп - жалақыға кететін шығындар, теңге/жыл; Соб- жабдықтың қажетін өтеуге жүмсалған шығындар, теңге/жыл; Сос - қоғамдық шығындар, теңге/жыл. Сэксп=856,8 + 5189,25 + 214,2+ 558,84 = 6819,1 мың теңге : Амортизациялық аударымдар

Амортизацияға кететін қаржылар

Сам=Ср+Ск.р

мүнда: Ср - қалпына келтіруге (реновация) жұмсалған аударымдар, теңге/жыл; Ск.р- күрделі жөндеуге кететін қаржылар, теңге/жыл.

Реновация - табиғи қызмет мерзімінде негізгі қорды (нысан бастапқы қүнын) толық қалпына келтіру. Сам мэні келесі өрнекпен табылады:

Сам=Р_ш%'К/100, мың теңге

мұндаі Рам% - амортизациялық аударымдардың нормасы;

К -нысанга жұмсалатын күрделі қаржы, теңге/жыл;

С_ам.АЖ-110кв=3.5*6800/100=238 мың теңге

Сам.220/110окс=6,3*6800/100=428,4 мың теңге

С_ам.Аж.220кВ=2,8*6800/100=190,4 мың теңге