1.1 Микроорганизмдер биотехнологиясы
Биотехнология – ғылыми пəн ретінде. Биотехнологияның даму тарихы, мақсаты, міндеті. Биотехнологияның негізгі бағыттары. Даму перспективасы. Өндірістік микроорганизмдер штамдарын жасаудың жаңа заманғы əдістері жəне олардың пайдалы қасиеттерін сақтау мəселелері. «Популяциялық төзімділік» жəне «автоселекция» түсініктері. Микроорганизмдер штамдарын сақтаудың негізгі əдістері. Биотехнологиялық процесстер: жүзеге асыру принциптері, жүйелеу, сатылары. Биоөнеркəсіпте қолданылатын шикізаттар. Микроорганизмдерді дақылаудағы қоректік орталар құрамын жасақтау. Микроорганизмдерді дақылдау. Егу материалдарын алу. Беттік жəне түптік (агарлы қоректік ортасы бар Петри табақшасы түбінде) дақылдау. Микроорганизмдерді дақылаудағы үздіксіз жəне үздікті процестер, олардың артылықшылығы мен кемшіліктері. Өндірістік штамдардың өсуіне дақылдау жағдайы мен метаболиттер синтезінің əсері. Микробты биомасса алуға негізделген биотехнологиялық процестер Микробты белок өндірісі. Органикалық қышқалдар мен нейтральды (бейтарап) өнімдер алу. Органикалық қышқылдар алу. Сүт қышқылын алу. Спирттік ашу. Ацетоно – бутилді ашу. Микробиологиялық синтез өнімдерін алу: аминқышқылдары, ферменттер, витаминдер, полисахаридтер, липидтер. Витаминдер жəне ферменттер өндіру.
Липидтер мен полисахаридтер алу. Дəрілік жəне профилактикалық препараттардың биотехнолгиялық өндірісі. Антибиотиктер өндірісі. Вакциналар алу. Металл биотехнологиясы. Қоршаған орта биотехнологиясы. Тағам өнімдері мен сусындарының микробиологиялық өндірісі
Оқуға түсу емтихан сұрақтары
Емтихан мақсаты-үміткерлердің дайындық деңгейін анықтап конкрус негізінде ары қарай магистратурада оқу үшін профессионалды дайындықтан өткен және қабілетті үміткерлерді іріктеу.
Жаратылыстану ғылымдары факультетінің магистратурасына қабылдану үшін, оқуын жалғастырғысы келген барлық бакалавр түлектері фундаментальды пәндердің сұрақ қамтитын билеттер негізінде өткізілетін ауызша түрдегі қабылдау емтиханын тапсыру керек. Аппеляция емтихан ілген күннің ертеңінде өтеді.
Қабылдау емтиханының нәтижесі бірдей үміткерлер болған жағдайда дипломның орташа балы жоғары болатын, ғылыми жобалары бар,грамоталары мен бакалавариатта оқыған мерзімінде және жетім балаларда артықшылықтар болады.
Микроорганизмдер биотехнологиясы
1.Биотехнология ғылыми пән.
2.Биотехнологияның даму тарихы, биотехнологияның мәні мен мақсаты.
3.Биотехнология және негізгі бағыты.Даму перспективасы.
4. Микроорганизмнің өндірістік штамын құрудың және оның бағалы
қасиетін сақтау проблемасының қазіргі заманғы әдісі.
5.«Популяциялық беріктікке» және «автоселекцияға» түсінік.
6.Микроорганизм штамын сақтаудың негізгі әдісі.
7.Биотехнологиялық процестер: жүйелі және сатылап іске асыру принциптері.
8.Биоөндірісте қолданылатын шикізаттар.
9.Микроорганизмді культивирлеу
10.Егіс материалын алу.
11. Беттік және түптік культивирлеу.
12.Микроорганизмді культивирлеудің үздіксіз және периодты
культивирлеу процесі, олардың жетістіктері мен кемшіліктері.
13.Метаболит синтезіне және өндірістік штамның өсуіне культивирлеу
шартының әсері.
14. Микробтық ақуыз өндірісі. Ауыл шаруашылық жануарларының және
адам баласының қоректенуіне арналған ақуыздың мәні.
15.Ақуызды алудың микробиологиялық әдісінің артықшылығы.
16.Ақуыздың микроорганизм-продуценті. Ақуыз заттардың алынатын көзі-
микроорганизмге қойылатын талаптар.
17.Микробтық биомассаны алуға арналған шикізаттар:өсімдіктердің түрінің
шикізаттары, этил және метил спирті, табиғи газ, мұнай көмірсулары.
18. Коммерциялық ақуыз өнім
19. Өсімдікті қорғауға арналған микробиологиялық заттар және бактериялық тыңайтқыштар.
20.Препарат алу технологиясы. Бактериялық тыңайтқышты алу: нитрагин, ризоторфин.
21.Органикалық қышқыл алу. Сірке қышқылын алу. Сірке қышқылды бактерияны культивирлеудің шарты және шикізаты.
22. Беттік және түптік әдіспен сірке қышқылын алу.
23.Амин қышқылының өндірісі. Амин қышқылының мәні және оны қолданудың сфералары.
24.Витамин өндірісі. Микробтық синтез көмегімен алынатын витамин.
25.Ферментті микробиологиялық әдіспен алудың артықшылығы.
26.Микробтық фермент алу (амилазалар, декстиназалар, лактазалар, инвертазалар, пектиназалар, протеиназалар, липазалар және т.б.)
27.Иммобилизденген ферменттер.
28. Микроб тектес полисахаридтер, өндірістік масштабта-декстрин, ксантан өндіріледі.Полисахаридтің микроорганизмнің продуценті, оларды алу және іс жүзінде қолдану
Сұрақтар тізімі
1.Биотехнология және оның бағыттары
2.Жасуша- тұқым қуалау және көбеюдің негізгі ретінде ядроның құрылыс және тұқым қуалаудағы ролі.
3.Жасушаның химиялық құрамы ( нуклеин қышқылдары, ақуыздар, полисахаридтер, липидтер, нуклеопротеидтер, гликопротеидтер, липоротеидтер минералды компоненттер және су.
4.Жасушаның құрылысы және қызметі (эукариот және прокароит жасушалардың айырмашылықтары)
5.Тұқым қуалаудың молекулалық негіздері
6.Хромасома ұйымдасуының молекулалық негізі. Жасушалық метаболизмде ДНК, гастон РНК қызметтері.
7.Микрорганизмдердің басқа организмдер арасындағы генді формалар.
8.Микроорганизмдердің қоректену типтері (автотрофия, гетеротрофия, фотолитрофия, фотоорганотрофия, хемолитотрофия, хемоорганотрофия)
9. Микроорганизмдердің тұтынатын көміртек, азот, фосфор, күкірт көздерінің түрлері.
10.Микроорганизмдерді дақылдау әдістері ( үздіксіз мерзімді жасушалар мен ферменттерді иммобилизациялау) Аралас дақылдар консорциумдер. Оларды дақылдау принциптері.
11.Микроорганизмдердің таза дақылдарын алу.
12.Конструктивті метаболизмнің негізгі мономерлері олардың түзілу және ары қарай пайдалану жолдары.
13.Селекция, селекцияның генетикалық негіздері. Генотип және Фенотип туралы түсінік.
14.Транскрапция аппаратының компоненттері. Промотор мен РНК полимеразаның әрекеттесуі.
15.Трансляция оның кезеңдері және рибосома қызметі
16.Генетикалық код және оның қаситеттері
17 ДНК репликациясы. Репликация процесінің генетикалық бақылануы
18.Рекомбинация, оның түрлері және модельдеу.
19.ДНК репарациясының механизмдері.
20.Репарация, рекомбинация және репликация процесстерінің өзара байланысы.
21.Мутациялар жіктелуі. Спонтанды және индуцирленген мутагенез.
22.Мутагендер классификациясы. Мутагенездің молекулалық механизмі. Мутанттардың идентификациясы және селекциясы.
23. Гендік инженерия негіздері. Гендік мутациялардың механизмі және генетикалық бақылануы.
24.Рестракция және модификация ферменттері. Гендерді бөліп алу және иондау.
25.Молекулалық иондаудың векторлары. Рекомбинатты ДНК құру және реципиент жасушаларға енгізу принциптері.
26.Ақуыздар. Аминқышқылдар-ақуыздар мен пепсидтердің негізгі ретінде. Стереохимия. Ақуыз құрылымының деңгейлері.
27.Көмірсулар. Моносахаридтер. Құрылысы және стереохимия. Моносахаридтердің циклдік және ациклдік структуралары.
28.Липидтер жіктелуі. Нейтралды липидтер, фосфолипидтер, сфинголипидтер. Липидтердің структуралық компоненттері.
29.Ферменттер және олардың биохимиялық ролі. Жіктелуі және номенклатура.
30.Субстраттардың ассамилициясының негізгі жолдары: ақуыз, май, көмірсу, липид.
31. Биотехнологияның негізгі биологиялық обьектілері. Өндірістік микроорганизмдер, өсімдіктердің жасушалары мен ұлпалары, адам мен жануар ұлпалары, биокатализатор сонымен қатар биологиялық белсенді заттардың реконструленген компоненттері.
32.Субстраттардың диссимиляциясының негізгі долдары: ақуыз, май, көмірсу, липид.
33.Микроорганизмдерді адам, жануар, өсімдік клеткалары мен ұлпаларын дақылдау ерекшеліктері мен технологиялық тәсілдері.
34.Трансгенді жануарларды алу кезеңдері.
35.Геплоидтық өсімдіктерді биотехнология әдістерімен алу.
36.Трансплантация. Эмбриондар туралы алғашқы мәліметтер.
37. Экологиялық биотехнология және оның мәні.
38.in vitro жағдайындағы өсірілген өсімдіктер биологиясы.
39. Гендердің химиялық синтері.
40.Ашыту процесі негізіндегі өндіріс. Этанол мен сыра алу
41.Сомакиональды өзгергіштік
42.Трансгенді жануарлар алу тәсілдері
43.Өсімдіктердің клеткалық селекциясы
44.Өсімдіктердің клеткалық инженериясы
45.Өсімдіктердің гендік инженериясы
46. Криоконсервілеу және оның мәні
47.Өзгергіштік және оның мәні
48. in vitro жағдайындағы морфогенез процестері
49.Өсімдік жасушалары мен морфогенез процестері санды қоректік ортада өсіру тәсілдері.
50.Каплусты ұлпаларды алу және олардың сипаттамасы
51.Жасушалардың суспензиялық культурасы және олардың сипаттамасы
52. in vitro жағдайында протопласттарды бөліп алу және дақылдау
53. Сомалық эмбриоидегенез
54. in vitro жағдайындағы ұрықтарды дақылдау
55.Өсімдік клеткаларын in vitro өзгерту және оларды селекцияда қолдану
56.Өсімдіктердің сомалық клеткаларын гибризациялау
57.Гендік инженерияның дамуы
58.Биотехнологиялық дақылдаудың үздіксіз процестері және онда қолданылатын материалдар
59.Микроорганизмдер биотехнологиясының обьектілері және міндеттері
60.Кломальды микрокөбейтуді қолдану және оның мақсаты
61.Өсімдік ұлпаларын дақылдау үшін қолданылатын жасанды қоректік орталардың сипаттамасы
62. in vitro жағдайындағы дақылданған өсімдік клеткаларының дедифференциясы
63.Өсімдік клеткалары менұлпаларын in vitro дақылдау жолдары
64.Сомаклональды өзгергіштіктің түрлері
65.Қайта жаңартылатын энергия көздерінің микробиологиялық өндірісі төменгі спирттер, ацетон, метан, органикалық қалдықтар мен өсімдік шикізатын биоконсервиялау арқылы.
66. Биокаталитикалық жүйелер мен иммобилизациялық ферменттер.
67. Екінші метаболиттерді алуда өсімдік клеткаларының культурасын қолдану: факторлар мен жағдай, өсімдік клеткаларының культурасында екінші метаболиттік жиналуына мүмкіндік беруші; культуралы клеткалардың өндірістік жүйесі.
68. Гаплоидты тозаң мен тозаңқап культурасын алу әдістері. Өсімдік селекциясында қолдану.
69. Биотрансформация.
70. Өсімдіктің генетикалық инженериясының негізгі проблемалары; өсімдікке жаңа генді өткізудегі принципті сызбанұсқа.
71. Өсімдіктің генетикалық инженериясындағы векторлар: Тi-плазмид негізіндегі векторлар;хлоропласты және митохондриялы ДНҚ; Транспозонды элементтер; өсімдіктің вирусы.
72. Биогеотехнология.
73. Биотехнология және медицина.
74. Биотехнология және ауылшаруашылығы.
75. Биотехнология және энергетика.
75. Биотехнология бағыттары.
76. Биотехнология және тамақ өнеркәсібі.
73. Биотехнологиялық өндірісте пайдаланатын иммобилдеуші ферменттер.
78. Вирусты инфекцияларды диагностикалауда қолданатын иммуноферментті талдау.
79. Биотехнологиядағы биогаз өндірісі.
Достарыңызбен бөлісу: |