1. Адрондар-күшті өзара әрекеттесуге ұшыраған құрама бөлшектер класы. Бұл терминді кеңестік физик Л. Б. Окун 1962 жылы ұсынған, жоғары өзара әрекеттесетін бөлшектердің Саката моделінен кварк теориясына көшу кезінде
жүктеу/скачать 17.63 Kb.
|
|
1. Адрондар-күшті өзара әрекеттесуге ұшыраған құрама бөлшектер класы. Бұл терминді кеңестік физик Л.Б. Окун 1962 жылы ұсынған, жоғары өзара әрекеттесетін бөлшектердің Саката моделінен кварк теориясына көшу кезінде. Күшті өзара әрекеттесуге қатыспайтын элементар бөлшектер үшін. Адрондар күшті өзара әрекеттесу процестерінде сақталатын кванттық сандарға ие: оғаштық, сүйкімділік, сүйкімділік және т.б. Адронизация - түсті объектілерден адрондардың пайда болу процесі: кварктар мен глюондар. 2. Лептондар - күшті өзара әрекеттесуге қатыспайтын жартылай бүтін спині бар іргелі бөлшектер. "Лептон" атауын Л.Розенфельд 1948 жылы ұсынған және сол кезде белгілі болған барлық лептондардың Бариондар класына кіретін ауыр бөлшектерге қарағанда едәуір жеңіл болғандығын көрсетті (βαρύς — ауыр). Енді терминнің этимологиясы нақты жағдайға сәйкес келмейді, өйткені 1977 жылы ашылған тау-лептон ең жеңіл бариондардан (протон мен нейтрон) шамамен екі есе ауыр. 3. Кварк - заттың элементар бөлшегі және негізгі компоненті. Кварктар адрондар деп аталатын құрама бөлшектерге біріктіріледі, олардың ең тұрақтысы протондар мен нейтрондар, атом ядроларының компоненттері. Әдетте байқалатын барлық зат жоғарғы кварктардан, төменгі кварктардан және электрондардан тұрады. Түсті ұстау деп аталатын құбылысқа байланысты кварктар ешқашан оқшауланбайды; оларды тек бариондарды (мысалы, протондар мен нейтрондар) және мезондарды қамтитын адрондардың ішінде немесе кварк-Глюон плазмасында табуға болады. Осы себепті кварктар туралы көптеген ақпарат адрондарды бақылаудан алынды. 4. Электрондардың никельдiң кристалдарынан шашырауын зерттеу барысында Девиссон және Джермер шашыраған электрондардың рентген сәулелерi тәрiздi дифракциялық заңдылықпен таралатынын анықтады (6.4 - сурет). Мына жерде Дж. Томсонның тәжiрибесiндегi жұқа алтын қабырғадан электрондар өткенде дифракция байқалатыны көрсетiлген.Корпускулалы-толқындық дуализм физикалық нысандардың бiр-бiрiне ұқсамайтын қасиеттерiнiң диалектикалық бiрлiгi болып табылады. Қарастырып отырған нысан бiреу болғандықтан бұл бiр ғана нысанның әртүрлi қасиеттердi сипаттайтын физикалық шамалар бiр-бiрiмен қандай да бiр байланыста болуы тиiс. Шындығында да солай. Жарықты толқын, әрi бөлшек ретiнде сипаттайтын физикалық шамаларды байланыстыратын бұл өрнектердi алғаш рет француз ғалымы де Бройль алған. Осымен байланысты де Бройль қатынастары деп аталатын бұл өрнектер мынадай: Мұндағы Дж·с, ω – циклдiк жиiлiк, - толқынның таралу бағытымен бағытталған, модулi 2π/λ-ға тең толқындық вектор. Бұл (6.7) қатынастарында физикалық нысандардың толқындық қасиетiн сипаттайтын ω және шамаларының корпускулалық қасиеттi сипаттайтын ε және шамаларымен Планк тұрақтысы арқылы байланысып тұруының терең физикалық мағанасы бар. Бұл Планк тұрақтысының физикада iргелi роль атқаратынының белгiсi. жүктеу/скачать 17.63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|