1.3.4 Сөйлемдерді біріктіру
Сөйлемдерді біріктіру трансформациясы екі не одан да көп дара сөйлемдердің бір негізгі сөйлемге бірігуіне негізделген. Мысалға :
That was a long time ago. It seemed like fifty years ago.
Это было давно – казалось, прошло лет пятнадцать.
Бұл бұрын болған, тіпті он бес жыл өткендей.
The only thing that worried me was our front door. It creaks like a bastard.
Одно меня беспокоило – наша парадная дверь скрипит как оголтелая.
Мені мазалағаны – біздің төр жақ есіктің өте қатты сықырлағаны.
Жоғарыда көрсетілген мысалдар аударма кезінде негізгі сөйлемнің өзгермегенін, негізгі сөйлемнің мағынасы жоғалтылмай толық берілгенін көре аламыз. Негізгі сөйлемнің аударма кезінде компрессияға ұшырауы оның мағыналық жоғалтуларына әкеп соққан жоқ, себебі тема мен рема аударма кезінде ед өздерінің негізгі функцияларын жоғалтқан жоқ.
Дегенмен бір фраза құрамына бірнеше хабарландырулар еніп, бірнеше рема қолданылды. Аударма кезінде бірнеше ремалар бір ремаға алмастырылады. Сөйлемдерді біріктіру сөйлемдерді мүшелеуге қарама-қайшы келетін трансформация. Біріктіру тәсілі әдетте синтаксистік және стилистикалық ережелерге байланысты қолданылады.
Известно, что компания «Avon» занимается косметикой.
«Avon» компаниясының опа-далаппен айналысатыны белгілі.
The company «Avon» is known to be a cosmetic firm.
1.3.5 Жайылма сөйлемнің жалаң сөйлеммен алмастырылуы
Жайылма сөйлемнің жалаң сөйлеммен алмастырылу трансформациясы оте сирек кездесетін трансформациялар қатарында. Ағылшын тілі сөйлемі әдетте өз құрамында екі тұрлаулы сөйлем мүшенің болуын талап етеді. Ал орыс және қазақ тілдерінде мұндай талаптар жоқ деуге болады. Мысалға :
It was delicious, the way my voice made her swirl, trust, wag and whine.
Было так приятно, когда заслышав мой голос, она стала вертется, юлить, вилять хвостом и визжать.
Ол менің дауысынды естіп шыр айналғанын, асыр салғанын жіне құйрығын бұлғаңдатқанын көру қуанышты болды.
Тағы бір мысал :
I’m terribly sorry you should think that of me, Dr.Macphail.
Мне очень грустно, что вы считаете меня таким, доктор Макфэйл.
Сіз мені осындай санағаныңызға қынжыламын доктор Макфэйл.
«To be» сияқты тіркестер to be арқылы эмоционалды қалыпты, субъекттің ойлау жолын көрсету үшін қолданылады.
«I am sorry»
«Мне очень жаль, мне грустно»
«Өте өкінішті»
1.3.6 Синтактикалық байланыс түрінің өзгеруі.
Ағылышн тілі сияқты орыс, қазақ тілдерінде де сөйлемдер салалас, сабақтас байланыс түрлері арқылы жүзеге асады.Аударма кезінде салалас байланыс түрінің сабақтас байланыс түріне, сабақтас байланыс түрінің салалас түріне өзгеруі мүмкін. Мысалы :
We had strolled to the front yard where Dill stood looking down the street at the dreary face of Radley Place.
Мы поплелись в полисаднике, Дилл выглянул на улицу и уставился на мрачный дом Рэдли.
Біз саябақта аяңдап бастым, Дилл көше жаққа қарады да күңгірт Рэдли сарайына қарап қалды.
I didn’t sleep too long, because I think it was only around ten o’clock, when I woke up. I felt pretty hungry, as soon as I had a cigarette.
Спал я недолго, кажется было часов десять, когда я проснулся.Выкурил сигарету и сразу почувствовал, как я проголодался.
Көп ұйықтаған жоқпын, мен оянғанда сағат ондар шамасы болатын. Темекі тартым да, өзімнің аш екенімді сезіндім.
Достарыңызбен бөлісу: |