1 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Салынып жатқан жаһандық спутниктік жүйелер
жүктеу/скачать 5.11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Салынып жатқан аймақтық жерсеріктік жүйелер НАВСТАР және ГЛОНАСС глобальды жүйелері.
| Салынып жатқан жаһандық спутниктік жүйелер
Бэйдоу (BeiDou) Қытай өрістететін Геостационарлық спутниктеріне негізделген жергілікті GNSS жүйесі. 2015 жылға қарай жүйеде 14 белсенді спутниктері (ағыл.)қаз. бар:Геостационарлықорбитада-5,5-геосинхрондық және 4- орташа жер айналасында. Бағдарламаны жүзеге асыру 2000 жылы басталды. Алғашқы жер серігі 2007 жылы орбитаға шықты. 2012 жылдың желтоқсан айында «Beidou» жүйесі Азия-Тынық мұхиты аймағының пайдаланушыларына қол жетімді болды, қазіргі уақытқа дейін 11 мақсат бойынша қолданылған 16 навигациялық жерсерік орбитаға шығарылды [3] . 2020 жылы спутниктер саны 35 ұлғайтылады, ал «Beidou» жүйесі жаһандық жүйе ретінде жұмыс істей алатын болады деп күтілуде. Galileo Салынып жатқан аймақтық жерсеріктік жүйелер НАВСТАР және ГЛОНАСС глобальды жүйелері. Ғылым мен техниканың соңғы он жыл ішінде қарқындап дамуы геодезияға координаттар мен координата өсімшелерін анықтаудың жер серіктік атты жаңа әдісін дүниеге әкелді. Бұл әдісте геодезистер әдеттегідей геодезиялық тораптардың жылжымайтын пункттерін пайдаланбай, оның орнына жылжымалы жер серіктерінің координаталарын қолданады. Әлбетте, ол координаталарды геодезистер кез-келген уақытта пайдаланып, тұрған жерінің орнын анықтай алады. Қазіргі кезде координаталарды анықтаудың екі түрлі жер серіктік жүйесі қолданылады: ГЛOHACC атты Ресейлік жүйе. Ол бұл жүйенің глобальдық навигациялық жер серіктік жүйесі деген ұзақ атының қысқартылган түрі. Екіншісі америкалық NAVSTAR GPS жүйесі NAVigation System with Time And Ranging Global-Positioning System (арақашықтық пен уақытты анықтаудың навигациялық жүйесі, позициондау глобальды жүйесі). Бұл жағдайда «позициондау» деген сөзді координаттарды анықтау деу керек. Екі жүйе де әскери есептерді шешуге арналған, бірақ соңғы кезде геодезияда кеңінен пайдалануда. Координата өсімшелерін өте жоғары дәлдікпен, яғни орташа квадраттық қателігі 5 мм+D10 6 дәлдікпен, ал жеке қабылдағыш координаталарын 10 м ден 100 м-ге дейінгі орташа квадраттық қателікпен анықтайды. Геодезиялық өлшеулерде GPS (позициондау глобальды жүйесі) кеңінен қолданыс тапқандықтан әрі қарай осы жүйеге жан-жақты тоқталамыз. Тұрған жердің орнын анықтаудың барлық жер серіктік навигациялық жүйесін үш сегментке бөлуге болады: Ғарыштық сегмент; бақылау және басқару сегменті, пайдаланушылар (жер серіктік сигналды қабылдағыш) сегменті. Қазіргі кездегі NAVSTAR GPS және ГЛОНАСС жүйелерінің толық комплектісіне 21 жұмыстағы және 3 запастағы жер серіктері кіреді. Жер серіктерінің орбиталары іс жүзінде дөңгелек және үш орбиталық жазықтыктарда, ал NAVSTAR жүйесі алты орбиталық жазықтықтарда 212 орналасқан. Жер серіктері оның барлық жүйесін оның ішінде, жер серіктің жердің көленкесінде болған кезінде де энергиямен қамтамасыз ететін күн. Жер серіктерінің орбиталары дөңгелек және 20180 км геодезиялық биіктіктерде Жер орталығынан 26600 км орналасқан. Жер серіктерінің осы саны және олардың орналасулары сигналды бір уақытта Жер шарының кез- келген бөлігіне де кем дегенде төрт жер серігінен қабылдауды қамтамасыз етеді. Барлық жер серіктері алты орбиталық жазықтықта біркелкі орналасқан. Жер серіктерінің айналу кезеңдері жұлдыздар уақытының 12 сағатын құрады, соған байланысты әр жер серігі күн сайын бір жерде өткен күнгі уақыттан 4 минут ерте пайда болады. жүктеу/скачать 5.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|