Гендік инженерия ғылымының даму тарихы
Ген инженериясьнын дуниеге келген уакыты 1972 ж. деп есептеледі.
Сол жылы Т. Берг алгаш рет пробиркада уш турлі микроорганизмнін ДНК-ларынын фрагменттерінен жана гибридтік ДНК курастырды. Бірак маймылдын рак вирусынын, бактериофагтын жоне ішек бактериясьнын гендік ДНК-ларынан курастырылган ол гибридтік ДНК-нын клетка ішінде ойдагыдай жумыс істей алатындыты тексерілмеді, себебі курамында рак вирусынын нуклеин кышкылы болгандыктан галымдар труекелге бармады. Клеткада жумыс істей алатын гибридтік ДНК-ны 1973-74 жылдары С. Коэн мен Г. Бойер курастырды. Олар баска организмнен беліп алтан ДНК фрагментін (генін) бактерия плазмидасынын курамына енгізді. Ол плазмидадаты ботен гендердін алгаш рет жана организм ішінде жумыс істей алатынын корсетті. Сонын артынша-ак дуние жузінін коптеген лабораторияларында жумыс істей алатын эр турлі плазмидалар алынды. Совет елінде ондай ботен гені бар плазмида академик А.А. Баевтын басшылынымен жасалды. Биотехнологиялық әдістермен өндірілген фармацевтикалық өнімдер әлемдік бағыттағы биотехнологиялық нарықтың жартысына жуығын құрайды. Оларға емдеу, диагностикалық препараттар, вакциналар, емдік сарысулар, анатоксиндер, иммуноглобулиндер, бактериофагтар, нормофлора дәрі-дәрмектері, аллергендердің диагностикумдары, барлық профилактикалық құралдарды жатқызуға болады. Мысалы, ХХІ ғасырда Ресейде иммунобиологиялық препараттардың 500-ге жуық түрі өндіріледі де 300-ге жуық түрі сатып алынады. Ал Қазақстанда фармацевтикалық дәрілік өнімдердің 550 түрі басқа мемлекеттерден сатылып алынады да, тек 150-ге жуығы өндіріледі. Дүние жүзінде тек ғылыми-зерттеу зертханаларымен қуатты өндірістік база өзара қарым-қатынаста болатын кешендері сыртқы нарыққа сапалы және бәсекеге қабілетті өнімдер өндіре алады.
2.Биообъектілерді дәрілік, профилактикалык жэне диагностикалык препараттарды ондіру куралы ретінде сипаттаныз. Биообъектілердін жіктелуін ашыныз.
Биообъект-бұл қажетті өнімді синтездейтін өндіруші, немесе катализатор, өзіне тән реакцияны катализдейтін фермент.
Дәрілік заттар өндірісінде мына биообъектілер қолданылады:
жануар және өсімдік тектес макроорганизмдер;
саңырауқұлақтар, бактериялар, вирустар, эукариот жасушаларының культуралары,
биологиялық макромолекулалар ақпараттық (ДНҚ немесе рибонуклеин қышқылы (РНҚ) немесе функционалды белсенді (ферменттер).
Достарыңызбен бөлісу: |
