1 Деректер қорына кіріспе
дәріс. Қатынас сұлбаларын оңтайландыру үшін формальды
жүктеу/скачать 1.23 Mb. Pdf көрінісі
|
| 8
дәріс. Қатынас сұлбаларын оңтайландыру үшін формальды аппаратты қолдану Мақсаты: қатынастар сұлбасын тұрақтандыру жолымен реляциялық деректер қорының оңтайлы (біршама көрсеткіштері бойынша) құрылымын тұрғызудың формальды әдістерін тиімді қолдану мүмкіндігін көрсету. Концептуалды сұлбаны реляциялық үлгі ретінде ұсыну кезінде қатынас сұлбаларын таңдаудың әртүрлі нұсқалары мүмкін. Таңдаудың бір нұсқалары алдыңғы бөлімдерде қарастырылды, басқалары біршама қатынас сұлбаларының бірігуінен (немесе бөлінуінен) пайда болады. Концептуалды үлгіні ұсынатын, қатынас сұлбаларын дұрыс таңдауына деректер қорының тиімді жұмыс істеуі айтарлықтай дәрежеде тәуелді. Мысал ретінде қатынастың нақты сұлбасын қарастырайық және оның кемшіліктерін талдайық. Студенттер, факультет, мамандықтар туралы деректер келесі қатынас сұлбасындағы кестеге қосылған дерлік: «СТУДЕНТ» (Студент коды, Тегі, Факультет атауы, Мамандық атауы). Бұл қатынас сұлбасы сәйкес деректер қорының келесі кемшіліктерін ескертеді: 1) Ақпараттардың қосарлануы (артықтық). Бір факультетте оқитын, студенттерде факультет атауы қайталанады. Әртүрлі факультеттер үшін мамандықтар қайталанады. 2) Потенциальды қарама-қайшылық (жаңарудың ауытқуы). Егер, мысалы, мандықтың атауы өзгерсе, онда оны бір кортежде (бір студентте) өзгерте отырып, оның бар, барлық басқа кортеждерден өзгерту қажет. 3) Белгілі бір мамандыққа түсетін, деректердің жоғалуының потенциалды мүмкіндігі (кетірудің ауытқуы). Барлық студенттер туралы ақпаратты кетіру кезінде осы мамандық туралы барлық деректерді жоғалтамыз. 37 4) Ақпараттың деректер қорына қосылмауының потенциалды мүмкіндігі (қосудың ауытқуы). Егер мамандық бойынша оқитын студенттер болмаса, деректер қорында мамандық туралы деректер болмайды. Реляциялық деректер қоры теориясында деректер қорының реляциялық үлгісін тұрғызудың формальды әдістері бар, онда жаңартудың артықтығы және ауытқуы, кетіру және қосу болмайды. Тұрақтандыру. Бірінші тұрақты форма. Қатынас сұлбаларының реляциялық нұсқасын тұрғызу (сұлбалардың басқа жиындарына қарағанда, деректерді қосу, түрлендіру және жою операциялары кезінде жақсы қасиеттерге ие) қатынастар сұлбасын тұрақтандыру жолымен жүзеге асырылады. Тұрақтандыру бірнеше сатыда жүргізіледі. Бастапқы сатыда қатынас сұлбасы бірінші қалыпты формада болуы қажет (1НФ). Егер барлық атрибуттар, өте қарапайым құраушылардан тұратын жиын немесе кортеж болып табылмайтын, қарапайым мәндерді (атомдық немесе бөлінбейтін) қабылдаса, қатынас бірінші қалыпты формада болады. Келесі мысалды қарастырайық. Кесте «ЕМТИХАН ТІЗІМДЕМЕСІ» түйінін ұсынады Студент коды Тегі Емтихан коды Пән Күні Баға 1 Сергеев 1 Математика 05.02.2015 4 2 Иванов 1 Математика 05.02.2015 5 1 Сергеев 2 Физика 15.02.2015 5 2 Иванов 2 Физика 15.02.2015 5 Енді кез келген жол мен кез келген бағанның қиылысуында бір мән болады және демек, кесте бірінші қалыпты формада болады. Әрі қарай, бірінші қалыпты формада ұсынылған, қатынас тізбектей екінші және үшінші қалыпты формаға түрленеді. Екінші және үшінші қалыпты форманы тұрғызу үрдісі келесі бөлімдерде сипатталатын болады. Деректер туралы біршама болжамдарда үшінші қалыпты форма ізделінетін ең жақсы нұсқа болып табылады. Егер бұл болжамдар орындалмаса, онда тұрақтандыру үрдісі жалғасады және қатынастар төртінші және бесінші қалыпты формаға түрленеді. Сәйкес форманы тұрғызу әдебиеттерде сипатталған және бұл кітапта қарастырылмайды. Екінші қалыпты форманы тұрғызуға өтпестен бұрын, формальды ұғымдар қатарын анықтау қажет. R(A 1 , A 2 , ..., A n ) – қатынас сұлбасы, ал X және Y –{A 1 , A 2 , ..., A n } ішкі жиыны болсын. R қатынасына функционалды тәуелділік жүктеу/скачать 1.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|