1. Энтомологияға кіріспе. Паразит жәндіктердің жіктелуі Энтомология (грекше entomon шыбын-шіркей және iogos ғылым) шыбын-шіркейлер немесе жәндіктер дүниесін зерттейтін ғылым
Акариформдық кенелерді малдан және қорадан жинау әдістері
жүктеу/скачать 293.43 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ересек кенелерді
- Барбагалла
- 58. Етқоректілер демодекозы, диагностикасы. Демодекоз
| 57. Акариформдық кенелерді малдан және қорадан жинау әдістері.
Кенелерді малдың денесі мен және қораданжинауға болады. Жергілікті жерде көп кездесетінкенелер түрін мал денесінен табуға болады. Әдеттекенені үй жануарларынан және ит денесіненжинайды. Жалпы мал арасындағы иттерденбарлық кенелер түрін кездестіруге болады. Кенелер түрлерінің фенологиясы жөнінде толықмағлұмат алу үшін, жаз айларында кененібелгіленген малдан айына,кем дегенде 2-3 ретжинау керек. Кенелер мал денесіндегі ыңғайлыжерге топтасып орналасып, қан сорады. Оларкөбінесе малдың құлағына, басына, желкесіне, кеудесіне, қолтығына, шабына, желініне, құйрығына жабысады. Ересек кенелерді мал денесінен қолмен жинауға болады. Ол үшін кененің денесінсаусақпен (сұққолымен) ұстап, жан-жаққа қозғай отырып тартып шығару керек.Кене туысын ажырату үшін, оларды тұмсығымен қоса жұлып алған жөн. Егер оның тұмсығыжабысқан жерде қалса, тері ісініп, қабынады. Кененің балаңы мен нимфасын пинцетпеналу керек. Жиналған кенелерді пробиркада 70°спирт немесе Барбагалла сұйығындасақтаған жөн. Егер кенелерді тірідей зертханаға жеткізу қажет болса, онда оларды пробиркағанемесе әдейілеп дайындалған түтікше шыныға салады. Ондай ыдысқажіңішкелеп тілінген сорғыш қағаз немесе ағаш ұнтағын салып, оған қайнаған су сіңдіріп, ылғандандырады. Одан кейін пробирканың ауызын матамен жауып, жіппен байлайды. Әр пробиркаға малдың түрін кенелердің жиналған күнін, айын, жылын көрсеткен этикетка жапсырады. Оған қоса зертханаға кенелердіңжиналған жері, жинаушының аты-жөні және кенелер жинаудың себебін көрсеткенқосымша қағаз жіберіледі. 58. Етқоректілер демодекозы, диагностикасы. Демодекозқышымақотырынтерініңішкіқабаттарындағымай, терібездеріндеөмірсүретін Demodecіdae тұқымдаскенелерітуғызады. Олар Acarіformes тегі, Trombіdіformes тектармағынажатады. Үйхайуанат-тарыныңәртүрінетәнкенетүрлерібар. Іріқарада - Demodex bovіs, жылқыда - D.equі, қойда - D.ovіs, шошқада - D.phylloіdes, ешкіде -D.caprae, итте - D.canіs, адамда - D.follіculorum. Демодекоздыңауыртүріменит, іріқаражәнешошқаауырады. Demodex кенелерініңденесіұзынша, түсіақ-сұрқұрттәріздес. Сыртқықабығыкөлденеңжолақ-талған. Денесібаскеудемен (протосома) құрсаққа (опистосома) бөлінеді. Еркегініңұзындығы 0,2-0,3 мм, ұрғашысы - 0,4 мм, жалпақтығы -0,06 мм. Тұмсығыжақсыжетілген, екіқылтанаққармалағыштарданқұралған. Иттебұлқотырдыңқабыршықтыжәнекүлдреуіктүрлерінкездестіругеболады. Күлдіреуіктүріқатерлі. Еңбіріншіиттіңбастерісізақымданады (үстіңгіқабақ, ерін, бет). Кенелердіңкөбейіп, өсіп-өнгенжерініңжүнітүсіп, терісіқызарып, кіржиіп, кебеккеұқсасқабыршақтарпайдаболады. Теріжарылып, жырымдалып, оныңбетінеқандыірің, сарысужиналады. Теріоншақышымайды, бірақкенелердіңтоптасып, үймелегенжеріндесекундарлықмикрофлоракөбейіп, аурудыұшықтырады. Итарықтап, жүдепнемесесозылмалысепсистенөледі. Диагностика. Итденесіненкенетабуүшін, теріқабатыныңқалыңортасынанқырындынемесетерітүйіншектеріменкүлдірегенжерлеріненсығындыалукерек. Іріқарамалыныңдемодекоздықтөмпешіктерінтауып, одансығындыалыпзерттейді. Олүшінстерилденгениненітөмпешікке 2-3 ммендіріп, ішіненсұйығынсорыпалып, мандренменитеріп, затәйнегінесалады. Оныңүстінеекіеседейкеросин, вазелинмайыннемесе 10%-тіккүйдіргішнатрерітіндісінқосып, мұқиятараластырадыда, біртамшысыналып, микроскоппензерттейді. Қырындынызерттегендекенеграммажасағандұрыс. Олүшінзерттегенпрепараттағыкенежұмыртқасыныңбалаңкенелерінің, нимфасының, ересегінің (имаго) санынесептеукерек. Осыдеректерарқылыаурудыңбарысын, жүргі-зілгенемніңнәтижесінқорытындылауғаболады. жүктеу/скачать 293.43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|