1. Энтомологияға кіріспе. Паразит жәндіктердің жіктелуі Энтомология (грекше entomon шыбын-шіркей және iogos ғылым) шыбын-шіркейлер немесе жәндіктер дүниесін зерттейтін ғылым
Су-ауру (морфологиясы, биологиясы, эпизоотологиясы, клиникасы)
жүктеу/скачать 293.43 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эпизоотологиялықдеректер.
- Аурудыңбелгілері
| 73. Су-ауру (морфологиясы, биологиясы, эпизоотологиясы, клиникасы)
Су-ауру жылқы мен түйеніңтрансмиссивті, яғнибуынаяқтылартасымалдайтынпротозоидауруы. Зақымдалғанмалдыңденеқызуыкөтеріліп, денесініңəржеріненісіктерпайдаболып, сөлбездеріісінеді, қаттыарықтайды. Су-аурудыңжітіжəнесозылмалытүрлеріболады. Қоздырғышы. T. evansі –морфологиялықбелгілеріжағынанбасқатрипанозомаларғаұқсас. Денетұрқы 2,8-32 х 1,4-28 мкм. Мекені- қанплазмасы. Оларқанішіндежылдамқозғалады. Ұзынбойынанжарылып 2-4, ал кейде 6-ға бөлінеді. Ауру малдансаумалғақоздырғыштықансорғышжəндіктер-соналартасымалдайды. Эпизоотологиялықдеректер.Бұлауруғажылқы, түйе, есек, қашырбейім. Сондай-ақ, ит, үйқояндары, теңізшошқасыжəнеақтышқандарсияқтызертханалықжануарлар да ауырады. Су-ауру Орта Азия республикалары мен Қазақстандакездеседі. Əсіресе Шымкент, Қызылорда, Атырау облыстарында Орал жəнеСырдарияөзендеріалқаптарындажиірекболады. Ауру қоздырғышынсоналарменқатаршақпашыбындар да тасымалдайды. Су-ауру шыбыншіркейкөпбатпақты, шалшықсулы, ағынсызқарасулары мол жайылымдардажиіреккездеседі. Жазбойы су-ауру трансмиссивтіжолментаралып, күзгетаман ауру малдың саны көбейетүседі. Мұндайдасуаурудыңжасырынтүріменауырғанжылқы мен түйеинвазияныңтаралуына аса қауіптінегізболыптабылады. Су ауруданарылмағанжəне мал дəрігерлік-санитариялықшаралардұрысжолғақойылмағаншаруашылықта су ауруғатүйекөпшалдығады. Ауру малға дер кезінде ем жəнежақсыкүтімжасаукерек, себебібұлинвазияғашалдыққан мал өздігіненсауықпайды. Аурудыңбелгілері. Жылқы су-ауруыныңжасырынкезеңі 2-3 апта. Алғашқыдабайқаусызденеқызбасыболады. Ауру малдыңденесібосаңсиды, тəбетіқашады. Денесініңəржеріндеісікпайдаболады. Ісіктержынысмүшелері мен аяқтарында да болуымүмкін. Денеыстығыкөтерілуіменқатартынысалуыжəнетамырсоғуыжиілейді. Ауруғажүйкежүйесішалдыққанжылқықозыпалғаұмтыладынемесесіресіптұрыпалады. Қан құрамынзерттегендеэритроциттердің саны 2-3 млн-ғадейіназайғаныбайқалады. Қандаанизоцитоз, пойкилоцитоз, эоозинофилдер мен лимфоциттердіңкөбеюібайқалады. Қызбасыкөтеріліп, денесідірілдептерлейді, кейдежылқыжатыпалады. Көбінесе су-ауруменжылқысозылмалытүрдеауырады. Денеқызбасықанда паразит көбейгендебайқалады. Мал тəбетіқашпайжəнеазығытəуірболса да жүдейді, көзінде ирит жəне кератит белгілеріпайдаболады. Кілегейқабықтарыбозарыңқысарғыштартқан. Кейде су-ауруғажүйкежүйесі де шалдығады. Жүрісісенімсіз, жүргенде мал аяқтарынжоғарыкөтереді, сүріншеккеледі. Тəбетісақталғанмен, кейінірекжылқыныңбөксежағысалданыпжатыпқалады. Түйе су ауруыныңжасырынкезеңі 2-3 апта. Оныңжітіжəнесозылмалытүрлері бар. Су-аурудыңжітітүріндеауық-ауықтүйеніңденеқызбасы 400С дейінкөтеріледі. Түйетершеңболып, жүргенде тез шаршайды да, көп жата береді. Сөлбездеріұлғаяды, олардықолменұстағанда мал ауырсынады. Танаудан су, көзденжасағады. Соңынан ауру созылмалытүргеайналады. Аурудыңсозылмалытүріндетүйеніңжүніүрпиіп, үйісіпқалады. Мезгіл-мезгілжүйкежүйесіқозып, түйеайналабереді, аяқтарыісінеді, арықтап, құрсүлдеріқалады. Су - аурудыңсозылмалытүрібіржылдайбайқалады. Ауру түйекөпжатып, суды көпішеді. Кейініректүйенің арт жығысалданып, титықтапбарыпөледі. Аурудыңбұлтүріментүйеніңкəрісі де, жасы да ауырады. жүктеу/скачать 293.43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|