1. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Физикалық шамалардың ӛлшемділігі және ӛлшеу бірліктері
жүктеу/скачать 2.69 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.5. Қатты дене айналмалы қозғалысының негізгі теңдеуі.
| динамикасының негізгі теңдеуінің тағы бір түрі
⃗⃗⃗ ⃗⃗ Тұйықталған жүйе үшін сыртқы күштер моменті ⃗⃗⃗ болса ⃗⃗ осыдан ⃗⃗=const - Импульс моментінің сақталу заңы. 5.5. Қатты дене айналмалы қозғалысының негізгі теңдеуі. Қозғалмайтын оське қатысты қатты дененің L импульс моментінен уақыт бойынша алынған туынды денеге әсер ететін барлық сыртқы күштердің M қорытқы моментіне тең 5.5. Еркін осьтер. Гироскоп. Егер қандай да болсын денені кез келген осьтен айна- лысқа келтіріп, содан кейін ӛзінің еркінше койсақ, онда кеңістіктегі айналу осінің орны, жалпы алғанда, ӛзгереді: инерциялы санақ жүйесіне қатысты ось не бұрылады, не орын ауыстырады. Дененің еркін алынған айналу осін ӛзгеріссіз қалыпта, ұстап тұру үшін, оған белгілі бір күш түсіру керек. Сырттан қандай да болсын күш әсер етпейінше ӛз қалпын кеңістікте сақтап қалатын айналу осі дененің е р к і н о с і деп аталады. Кез келген дене үшін осьтері еркін осьтер бола алатын дененің инерция центрі арқылы ӛтетін ӛз ара перпендикуляр үш ось бар екендігін дәлелдеуге болады; олар дененің и н е р ц и я с ы н ы ң б а с о с і деп аталады. Дененің бас осьтерге қатысты инерция моменті жалны жағдайда түрліше болады: Осьтік симметриясы бар дене үшін екі инерция моментінің шамасы бірдей, ал үщіншісі, жалпы айтқанда, олардан ӛзгеше болады: Дененің центрлік симметриясы болған жағдайда барлық үш моментте бірдей болады: Егер дене қандай да болсын сырттан әсер ететін ықпал болмаған жағдайда айналса, онда инерция моментінің максимум және минимум мәндеріне сәйкес келетін бас осьтерден айналатын айналыс қана орнықты болып қалады. Ал шамасы бойынша аралық моментке сәйкес келетін осьтен айналатын айналыс орнықты болмайды. J dt d J dt L d M |