1 Жобаланєан кјсіпорынды технологиялыќ есептеу

Өндірістік бағдарламалармен есептеудің циклді әдісін қарастырады: ТҚ-1, ТҚ-2 периодтылығының таңдауы мен түзетуі және АТК-ны жобалайтын жылжымалы құрам үшін КЖ дейін жүруі; ТҚ мен КЖ есептеу санағымен циклға бір автомобиль, яғни КЖ дейін жүруіне, циклдан жылға ауысудың коэффициент есептеуі және оның негізінде ТҚ мен КЖ-дан алынған маңызды сандарды қайта есептеуде циклға 1 автомобиль және бір жылға барлық парк.

1.1.1 ТҚ-1, ТҚ-2, КЖ-ға дейінгі жүрістерді түзету. Өндірістік бағдарламаларды есептеу үшін алдын ала берілген АТК үшін КЖ мен ТҚ-1, ТҚ-2-нің периодтылығына дейінгі жылжымалы құрамның нормативті жүрісінің мәнін таңдау керек (1.1 кесте), яғни нақтылық үшін орны бекітілген, көбінесе әдеттегі шарттағыдай эксплуатация шарттарының I категориялары, автомобильдердің базалық түрлері, қоңыржай климатты аудандар қоршаған ортаның біркелкі агрессивтілігімен (2.2, 2.3 кесте «АТК мен ТҚБ-ны технологиялық жобалау» Г.М. Напольский, 29-30 бет).

Нақты АТК үшін бұл шарттар ерекшеленеді, сондықтан барлық жағдайда КЖ мен ТҚ-1, ТҚ-2 периодтылығының нормаланған жүрісі коэффициенттер көмегімен анықталады (2.4 кесте «АТК мен ТҚБ-ны технологиялық жобалау» Г.М. Напольский, 31 бет), эксплуатация шарттарында саналатын категориялар – К1, жылжымалы құрамның модификациясы мен оның жұмыс ұйымын – К2, климатты шарттар, яғни:

L_{к расч.} = L_к^нК₁К₂К₃ , тыс.км (1.1)
L_{i расч.} = L_i^нК₁К₃, км (1.2)
Парктің ішіңде жаңа автомобильдермен тағыда басқа (эксплуатацияда болған) автомобильдер болса:
L_{к расч.} = [(L_к^н А_н + L_к^к А_к)/(А_н + А_к)]  К₁ К₂ К₃, (1.3)
мұнда L_к^н - КЖ дейінгі нормативті жүріс, км;

L_к^к - L_к^н-дан 80% құрайтын екінші КЖ дейінгі жүріс.

Сонымен, КЖ(N_к), ТҚ-2(N₂), ТҚ-1(N₁) және КҚ(N_ЕО) санағы циклға бір автомобильді келесі түрде көрсетуге болады, кестеде берілген (1.2 кесте):

N₂ = L_{к скорр.}/L_{2 скорр.} – N_к, (1.5)

N₁ = L_{к скорр.}/L_{1 скорр.} – (N_к + N₂), (1.6)

N_EO = L_{к скорр.}/l_cc, (1.7)
1.2 кесте - Әсерлердің мөлшері

Әсерлердің мөлшері	МАЗ 5335	ЗИЛ 130
NEO	Lк скорр./lcc 218880/160=1368	Lк скорр./lcc 207900/210=990
N1	Lк скорр./L1скорр. – (Nк +N2) 218880/3040-(1+23)=48	Lк скорр./L1скорр. – (Nк +N2) 207900/3150-(1+21)=44
N2	Lк скор./L2 скорр. – Nк 218880/9120-1=23	Lк скор./L2 скорр. – Nк 207900/9450-1=21
Nк	Lц/Lк скор. = Lк/Lк = 1	Lц/Lк скорр. = Lк/Lк = 1

1.1.3 Бір автомобильге және бір жылға барлық парктарының ТҚ санағын анықтау. Сондай-ақ, бір жылға автомобиль жүрісі оның циклға жүрісімен ерекшеленеді, ол кәсіпорынның өндірістік бағдарламасын әдетте бір жылға есептейді, сонда бір жылға ТҚ санағын анықтау үшін N_EO, N₁ мен N₂-ден бір циклда алынған мәнін сәйкесінше қайта есептеу қажет, циклдан жылға _г ауысу коэффициентін қолдана отырып.

Жылдық санақ КҚ(N_Eoг), ТҚ-1(N_1г), ТҚ-2(N_2г) бір тізімдік автомобильге және барлық парк (топ) автомобильдерінің бір түрлері (N_Eог, N_1г, N_2г) құрайды:
N_{EO г} = N_EO _г; N_EОг = N_EОг А_и; (1.8)

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

мұнда А_и – автомобильдердің тізімдік санағы.

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

Автомобильдің жылдық жүрісі:

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

_т – техникалық дайындық коэффициенті.

Автомобильдің жылдық жүрісін есептеуде техникалық дайындық коэффициенті қолданылады:

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

санағы;

Д _{р ц} – бір циклда ТҚ мен АЖ-дағы жай автомобиль күн санағы:
Д _{э ц} = L_{к скорр..}/l_cc; (1.14)

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

ішінде табу.

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

1.1.4 Диагностикалық әсерінің санағын барлық паркқа бір жылға анықтау. Диагностикалау жеке қызмет ету түрі сияқты жоспарланбайды, және жұмыстар жылжымалы құрамның диагностикалауы ТҚ мен АЖ жұмысының көлеміне кіреді. Мұндайда автомобильдерді диагностикалау ұйымының әдісінен тәуелді жеке посттарда өндіріле алады немесе ТҚ процесімен бірге болу. Сондықтан берілген жағдайда диагностикалық әсер санағы келесі посттарды диагностикалау есебі мен оның ұйымдары үшін анықталады.

АТК-да орналасуына байланысты алдын ала Д-1 мен Д-2 жылжымалы құрамын диагностикалау ескеріледі.

Сонымен, Д-1, Д-2 санағы жылына барлық парк:

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  МАЗ 5335
  

N_ТО-2c = 

N_EOc = 

N_Д-1c = 

N_Д-2c = 

• 
  ЗИЛ 130
  

N_ТО-2c = 

N_EOc = 

N_Д-1c = 

N_Д-2c = 

мұнда N_і.г – ТҚ-ның әрбір түрі бойынша жылдық бағдарлама немесе

жекеліктегі диагностика.

Модельдердің N_Д-1.г и N_Д-2.г көрсеткіштері саналады.

КҚ, ТҚ-1 мен ТҚ-2 жылдық көлемін есептеу жылдық өндірістік бағдарламалар негізінде берілген түр мен еңбек сыйымдылығының қызмет етуі өндіріледі. АЖ-дің жылдық көлемі автомобильдер паркінің жылдық жүрісімен және АЖ-дің 1000 км жүріске еңбек сыйымдылығы анықталады.

Жылжымалы құрамның типіне байланысты техникалық қызмет ету бойынша орналасуында бес технологиялық ұйымдасқан топтар бекітілген (2.6 кесте « АТК мен ТҚБ технологиялық жобалау» Г. М. Напольский, 39 бет).

ТҚ мен АЖ-дің нормативті еңбек сыйымдылығы басқа шарттар үшін (2.4 кесте) сәйкес келетін коэффициенттермен түзетіледі (2.4 кесте « АТК мен ТҚБ технологиялық жобалау» Г. М. Напольский, 31 бет).

Күнделікті қызмет көрсетудің t_EO еңбек сыйымдылық есептеуі, механизация әдісін қолдана отырып қолмен жасалған жолмен арқылы мына формуланы қолданып, анықтауға болады:

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

К_м = 1 – М/100, (1.22)

К_м = 1 – 50/100=0,5
мұнда t_EO^н – нормативті еңбек сыйымдылығы КҚ, адам-сағ;

К₂ К₅ К_м – сәйкес келетін коэффициенттер;

М – КҚ жұмысының бөлігі, механизацияланған әдіспен орындалған, %.

Нормативті түзетілген еңбек сыйымдылығы ТҚ-1, ТҚ-2 есептеуі АТК-ны жобалайтын жылжымалы құрам үшін:

• 
  МАЗ 5335
  

t_то-2 = 12,0*1,2* 1,05=15,12 адам-сағ.

• 
  ЗИЛ 130
  

t_то-2 = 10,8*1,0* 1,05*0,5=11,34 адам-сағ.

мұнда t_i^н – ТҚ-1 немесе ТҚ-2-нің нормативті еңбек сыйымдылығы, адам-сағ.

Жүріп жатқан жөндеудің нормативті түзетілген еңбек сыйымдылығы:

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

МАЗ 5335 - К’₄ = (1,0*48 + 1,6*37)/85 = 1,26;

1.2.2 ТҚ мен АЖ бойынша жұмыстың жылдық көлемін есептеу. КҚ, ТҚ-1 жіне ТҚ-2 (Т_{EO г}, Т_1г, Т_{2 г}) бойынша жұмыстар көлемі жылына (адамға-сағат) берілген ТҚ түрінің нормативті еңбек сыйымдылығының мәні ТҚ-ның өндіргіштік санымен анықталады:

• 
  МАЗ 5335
  

Т_ТО-1г = N_ТО-1г t_ТО-1=725,914*4,032=2926,883 адам-сағ.

Т_ТО-2г = N_ТО-2г t_ТО-2=347,834*15,12=5259,243 адам-сағ.

• 
  ЗИЛ 130
  

Т_ТО-1г = N_ТО-1г t_ТО-1=684,716*2,835=1941,17 адам-сағ.

Т_ТО-2г = N_ТО-2г t_ТО-2=326,796*11,34=3705,871 адам-сағ.
мұнда N_i.г – КҚ-ның сәйкес жылдық санағы немесе ТҚ-1 немесе ТҚ-2

автомобильдердің барлық паркіне бір түрден;

t_i – КҚ, ТҚ-1, ТҚ-2, адам-сағ сәйкес нормативті түзетілген еңбек сыйымдылығы.

АЖ бойынша жұмыстың жылдық көлемі (адамға-сағат):

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

К_өзі - өз-өзіне қызмет ету бойынша жұмыс көлемі,%.

Т_сам жұмыстардың жылдық көлемі есептеледі.
1.2.4 Өндірістік аумақ бойынша ТҚ мен АЖ-дің жұмыс көлемін бөлу. ТҚ мен АЖ бойынша жұмыс көлемі оның орындаған орны бойынша, технологиялық және ұйымдық белгі бойынша жіктеледі. ТҚ мен АЖ посттарда және өндірістік аймақтарда орындалады. Посттық жұмыстарға ТҚ мен АЖ бойынша автомобильде тікелей орындалатындар жатады (жумалы, жинамалы, жақпалы, қатайтпалы, диагностикалы және т.б). Тексеріс бойынша торапты жөндеу, механизмдер мен агрегаттар, автомобильден шешілген жұмыстар аймақта орындалады (агрегатты, механикалы, электротехникалы, және т.б).

ТҚ-2 жұмыс көлемінің 90-95% посттарда орындалуы жоспарланады, ал 5-10% өндірістік аймақта. Бұл жұмыс көлемі жобалау практикасында сәйкес аймақ бойынша теңбе-тең бөлінеді (1.4 кесте):

Т_{2 г}^** = Т_{2 г} - Т_{2 г}^*, (1.29)

• 
  МАЗ 5335
  

Т_{2 г}^** = 5259,243 – 525,924=4733,319

• 
  ЗИЛ 130
  

Т_{2 г}^** = 3705,871 – 370,587=3335,284

ТҚ, АЖ және өндірістік аймақта орындалатын жұмыс көлемін қалыптастыру үшін, және де кәсіпкерлік бойынша жұмыскерлер санын анықтау үшін олпрдың проценттік түрі бойынша ТҚ-1, ТҚ-2, АЖ-де жұмыстың жылдық көлемінің жіктелуі өндіріледі, содан адамға-сағат (1.5, 1.6, 1.7 кесте).
1.2.5 Диагностикалау бойынша жұмыстың жіктелуі. ТЖБН-АТК-ТҚБ-96 сәйкес, Д-1 мен Д-2 арасындағы диагностикалық жұмыстың жалпы жылдық көлемі келесі түрде жіктеледі. Д-1 бойынша жұмыстар (Т_{Д-1 г}) 50-60% құрайды, ал Д-2 бойынша (Т_{Д-2 г}) 40-50% диагностикалық жұмыстың жалпы көлемінен (Т_{Д г}), ТҚ-1, ТҚ-2 мен АЖ-де бір жылда орындалатын, яғни:
1.4 кесте – Посттар мен аймақтар бойынша жұмыстың жіктелуі

Жылжымалы құрам	ТҚ-2 еңбек сыйымдылығы
	Посттық жұмыстар (Т2 г**) - 90%, адам-сағ	Аймақтық жұмыстар (Т2 г*) - 10%, адам-сағ
МАЗ 5335	4733,319	525,924
ЗИЛ 130	3335,284	370,587

Т_{Д-1 г} = Т_{Д-2 г} = (0,55…0,6) Т_{Д г}; (1.30)

• 
  МАЗ 5335
  

Т_{Д-2 г} = 0,45*1534,123=690,35535

• 
  ЗИЛ 130
  

Т_{Д-2 г} =0,45*1534,123=690,35535

1.5 кесте – Жұмыс түрі бойынша ТҚ-1 еңбек сыйымдылығының жіктелуі

Жұмыстар	МАЗ 5335		ЗИЛ 130
	%	адам-сағ	%	адам-сағ
Диагностикалы	10	292,688	10	194,117
Қатайтпалы	35	1024,409	35	679,410
Реттелмелілер	10	292,688	10	194,117
Жұмыстар	%	адам-сағ	%	адам-сағ
Жақпалы, құймалы-тазартпалы	20	585,377	20	388,234
Электротехникалы	10	292,688	10	194,117
Жүйелер қорегінің қызмет етуі бойынша	6	175,612	6	116,470
Шиналы	9	263,419	9	174,705
Барлығы	100	2926,883	100	1941,17

Д-1 және Д-2 жеке посттарда диагностикалау ұйымында, ТҚ мен АЖ посттарын кезекті есептеу үшін ТҚ мен АЖ бойынша жұмыстар көлемін түзету қажет. Бұл үшін ерте есептелген ТҚ-1 мен ТҚ-2-нің жылдық көлемін, және де АЖ жұмысының посттық жылдық көлемін, жұмыс түрі бойынша жіктелу нәтижесінде анықталған, ТҚ-1, ТҚ-2 және АЖ кезінде орындалатын диагностикалық жұмыстардың көлемдерінен шығару керек, яғни:

• 
  МАЗ 5335
  

Т_{2 г}^к = 4733,319-473,332=4259,987

• 
  ЗИЛ 130
  

Т_{2 г}^к = 3335,284-333,528=3001,756

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

t₁’ = Т_{1 г}^к/N_{1 г}; t₂’ = Т_{2 г}^к/N_{2 г}; (1.33)

• 
  МАЗ 5335
  

t₂’ = 4259,987/

• 
  ЗИЛ 130
  

t₂’ = 3001,756/

мұндағы: N_{1 г}, N_{2 г} –ТҚ-1 және ТҚ-2нің парк бойынша жылдық саны
1.2.6 Өндірістік жұмыскерлердің есептесуі.Өндірістік жұмыскерлерге жататындары, ТҚ мен АЖ жұмыстарын атқарушылар (1.8кесте). Жұмыскерлерді технологиялық керекті және штатты деп бөледі.

Технологиялық керекті жұмыскерлер саны:

• 
  МАЗ 5335
  

Р_ТО-2т = Т_2г/Ф_т=4733,319/2070=2,29 адам

Р_ТРт = Т_ТРг/Ф_т=38405,14/2070=18,55 адам

• 
  ЗИЛ 130
  

Р_ТО-2т = Т_2г/Ф_т=3335,284/2070=1,61 адам

Р_ТРт = Т_ТРг/Ф_т=22771,09/2070=11 адам
мұндағы: Т_г – жылдық жұмыстың ТҚ,АЖ немесе аумақтағы көлемі

Ф_т=2070-біркестелік жұмыстағы жылдық уақыттың керекті мөлшері,сағат

Ф_т - фонды жұмыстың ұзақтығына байланысты анықталады және

жылдағы жұмыс сандарына.

1.7 кесте –АЖ еңбекқабілеттілігін жұмыс түрі бойынша жіктеу

1.7 кестесінің жалғасы

• 
  МАЗ 5335
  

Р_ТО-2ш = Т_2г/Ф_ш=4733,319/1840=2,57 адам

Р_ТРш = Т_ТРг/Ф_ш=38405,14/1840=20,872 адам

• 
  ЗИЛ 130
  

Р_ТО-2ш = Т_2г/Ф_ш=3335,284/1840=1,81 адам

1.3 Өндірістік зоналардың,аумақтардың технологиялық есептесуі.ТҚ мен ТРдің 50% көлемі посттарда жасалады.Сондықтанда техникалық проект кезінде мұынын атқаратын қызметі өте үлкен.Посттың саны программаға және еңбекқабілеттілікке байланысты болады.Бағдарлама және еңбекқабілеттілік ТҚ мен АЖ түрлерінің есебі бойынша анықталады.

1.3.1 ТҚ мен АЖдің жұмыс істеу тәртібі.Жылдағы жұмыс күндерімен сипатталады,жұмыс ұзақтығы бағдарламаның істелу уақытына байланысты анықталады.

Кезекаралық уақыт-бұл алғашқы автомобильмен соңғысынын шығу аралығы.Автомобильдердің бірқалыпты шығарылуының ұзақтығы кезекаралық уақыты:

ТҚ-2 бір немесе екі кезекте орындалады.

Т_см = 24 – (13 + 1,5 – 1,3) = 10,8 сағат.

Ri өндірістік ритмі бұл – орташа алғандағы ТҚ автомобиль түрінен келетін шығыс

• 
  МАЗ 5335
  

R_ТО-2 = 60Т_смС/N_ТО-2c=60*8,2*1/1,375=357,818

R_EO = 60Т_смС/N_EOc=60*8,2*1/81,773=6,06

• 
  ЗИЛ 130
  

R_ТО-2 = 60Т_смС/N_ТО-2c=60*8,2*1/1,292=380,804

R_EO = 60Т_смС/N_EOc=60*8,2*1/60,894=8,079

мұндағы Т_см – кезектің ұзақтығы,сағат

С – кезек саны;

N_i.c – тәуліктік өндірістік бағдарлама;

• 
  МАЗ 5335
  

_ТО-2 = 60 t_ТО-1/Р_п + t_п= (60*12,25/2)+3=370,5

• 
  ЗИЛ 130
  

_ТО-2 = 60 t_ТО-1/Р_п + t_п= (60*9,19/2)+3=278,7

t_п – автомобильдің посттан шығуымен оның жылжуына кететін уақыт;

Р_п –бір уақытта постта жұмыс істейтін жұмыскерлер
Х_ТО постты қамтамасыз ететін жалпы уақыттың бір фондтық уақытқа қатынасы:
Х_ТО = _i/R_i, (1.40)

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

Модельдерге R_ТО-1, R_ТО-2, _ТО-1, _ТО-2, Х_ТО-1, Х_ТО-2. есептеледі.

Посттың белгілі жылдық диагностикалық көлемінде посттың саны:

• 
  МАЗ 5335
  

Х_Д-2= T_{Д -2}/(Д_{раб г} Т_см С _Д Р_п)=0,94

• 
  ЗИЛ 130
  

Х_Д-2= T_{Д -2}/(Д_{раб г} Т_см С _Д Р_п)=0,6

Модельдерге Х_Д-1, Х_Д-2. есептеледі.
1.3.4 Күнгі қызмет көрсету (КҚ) үзіліссіз әрекетінің ағыс жолдарының есебі. Мұндай жолдар орындалуы КҚ-ның тазалау-жуу жұмыстарында механизацияланған құралдарды жуу және автомобильдерді құрғатуда қолданылады.

Толық механизацияланған автомобильді және тазалау операцияларының орындалмаған жұмыстарын құрылғылардыңдың санына сәйкес келетін бекеттердің жолдарының саны автомобильді жууға,дискілердің дөңгелегін,кетіргіш құрылғыларды . Жұмысшылар сонымен бірге құрылғыларды басқаратын оператордың шектетілуіне байланысты жұмыс жолында болмайды. Максималды өндіргіштік қамтамасыз ету үшін жеке бекеттердің құрылғыларының жолдарында өткізгіштік қасиеті автомобиль жуғыштарының негізгі құрылғыларының өткізгіштік қасиетіне тең болуы керек.

Егер қызмет көрсету жолдарында жуу жұмыстарының механизациясы қарастырылған болса,ал қалғандары қолменен атқарылады, кейде жолдардың танктілері минутына автомобильдің орын ауыстыру жылдамдығының тіркелуімен есептеледі (2-3 м/мин) ішкі жұмыстардың орындалуын қамтамасыз ететін мүмкіндік бұл процесте автомобильдің қозғалысы.

Бұл жағдайда КҚ жолдарының тактісі:

τ_{КҚ л} = (L_a + a)/u_к, (1.43)

• 
  МАЗ 5335
  

• 
  ЗИЛ 130
  

• 
  τ_{КҚ орташа}=(3,083*85+2,892*65)/150=3
  

L_a – автокөліктің габаритті ұзындығы, м;

u_к – автомобильдің ораласуының жолдарындағы, м/мин.
КҚ сызығының өткізгіштік қасиеті (авт/сағ.)
N_{EO л} = 60/_{КҚ л}, (1.44)

• 
  МАЗ 5335, ЗИЛ 130
  

КҚ зонасының қолмен өңделген қатарында орын алған РЕО жұмыскерлерінің саны былай анықталады:

• 
  t_EOорт=(0,189*85+0,236*65)/150=0,21
  

• 
  МАЗ 5335, ЗИЛ 130
  

мұнда m_EO –КҚ сызығының саны;

t_EO – қолмен орындалған,КҚ жұмысының еңбегі
Сызық санының үзілмес әрекет ағымы:
m_EO = _{КҚ л} /R_EOл, (1.46)

• 
  МАЗ 5335, ЗИЛ 130
  

• 
  R_EOорт=(7,924*85+10,641*65)/150=9,101
  

1.3.5 АЖ орындарының санын есептеу. Осы есептеуде АЖ қатысты сандар белгісіз. Сондықтан АЖ орындарының санын есептеу үшін АЖ орындары жұмыстарының жылдық көлемін қолданады.

Бірақ та, АЖ орындарын есептеуге қажет сандар, жұмыс көлеміне ғана қатысты алғанда, орындарда керекті қажеттілікті көрсетпейді, өйткені жөндеу жұмыстарының тууы , көрініп отырғандай, ақаулармен және кездейсоқ сипаттарды тасысатын ақаулықтармен шартталған. АЖ-ға қажеттіліктің тербелістері пайда болған уақыты бойынша және оны орындау қиындығы бойынша да өте маңызды, сонымен қатар орындарға қойылуды кезек көбiнесе ұзақ жай ғана және жылжымалы құрам күтiп шақырады. Сондықтан АЖ орындарын есептегенде бұл тербелістерді есептеу үшін автокөліктерді АЖ орындарына түсірудің бірқалыптылық коэффициенті () енгізіледі, оның шамасы 1,2 – 1,5 тең деп қабылданады. Бұл коэффициентті қолдану АЖ орындарының санын есептеуді ұлғайтады және жөндеу жұмыстарының уақытын азайтады. Бұл жағдайда АТК үшін автокөліктер сандары бойынша 150-200 = 1,15 дейін.

АЖ орындарын есептегенде ТҚ-мен салыстырғанда жұмыс уақытының маңызды жоғалтулары есептеледі, олар орындаушылардың өз жұмыстарынан басқа учаскелерге, қоймаларға кетуімен, сонымен бiрге бөлімшелерде автокөлiктен агрегаттарды, бөлшектерді, түйiндерді жөндеу мақсатында алынғаны үшін автокөліктердің еріксіз күтуімен байланысты. Бұл жұмыс уақытының шығындары орындардың жұмыс уақытын қолдану коэффициентімен есептеледі.

Орындарды санның есептеуi ауысымдар бойынша жұмыстардың бiр қалыпты үлестiрiлуi бар бiрнеше ауысымдарындағы орындары жұмыс iстегенде өте толтырылған ауысым үшiн өндiрiп алады. Бұл жағдайда АЖ орындарының саны _п, ол 0,85-ке тең деп есептелінеді. Жоғарыда айтылғандарды есепке ала отырып, АЖ С учётом изложенного, АЖ орындарының саны мына бойынша анықталады:

Х_ТР = (Т_{ТР ж} )/(Д_{жұмыс ж} Т_ауысым _о Р_о), (1.47)

• 
  МАЗ 5335
  

Х_ТР^св-ж = (768,103*1,5)/(253*10,8*0,80*1,0)=0,52

Х_ТР^мал = (2304,308*1,5)/(253*10,8*0,80*1,0)=1,05

• 
  ЗИЛ 130
  

Х_ТР^св-ж = (455,492*1,5)/(253*10,8*0,80*1,0)=0,31

Х_ТР^мал = (1366,265*1,5)/(253*10,8*0,80*1,0)=0,63

мұнда Т_{ТР ж} – АЖ орындарында атқарылған жұмыстардың жылдық көлемі,

адам-сағ;

Д_{жұмыс ж} – АЖ орындарындағы жыл бойына есептегендегі жұмыс күндерінің

саны;

Т_ауысым – жұмыс ауысымының ұзақтылығы, адам;

Р_о – жұмыс орындарындағы жұмыскерлер саны.
Әр модельдерге Х_ТР^р-с,р, Х_ТР^св-ж, Х_ТР^мал есептеледі.

1.3.6 Күту орындарының санын есептеу. Күту орындары (сүйеу) – бұл ТҚ және АЖ түрлерін қажет етуші автокөліктер орын сызығына немесе орынға ауысу үшін өз кезектерін күтетін орын. Бұл орындар ТҚ және АЖ аймақтарының үзiлiссiз жұмыстарын қамтамасыз етеді, сонымен қоса автокөліктердің АЖ-ге және қызмет көрсетуге түсуінің бірқалыпсыздық деңгейін жояды. Сонымен қатар, жылдың суық мезгілінде жабық бөлмелердегі күту орындары автокөліктерге оларға қызмет көрсетілпес бұрын, автокөліктерді жылытады.

Күту орындарының саны ТҚ-1 орындарының алдында анықталынады

10-15% ауыспалы бағдарлама бойынша; ТҚ-2 орындарының алдында анықталынады 30-40% ауыспалы бағдарлама бойынша; орындар алдында АЖ орындары санынан 20-30 %:

Х_ТО-2 = (0,3…0,4)N_{ТО-2 c} = 1 орын,

Х_ТР = (0,2…0,3)N_ТР = 2 орын. (1.48)

• 
  МАЗ 5335
  

Х_ТО-2 = 0,4*N_{ТО-2 c} = 0,4*1,292=0,388 орын

Х_ТР = 0,2*4 = 0,8 орын.

• 
  ЗИЛ 130
  

Х_ТО-2 = 0,4*N_{ТО-2 c} = 0,4*1,375=0,55 орын

Х_ТР = 0,2*6 = 1,2 орын.
1.4 Өндiрiстiк бөлмелердiң аудандарын есептеу.АТК аудандары өзінің функционалдық тағайындауы бойынша үш негiзгi топтарға бөлінедi: өндiрiстiк - қоймалық, жылжымалы құрамның сақтаулары және қосалқы.

Өндiрiстiк – қоймалық орындар құрамына ТҚ және АЖ аймақтары, АЖ өндірістік аймақтары, қоймалар, сонымен қатар энергетикалық және санитарлық - техникалық қызметтер және (компрессорлық, трансформаторлық, сору, желдету камералары тағы сол сияқтылар) құрылымдардың техникалық бөлмелерi кіреді. Жылжымалы құрамның (тұрақ ) сақтауының аймақ алаңдарының құрамына ауданды есепке алғандағы автокөлiктер, жарыққалқандар және қосымша қабатты жүрiп өтулердi жылыту үшiн атқаратын жабдықпен айналысатын тұрақтардың аудандары кіреді.

II-92-76-шы ҚНжЕ (СНиП) сәйкес кәсiпорынның қосалқы аудандарының құрамдарына кiредi: бөлмелер, қоректену, денсаулық сақтау, мәдени қызмет көрсетудiң қоғамдық-шы тармақтары санитарлық-тұрмыстықты тағы басқалар.
1.4.1 ТҚ және АЖ аймақ алаңдарын есептеу. Аймақ алаңдары мына теңдік бойынша анықталынады:
F = f_a Х_з К_п, (1.49)

f_a=7,250*2,500=18,125

F_ТР^св-ж = 18,125* 1*6= 108,75

F_ТР^мал = 18,125* 1*6= 108,75

F_Т0-1 = 18,125* 1*4= 72,5

F_Т0-2= 18,125* 1*4= 72,5

F_диаг.1-2 = 18,125* 1*4= 72,5

мұнда f_з – жоспарда автокөлік алатын аудан, м²;

Х_з – орындар саны;

К_п – орындарды қоюдың тығыздық коэффициенті 6 тең деп алайық.

Жоспардағы автокөлігінің ауданы f_a м² құрайды.

F_диагн. есептеледі.

1.4.2 Өндiрiстiк бөлімшелердiң аудандарын есептеу. Учаскелердің ауданын жабдық алатын үймереттің ауданы, мен оның қойылу тығыздығының коэффициентіне қарай есептейді. Учаске ауданы
F_у = f_об  К_п, м² (1.50)
Дөңгелекмонтажды телімге арналған жабдықтар

Кесте 1.4.2.1

F_у = 6,02 4,5=27,09 м²

ТҚК-1 аймағына арналған жабдықтар

Кесте 1.4.2.2

мұнда f_об – жабдықтың габариттік өлшемдері бойынша көлденең

проекциядағы қосынды аудан, м²;

К_п – жабдықты қою тығыздығының коэффициенті.

F_у есептеу үшін Табель мен [4] технологиялық жабдық каталогтарының негізінде учаске бойынша оның қосынды ауданы f_об анықталып, жабдық ведомості құрылады.

Егер үймереттерде автомобильдер немесе шанақтарға оррындар қарастырылса, осы учаскенің жабдықтары алатын ауданға автомобильдің немесе шанақтың көлденең проекциясындағы ауданын қосу керек.

Коэффициент к_п мәні сәйкес өндірістік учаскелер үшін ОНТП - АТП - СТО – 91 сай, келесі:

Өндiрiстiк бөлімшелердiң аудандары (1.9 кесте) бөлімшеде өте қыспалы ауысымда жұмыс істейтін жұмыскерлер санымен анықталынады. (3.10 кесте “Технологическое проектирование АТК и ТҚБ” Г. М. Напольский, 78 бет).

1.4.3 Қоймалық бөлмелердің аудандарын есептеу. Қойма аудандарының 1 млн. км жүгірісіне меншікті ауданы бойынша есептеуі. (1.10 кесте). Есептеудің осы әдiсінде жылжымалы құрамның түр, тiзiмдiк сан және түрлi қымбаттылықтары есепке алынады.

Қойма ауданы:
F_ск = L_г А_и f_у К_п.с К_раз 10^-6 К_Ж, (1.50)
мұндағы  К_п.с, К_раз, К_Ж – сәйкесiнше жылжымалы құрамның түрi, оның саны және

түрлi қымбаттылық есепке алатын коэффициенттер;

f_у –  автокөліктердің 1 млн. км жүгірісіне қойманың берілген түрінің меншікті ауданы (3.11 кесте “Технологическое проектирование АТК и ТҚБ” Г. М. Напольский, 80 бет).

Қойма ауданы F_ск^з/ч , F_ск^агр , F_ск^мат , F_ск^шин , F_ск^{смаз. мат} , F_ск^{лак. мат} , F_ск^хим , F_ск^инстр , F_ск^пром модельдер бойынша есептеледі, ақыры бәрі сандар қосылады..

Кесте 1.10 – Қойма бөлмелерінің м² -дегі 1 млн. км жүгірісіндегі аудандары

2 Конструкторлық бөлім

2.1 Құрал-сайманның тағайындалуы және қолдану аймағы
Курстық жобада мен ТҚҚ пен ТЖ жұмыстарын механикаландырып,

жұмысты жеңілдетуге арналған агрегаттарды шешуге арналған құрылғыны алып отырмын.

Бұл құрылғы автокөлiктiң негiзгi агрегаттарын шешумен қатар құрастыруға (iлiнiсті, алдыңғы бiлiктерді, серiппені) арналған.

Кесте 2.1 – Техникалық сипаттамасы

2.2 Құрал-сайманның құрылымы және әрекет ету қағидаты

• 
  Рама
  
• 
  арба
  
• 
  гидроцилиндрлер
  
• 
  фиксациялауға арналған құрылғы
  
• 
  насадкалар
  

Гидроцилиндр жетегі мен фиксаторға арнайы таратқыш кран орнатылған. Рама өз алдына жеке дәнекерленген құрастырма болып табылады.

Оған:

• 
  арба
  
• 
  гидроцилиндрлер
  
• 
  фиксациялауға арналған құрылғы
  
• 
  насадкалар бекітіледі.