1. Кіші мектеп жасындаєы балалардыѕ оќыту процесін ўйымдастыру
жүктеу/скачать 70.71 Kb.
|
|
1. Кіші мектеп жасындаєы балалардыѕ оќыту процесін ўйымдастыру. Бастауыш мектеп жасындаєы балалар мектепке оќыєуєа дайындысын ќамтамасыз етуге ќаншама кїш жјне уаќыт жўмсауына ќарамастан, оќытудыѕ бастапќы ќиындыќтарымен барлыќ балаларда кездеседі. Сол їшін мектепке дейінгі кезеѕнен мектеп кезеѕіне ґту периоды бар. Оны баланыѕ мектепке бейімделу периоды д.а Баланыѕ ґмірінде осы жјне келесі периодтар жалпы псифологиялыќ мінездеме їшін оныѕ псифологиясымен ќылыєыныѕ радикалъды ґзгерістермен байланысты дамудыѕ јлеуметтік жаєдайы жјне ішкі позициялар тїсініктердіѕ ішіндегі біріншісі јлеументтік жаєдайларєа жатады. Онда баланыѕ писосекалыќ даму процесіі жїреді. 2-ші тїсінік баланыѕ ішкі дїниесін жјне де баланыѕ жаѕа јлеументтік жаєдайєа жаќсы бейімделуі жјне оны ґзініѕ кейінгі писхологиялыќ ґсуіне ќолданылатын ґзгерістерді кґрсетеді. Жалпы алєанда олар баланыѕ писихологиясындаєы жеке даралыќ жјне жеке аралыќ (межмиеностио) їлкен ґзгерістердіѕ басталуымен байланысты. Јлеуметтік жаєдайдыѕ дамуыныѕ тереѕ ґзгерістер болу моменттері адам ґмірінде кґп емес.Олар мектепке бару, оны бітіру, мамандыќ алуы жјне ґзіндік еѕбек јрекетініѕ басталуы, жанўя ќўру; 1 жастан келесі жасќа ґту: 20-25 тен 40-45 –ші жылдарєа, 40-50 жастан 60- кейінгі жасќа, 70-тен ары ќарай ґту ќадамы. Мўндай радикалъды ґзгерістер адам ґмірінде ішкі жјне сыртќы проблемаларсыз ґтуі тїсінікті. Ол барлыќ жасќа ќатысты. Егер мўндай перелом балалыќ шаќта кґрінсе, онда балаєа оны максималды тїрде жеѕілдету жјне пайда болатын ќиындыќтарды эффективті жјне умело тїре оєан кґмек беру. Мўєалім мен ата- анасыныѕ мјселелері болып табылады. Мўны ќалай істеуге болады? Біріншіден 1-ші класс оќушылардыѕ толыќ оќу јрекетініѕ ќалыптасуына назар аудару ќажет. Псифологопедалогикалыќ анализдіѕ кґрсетуі бойынша 1-ші класс оќушыларында ќиындыќтардыѕ 2 тїрі кґп кездеседі. Олар режимніѕ орындалуы жјне ересек адамдармен жаѕа ќарым –ќатынасќа тїсуі. Осы уаќытта мінездіѕ жаєымсыз ќўбылысыныѕ еѕ таралєаны сабаќќа ќўштарлыєы балалардыѕ мектепке келгеннен кейінгі кезеѕде айќын білінеді. Сырттай ќараєанда бўл ќўбылыс јдетте мектепке жјне оќу ќўралдарына деген табиєи ќызыєушылыєы жоєары деѕгейде саќталып мїмкіндігі аз. Бўл болмау їшін ќосымша оќу јрекетініѕ стимулдарын јрекетке ќосу ќажет. 6-7 жастаєы балаларєа мўндай стимулдар моралъді жјне материалды болуы мїмкін. Бўл жерге бірінші орынєа моралъды стимулдар кездейсоќ ќойылєан жоќ. Себебі кіші мектеп жасындаєы балаларды оќуєа стимулдендіру де материалдарєа ќараєанда олар кґпнесе едјуір јрекетті болып келеді. Оларєа мыналар жатады. Мысыалы маќўлдау, маќтау, баланы басќа балаларєа їлгі ретінде ќою. Баланыѕ ќылыєын баќылауда оныѕ неменеге еѕ жаќсы жерленуін уаќытысымен табу еѕ маѕыздысы болып табылады. Бўл кезде осымен байланысты оны маралъды ќолдап отыру керек. Дегенмен материалдыќ ќолдап отыру педагогикалыќ пеллология жаєынан практикада ґте аз нјтижені береді жјне јдетте систуацияєа јсер етеді. Мўнымен ќолдануєа болады. Біраќ зиянын келтіретіндей пайдалануєа болмайды. Мектептегі бастауышты классты оќыту процесінде еѕ алєаш балалалдыѕ еѕ басты оќу іс- јрекетініѕ компонеттерімен таныстыру негізінде жїреді. Ол компоненттер В.В. Давыдов бойынша мыналар: оќу стиуациясы, оќу јрекеті, баќылау (контролъ) жјне баєалау. Балалар оќыту жаєдайында кейбір мјселелер тобын шешуде жалпы амалдарды шереді оныѕ їстіне оќыту жўмысыныѕ осы амалдардыѕ айќындалуы негізгі маќсат ретінде алєа ќойылады. Онымен игеру балада наќты бір мјселені шешуде табылєан амалдарды бірдей ќолданады. Писихологияныѕ негізгі талаптарыныѕ бірі бўл алєашќы оќытуды ўйымдастыру кезінде кґптеген таќырыптармен программалар бґлімін беруде оќыту жаєдайыныѕ негізінде жїруі тиіс, жјнеде кейбір тїсініктердіѕ ќасиеттерін шыєарудыѕ жалпы амалдарын игеруде баланыѕ баєдарлануы (оргятировка). Зерттеулердіѕ кґрсетуі бойынша бґлек тїсініктерді ќабылдау жјне мјселені шешудегі тјсілдерді ќолдана алмау кемшілігініѕ балалар осы тїсініктерді жјне мјселені шешу тјсілдерін ќалыптастыруда барлыќ керек оќыу јрекетін орындауєа їйретілмеген. Балалардыѕ ойлауымен сґйлеудіѕ дамуына споктандыќ дауыстап айту кґмек береді. Кіші мектеп жасындаєы оќушылардыѕ оќу материалын ќабылдауы едјуір жоєары. Оќытуды дўрыс ўйымдастырєан жаєдайда балалар мектепте біргей информатциядан кґп ќабылдайды. Біріншіден кіші мектеп жасындаєы оќушыныѕ їй жўмысын орындауда оќу мјселелерін бґлуге їйрету ќажет. Бала есепті ќандай тјсілмен орындау ќажет екенін , немесе басќа есеп не їшін керек жјне ол иеге їйретуі мїмкін екендігі ашыќ білуі ќажет. Кіші мектеп жасынжаєы балаларды оќытуда сюжетті – ролъдік ойындар сияќты жаттыєуларды ўйымдастыратын топты формалар жаќсы нјтиже береді. Себебі балалар бўєан мектепке дейін кезінде їйреніп ќалєан жјне олар онда сїйіспеншілікпен ќатысады. Топтыќ оќытуєа кірісек алдында негізгі мјселелердіѕ бірі, бўл ролъдерді дўрыс таєайындау, ґз ара жјрдем негізінде оќу тобында адамдар арасында жаќсы ќарым ќатынас орнату ќажет. Їй жайында кіші мектеп жасындаєы оќушыларды оќыту. Бала мектепке тїсуімен ќатар ойымен їйде їлкен жїргізіле єана бейімделген мінездіѕ ќиындыќтарын оѕай жјне жаќсы жеѕуге болады. Бейімделу жоспарында мектептен їй жўмысыныѕ артыќшылыєы, мўнда јр баланыѕ ерекшеліктерін есепке алып отырылады. Балалармен їйде жўмыс істейтін ата- аналарєа бўл ерекшеліктер кґп белгілі. Бўдан басќа бала јдетте їйде ґзін едјуір расковойнно сезінеді жјне онда бос уаќыты кґп болады. Баламен їйдегі ќарым ќатынаста оныѕ мектептегі ќиындыќтарын теѕеуге преодолеват етуге кґмек беру ќажет. Ол їшін балаєа оќу мјселесін тїсінгенін білуге арналєан сўраќтарды ќоямыз. Олар мынандай тїрде болуы мїмкін: Осы есепті шыєарєаннан ґзін неге їйренесіѕ? Бўны орындау не їшін ќажет? Т.б. Мектепте оќытудыѕ бастапќы кезеѕде баєаларды ќолданбау керек, ќайта (оќу мјселелерін толыєымен орындау процесініѕ барлыєын баєалау керек.) баєаныѕ нјтижелерін ќоймай, орындалып жатќан жўмстыѕ жаќсы жјне жаман жаќтарын талдау арќылы толыєымен оќу мјселелерін орындау процесініѕ барлыєын баєалау ќажет. Оќушыны кґп жазуєа ниеттендіруіміз ќажет. Баланыѕ дамып келе жатќан ойлауын бірнеше жоспарда паралелъді тїрде јбден жетілдіру ґте ќажет сґйлеуде, теориялыќ ойлауда жјне практикалыќ жўмыстарда кіші класс оќушылардыѕ теориялыќ ойлаудыѕ дамуында тіл жјне математикалыќ сабаќтары ерекше ролъ атќарады. Ґйткені бўл єылым балаєа адамдар ќолданылатын симболдар жїйесін ўсынады. Ќазіргі уаќытта ґнеркјсіп балалар ойыншыќтарын жјне јр тїрлі балаларєа арналєан дамытатын ойындарды кґп мґлшерде шыєарып жатыр. Электорлы математикалыќ тїсініктерді жіне оператцияларды ќолданып, олардыѕ кґбісі кіші мектеп жастаєы талаптарєа арналєан жјне де дидактикалыќ маќсаттарды ќолдануєа болады жүктеу/скачать 70.71 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|