№1 лабораториалыº ж½мыс
жүктеу/скачать 5.85 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Құрал-жабдықтар
2. Әр түрлі массалы (m1≠m2) шарлар үшін алдыңғы барлық өлшеулермен есептеулерді жүргізіңдер. Нәтижелерді 3.2-ші кестеге толтырыңдар: 3.2 кесте
Металл шарлардың орындарын ауыстырып алдыңғы өлшеулермен есептеулерді қайталаңдар. Осы тәжірибенің берілгендерімен 3.3-ші кестені толтырыңдар: 3.3 кесте
3. m1 және m2 массалы металл шарлар және сәйкесінше m массалы пластилинді шарлар үшін (3.11) қатынастың орындалатынын зерттеңдер. Нәтижелерді 3.4-ші кестеге толтырыңдар. 3.4 кесте
2-тапсырма. Кинетикалық энергияны қалпына келтіру коэффициентін анықтау. 1.Массалары бірдей шарларды алады. 3.Электромагнитті тізбекке қосып белгілі бұрышқа бір шарды ауытқытып, бекітеді (α=6о, 8о,10о). 3.Электромагнитті электр тізбегінен босатады, сонан соң 2-ші шардың соққыдан кейін қандай α'2 бұрышқа ауытқығанын анықтайды. 4.Серпімді және серпімсіз соқтығысу үшін kэ кинетикалық энергияны қалпына келтіру коэффициентін есептеңдер, ол үшін (3.20) формуласын қолданыңдар. Пластилинді шарды деформацияға жұмсалатын Адеф жұмыстың мәнін табыңдар. Өлшеу нәтижелерін 3.5 кестеге толтырыңдар: 3.5 кесте
Серпімді және серпімсіз соқтығысу кезінде механикалық энергияның сақталу заңының орындалатыны туралы қорытынды жасаңдар. 3-тапсырма. Соққының орташа күшін анықтау. 1. (3.18) қатысын пайдаланып, шарлардың серпімді соқтығысу кезіндегі соққының орташа күшін есептеңдер. Серпімді соқтығысу кезінде болғандықтан, орташа күш үшін (3.18) формуланы төмендегідей жазуға болады, яғни . Жылдамдықтардың мәндерін анықтайтын формулаларды пайдалана отырып былай жазамыз: 2. t-соқтығысуға кеткен уақытты анықтаңдар. Қажетті берілгендерді алдыңғы өлшеулер нәтижесінен алыңдар. Бақылау сұрақтары 1.Денелердің серпімді соқтығысу кезіндегі импульстің, энергияның сақталу заңын пайдаланып, олардың соқтығысуынан кейінгі денелердің жылдамдығы үшін өрнек алыңдар. 2.Үдемелі қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуінен жүйе импульсінің сақталу заңын алыңдар. Қандай жүйені тұйық деп атайды? 3.Күштің импульсі деп нені атайды? Екі дененің серпімді соқтығысқан кезіндегі осы шаманы қалай есептеуге болады? №4 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ жҰмыс импульстің заңын тексеру Жұмыстың мақсаты: Соқтығысқанға дейінгі денелердің импульсінің қосындысын соқтығысқаннан кейінгі денелердің импульсінің қосындысымен салыстыру.. Құрал-жабдықтар: көлбеу жазықтық, шойын және ағаш кесінділер, таразы, сызғыш, жүктер. ЖҰМЫСТЫҢ ҚЫСҚАША ТЕОРИЯСЫ Физиканың негізгі заңдарының бірі импульстің сақталу заңы. Бұл заң осы кезге дейінгі зерттеліп келген денелердің өзара қарым- қатынасын бақылаулардың нәтижесі. Терең бақылау мен тәжірибелердің арасында біз екі дененің қай күй болмасын қарама-қатынасының вектор импульстер Р1 және Р2 денелердің соқтығысқанға дейінгі векторлары мен денелердің соқтығысқаннан кейінгі импульс векторларымен бірдей (4.1) Егер дене әсерлескенде дейінгі және кейінгіден бірқалыпты түзу сызықты қозғалса, онда импульстің сақталу заңын векторлық түрінен скаляр түріне көшуге болады. (4.2) немесе (4.3) Дене горизонталь жазықтық бойымен қозғалса А-үйкеліс күші S жолында дене тоқтағанға дейін К кинетикалық энергияның бастапқы қалпына келеді. Бұдан υ бастапқы жылдамдық мынаған тең: (4.4) (4.4) формуланы (4.3) теңдікке қойып екі жағын бөлеміз, нәтижесінде: (4.5) мұндағы S1 және S2 денелердің тежелу жолы тоқтағанға дейінгі, қарым-қатынасқа дейінгі, S'1 және S'2 денелердің қарым-қатынастан кейінгі тежелу жолы. Осының нәтижесінде импульстің сақталу заңын (4.3) тексеру үшін екі дененің түзу сызық бойымен қозғалысын дене массасын m1 және m2 өлшеу керек. Олардың тежелу жолы S1,S2, S'1, S'2 және (4.5) теңдіктің орындалуын тексеру. ЖҰмыстыҢ орындалу тӘртiбi 1. Шойын кесіндіні көлбеу жазықтықпен жіберіңіз. Жазықтықтың бойымен қозғалған кесіндінің тежелу жолын S1 деп өлшей отырып, осы тәжірибені 3 рет қайталап және орташа жолды табыңыз. 2. Горизонталь жазықтықтың бір бөліміне m2 массалы ағаш кесіндісін қойыңыз. Шойын кесіндісін көлбеу жазықтықтың бойымен жіберіңіз. Соқтығысқаннан кейінгі S'1, S'2 тежелу жолын өлшеңіз. Бұл тәжірибені 3 рет қайталап орташа жолды табыңыз. 3. Таразының көмегімен m1 және m2 кесінділерінің массасын өлшеңіз. 4. Табылған мәндер арқылы (4.5) теңдікті тексеріңіз. Екінші кесінді әсерлескенге дейін қозғалған жоқ, сондықтан S2 =0. 5. Өлшеулердің қателігін тауып, мәндерді 4.1 кестеге толтырыңыз, импульстің сақталу заңының кесінділер соқтығысқандағы орындалуын қорытындылаңдар. 4.1 кесте
БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ 1. Дененің импульсі деп нені айтамыз? 2. Импультің сақталу заңын қорытып шығарыңыз. 3. (3) теңдіктің (5) теңдікке өтуін түсіндіріңіз. 4. Егер шойын және ағаш кесінділердің орындарын ауыстырса не болады? Өз ойыңызды тәжірибеде тексеріңіз. №5 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ жҰмыс жүктеу/скачать 5.85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|