2)табиғатта ең көп таралған металл
Табиғатта көп кездесетін металдар Al8,1% Fe 4,65% Ca 3,6% Na 2,64%K 2,5%
3)Мырыш калий алюминий негізіндегі қортпалар оларды қолдану
Қортпалар екі не оданда көп құраушылар балқыма нәтижесінде түзілген денелер
Мысалы мыс пен мырыштың қорытылып латунь береді
4)Бір химиялық элементтің әртүрлілігі бар жане атамның массасымен ерекшеленетін элементтер қалай аталады.
Бір изотоп деп аталады Изотоптар ядроларында пропандар саны бірдей бірақ массалары әртүрлі белгілі бір элемент құрайтын атомдар түрі Н2О, Н3О, Н2О2
5)Әмбебап газ тұрақтысының мәні қалай есептейді
Әмбебап газ тұрақтысын ағылшын ның R әрпімен белгілейміз. Оның мәні R=8,314 кдж/моль
6)Газ көлемін қ. Ж қалай жеткізуге болады
Қ. Ж зат мөлшері газ көлемінің молдік көлемі қатынасына тең. Қалыпты жағдайда газдың көлемін табу үшін осы газдың зат мөлшері 22,4 л/мольге тең
7)Атомның молекуласының молярлық массасын қалай есептеуге болады
Молярлы масса дегеніміз заттың бір молінің массасы
Моляроы масса М=(кг/моль)
М=Мр•10 3кг/моль
Мр заттың салыстырмалы молекулалық массасы
8)қ.ж кезінде оттегі мен сутегінің эквивалентінің көлемі қандай
Грам эквиваленті заттың эквивалентігіне тең грамм мөлшері
9)Менделеев жүйеснің үшінші периодындағы элементтің жоғарғы оксидінің суына қатынасын көрсетіңіз. Бұл жағдайда не түзіледі
Менделеев кестесінің үшінші периодының жоғарғы оксиді R2O3
10( Сілтілік металлдардың асқын оксидтерінің формулаларын келтіріңіз. Олар қалай қалыптасады
Сілтілік металдар дегеніміз І топтың элементтерін айтамыз. Сілтілік металдардың оксидтеріне Na2O, K2O Rb2O
12)Неліктен біртекті жүйеде бірнеше фаза болмайды
біртекті жүйе Бұл материяның бір фазасынан тұратын ғаламның бөлігі. Бұл біртекті фаза болуы мүмкін немесе біртекті химиялық жүйелер кезінде бөлшектер (молекулалар, атомдар, иондар және т.б.) болатын элементтердің реттелген және симметриялы қоспасынан тұруы мүмкін.
Табиғат белгісіз немесе белгілі механизмдер арқылы кейбір қасиеттерді немесе бүкіл жүйенің өзін біртектес етуге ұмтылады. Жерде біртекті және гетерогенді жүйелер арасындағы тепе-теңдік оркестрі бар, оларды визуалды іздестіру деп санайды.
13)Тұздардың термиялық ыдырау реакцияларына мысал келтіріңіз
Көбіне тұзды термиялық түрде ыдырайды яғни оларға NaKSO4, NH4Cl, Al2(SO4)3 бұл қышқылдағы сутегі атомдары металл атоидарымен не атомдар тобымен (NH4+) тооық алмастырылады
2NaHCO3+MgO=MgCO3+Na2CO3+H2O қышқыл тұздар негіздік оксидтермен әрекеттесіп, су мен орташа тұздарды бөледі
14)Реакциялардың термохимиялық теңдеулері
2Н2+О2=2Н2О+570кДж
Яғни бұл реакциялар жылу бөле жүретін реакциялар деп атаймыз
15)Қайтымсыз реакциялар
Бұл іс жүзінде тепе теңдік жүйесі жүре алмайтын, сондықтан барлық реакторлар өнімге айналады. Бұл тек бір бағытта жүреді А+В=» С+Д
16)Концентрация химиялық тепе теңдіктің өзгеруіне қалай әсер етеді
Химмялық тепе теңдік кезінде реакцияға қатысқан әр заттың концентрациясы тепе-теңдік константасы деп аталады. Ол К әрпімен белгіленеді
Егер экзотермиялық реакция болса яғни жылу бөле жүрсе әрекеттесуші заттардың концентрациясы артқан кезде тепе теңдік оңға ығысады. Төмендетсе солға ығысады
17)18(Экзотермиялық реакция - бұл жарық немесе жылу арқылы энергия бөлетін химиялық реакция . Бұл эндотермиялық реакцияға қарама-қарсы. Химиялық теңдеумен өрнектеледі: әрекеттесуші заттар → өнімдер + энергия.
Экзотермиялық реакция кезінде не болады?
Энергия бөлетін химиялық реакциялар экзотермиялық деп аталады. Экзотермиялық реакцияларда өнімдерде байланыс түзілгенде әрекеттесуші заттардағы байланыстарды үзуге жұмсалатын энергиядан көбірек энергия бөлінеді.
көбірек энергия бөлінеді. Экзотермиялық реакциялар реакциялық қоспаның температурасының жоғарылауымен бірге жүреді
19)Жартылай өткізгіштерге мысал
Жартылай өткізгіштерге мысал ретінде суды алуға болады. Формула NaCl+H2O
20)Кристалдық өріс теориясы мен лигандтық өріс теориясы бейорганикалық химиядағы екі теория болып табылады, олар өтпелі металдар кешендеріндегі байланыс заңдылықтарын сипаттау үшін қолданылады. Кристалдық өріс теориясы (CFT) құрамында d-орбитальдары бар электронның бұзылуының әсерін және олардың металл катионымен әрекеттесуін қарастырады,
21) Заттың төмен температурадан жоғары температураға ауысуымен бірге жүретін булану процесі. Булану процесі кез келген температурада жүруі мүмкін, бірақ ол температура жоғарылаған сайын тезірек өтеді.
22) Бірдей болған бір заттың полиморфты модификацияларының физикалық қасиеттері, ерігіштігі, балқу температурасы, тотығуға және басқа деструктивті процестерге тұрақтылығы әртүрлі болады. Сондықтан полиморфтік жағдайға дәрілік түрдегі препараттың тұрақтылығы, оның ағзаға сіңу және босап шығу жылдамдығы және терапевтік эффективтілігі тәуелді.
23) Су молекуласының құрылысын қарастырсақ, онда екі атом сутек бір атом оттекпен полюсті ковалентті байланыс арқылы байланысқан. Электрон жұптары электртерістігі жоғары элемент элемент оттек жаққа көбірек ығысқан. Нәтижесінде, су молекуласының сутек атомдары жағында оң заряд пайда болады.
24)Амфотерлық – жағдайға байланысты кейбір заттардың негіздік те, қышқылдық та қасиеттерін танытуы. Мысалы, су диссоциациаланғанда Н+ және ОН− (Н2О = Н+ + ОН−) иондарын түзеді.Амфотерлық гидроксидтер: Al(OH)3, Cr(OH)3, Zn(OH)2 және т.б. Ерітіндіде олар жағдайға байланысты H+ немесе ОН- түзеді. Мысалы:
Сr(ОН)3 = Сr3+ + ЗОН−( негіздік қасиет) Сr(ОН)3 = H+ + CrO2− + Н2О( қышқылдық қасиет).
25)NaOH+HCl = NaCl + Н20
Na+ + OH- + Н+ + CI- = Na+ + CI- + H20 бұл жерде әлсіз электролит су
26)Қышқылдық ұғымы бойынша қышқыл дегеніміз не
Қышқыл дегеніміз құрамында металл атомларымен орын алмастаруға бейім сутек атомдары және қышқыл қалдықтары бар қосылыстар рН<7
27)Атом радиусы мысал келтіріңіз
Атом радиусы деп атом ядросымен осы атомның электрондық қабатындағы ең алыс тұрақты электрон орбитасы арасындағы қашықтық
28)Иондану энергиясыжәне иондану потенциалы
Иондану энергиясы байланыс энергиясының түрі немесе оны кейде бірінші иондану потенциалы (І 1) деп те атайды Электронды ең төменгі энергия күйдегі еркін атомнан шексіздікке дейін шығару үшін қажет ең аз энергия
29)Кванттық сандар– кванттық жүйелерді (атом ядросын, атомды, молекуланы, т.б.), жеке элементар бөлшектерді, жорамал бөлшектерді (кварктер мен глюондарды) сипаттайтын физикалық шамалардың мүмкін мәндерін анықтайтын бүтін немесе бөлшек сандар. Кванттық жүйе күйін түгелдей анықтайтын кванттық сандардың жиынтығын толық кванттық сандар деп атайды
30)Иондық және ковалентті байланыс
Иондық байланыс катиондар мен аниондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде пайда болатын күшті химиялық байланыс. Электртерістілігінің үлкен айырмашылығы бар атомдар арасында (Поулинг шкаласы бойынша>1,7) кездеседі
Ковалентті байланыс ортақ электрон жұбын түзу арқылы пайда болатын химиялық байланыс. Ковалентті байланыс екіге бөлінеді: полярлы және полярсыз
31)Элементтің электрлік қабілеттілігі
Электр энергиясы қабілеті атом үшін тарту электрондар басқа атоммен біріктірілгенде өзіне қарай тартылатын химиялық байланыс. Электрлік қабілеттілік неғұрлым көп болса, тарту қабілеті соғұрлым жоғары болады
32)Электрондардың дифракциясы бұл бастапқы шоқтардан белгілі бір бұрышқа ауытқыған қосымша электрондардың шоғы пайда болатын, электрондардың кристалдардан не сұйықтар мен газ молекулаларынан серпімді шашырауы
33)сигма байланыс қа мысал келтіріңіз
δ – байланыс Бұл байланысты параллель жазықтарда жатқан екі d –орбитальдар өздерінің күлтелерімен түгел бір – бірімен қаптасу нәтижесінде түзіледі
Н—О—Н бір байланыс болса сигма байланыс болады
Са=О қос байланыс болса бірі сигма бірі Пи байланыс болады
34)Ковалентті байланыстың қанықтылығын түсіндіріңіз
Ковалентті байланыстың қасиеті: 1.Қаныға алатындылығы әр атомға тән ортақ электрон жұптарының санымен анықталады яғни атом өзінің валенттік орбитальдарын толық пайдалануға тырысады. Қаныққан: Н2,НСІ, Н2О, ВСІ3,СН4 сияқты молекулалардағы байланыстар қаныққан
35)Донарлы ацепторлы өзара әсерлесуін түсіндіріңіз
Байланыс әдетте қосарланған электрондары болмайтын атомдар молекулалар арасындағы химиялық байланыс орнатқан бөлшектердің бірі донорлы, екіншісі ацепторлы болып табылады
36)АОСК әдісін түсіндір
Бір не бірнеше атомдар тобының бөлінбеген электрондық бар лигандарды және бос орбиталды комплекс түзуші болады
37)Гомоядролы екі атомды молекуланың үлгісін көрсет
Екі атомды молекула бірдей немесе әртүрлі элементтердің екі атомынан тұратын молекула
38.ГОМЯДРОЛЫ СО МОЛЕКУЛАЛЫ ТІЗБЕГІН КӨРСЕТ.
Алкандардың молекуласындағы əртүрлі көміртек атомдары өзара тек дара сигма байланыстар арқылы байланысқан жалпы формуласы СnH2n+2 болатын қанықан көмірсутектер тобы
39.Екі атомды гетерогазды гидридтті құрлымын анықта ?
Газ гидраттары қатарласып газ гидраттары немесе су мен газдан белгілі термобаралық жағдайларда түзілетін кристалдық қосылыстар бллып табылады
40.Бинаралды қосылыстар ұғымы.
Химиялық зат екі элементін жəне көп элементі қосылыстардың көптүрлігінін жиыңтығы
41. Кристал өрісінің ілімі.
Кешенді қосылыстын түзілуін түсіндіретін электростатистисалық теорияның даму жалғасы кристалды өріс теориясы деп аталады
42.иондық изомерияны мысалмен түсіндір.
Бірдей молекулалық формулаға ие,бірақ қосылыстар арқасында құрлысы əртүрлі немесе оланда көп заттарды болуын аитады
43.Айна изомериясын мысалмен түсіндір.
Бір құрлымдық форулаға ие бірақ айналадағы кескіндермен сəйкес кемейтін молекула тобын айтады
44)Кеңістік изомериясы
Кеңістік изомериясы геометриялық, оптикалық изомерия деп екіге бөлінеді
1.Геометрия лық изомерия көбінесе қос байланыстарда кездеседі С=С, С=N, N=N
2.OОптикалық изомерия молекула құрылысының ассиметриялығынан болады. Оптикалық изомерия молекулада көмірьек атомының басқа түрі төрт атомдармен не топтармен байланысынан пайда болады
45)Реакция[1] (лат. ре… және aktіo — әрекет), химияда — реагенттердің химиялық құрамы, құрылысы, қасиеті жағынан өзгеше заттарға (өнімдерге) айналу құбылысы. Химимиялық Реакциялардың Реакциялардан айырмашылығы әрекеттесуші жүйедегі атомдардың саны мен түрі өзгеріссіз қалады.
46)Біртекті және әртекті катализаторлар
Біртекті катализатор газды не сұйық фазада жүредіБіртекті катализордың маханизмі бойынша реагенттер мен катализорлар тұрақсыз аралық қосылыс түзеді олар ыдырағанннан кейін реакция өнімі түзіледі, ал катализатор бастапқы қалпына келеді
Әртекті катализатор өнеркәсіпте кеңінен қолданылады. Көбіне өндірістік әртекті катализорды процесстер қатты катализатордың қолданылуымен газды заттардың арасында жүретін реакцияларға негізделген
48)Көміртекті нанотүтікшелер (CNT) диаметрі бар көміртектен жасалған түтіктер болып табылады нанометрлер.
Көміртекті нанотүтікшелерге жиі сілтеме жасалады бір қабырғалы көміртекті нанотүтікшелер (SWCNT) диаметрі нанометр диапазонында. Оларды 1993 жылы Иидзима және Ихихаси[1] және Бетун және т.б ғалымдар зерттеді
49)Нанодисперсия фаза бөлшектері наноөлшемді және сұйық ортада таралатын дисперсті жүйелер. Олардың негізгі қолданысы бақыланатын жеткізу ағзаға дәрілер сондай ақ косметикалық материалдарды өндіру
50)Нанокристалдар деп көлемі молекуладан үлкен (яғни 10 нм-ден ), бірақ макроскопиялық кристалдардан біршама кіші бірнеше атомжиынтығын айтады. Олардың физикалық және химиялық сипаттамасы әр түрлі болкы мүмкін, бірақ нанокристалдардың өлшемі мен ауданы (мысалы, кванттық нүктелердің), демек олардың қасиеттері қатаң бақыланады.
51Нанотүтікшелерді түрлендіру жаңа өнімдерді өндіруде ауқымды
мүмкіншілікке ие. Композитті нанотүтікшелердің болашағы зор.
Композиттер жоғары электрөткізгіштігінен, жылуөткізгіштігі және
нанотүтікшелердің тұрақтылығынан қызығушылық туғызуда. Қазіргі таңда
термопласт және термотұрақты полимер негізінде композиттер шығарылуда.
Құрамына көміртекті нанотүтікшелерді енгізу полимерлердің
функционалдық қасиеттерін арттырады
52.Плазма — оң және теріс зарядтарының тығыздықтары бір-бірімен шамалас, толық немесе ішінара иондалған газ.
Төменгі температуралы Плазма газразрядтық жарық көздерінде, газ лазерінде, МГД генераторларында, т.б. пайдаланылады
53.Криотерапия - бұл ісіктің көптеген түрлерін емдеу үшін қолданылатын медициналық процедурақатерсіз ісік (банкер емес), рак ауруы немесе жауыз (қатерлі ісік), орналасқан бетінемесе ағзадағы мүшелер. Бұл процедура ісік жасушаларын қатып өлтіретін арнайы сұйықтықтарды қолданады.
Бұл арнайы сұйықтықты беру процесі ісіктің орналасқан жері мен мөлшеріне байланысты бүрку немесе сүрту арқылы болуы мүмкін. Науқастар алдымен дәрігермен кеңесу керек, өйткені науқастардың криотерапиядан өтуіне мүмкіндік бермейтін кейбір жағдайлар бар.
54.Криохимия — -150 ° C-тан (-238 ° F, 123К) төмен температураларда химиялық денелердің өзара әрекеттесуін зерттейтін ғылым болып табылады. Ол «суық» дегенді білдіретін грек сөзі криосынан шыққан. Ол көптеген басқа ғылымдармен, соның ішінде химия, криобиология, конденсацияланған орталар физикасы және тіпті астрохимиямен үйлеседі.
55.Металдар табиғи кендерден алынады. Кендегі металды бос жынысынан айыру арқылы байыту жүргізіледі — олардың бірі флотация әдісі. Алу әдістері металдардың химиялық белсенділіктеріне негізделген.
Түсті және қара металлургия, галламды, өте жоғары температурада (2000 – 20000 К) өтетін плазмалы және лазермен өңделетін металлургия болып ажыратылады; орындалатын процестерге байланысты пирометаллургия және гидрометаллургияға бөлінеді
56.Диспергатор - тұтқырлығы әр түрлі суспензияларды араластыратын маперсті жүйеге айналдыру үшін ұсақтау —диспергирлеу деп аталады
сондай-ақ диспергирлеу элементтердің типіне қарай: плазмалы приборлар, дифракциялы тор приборлары болып бөлінеді.
57.Термиялық ыдырау - затта температураны бағдарламалы өзгерту шартымен өтетін физика химиялық және химиялық процестерді зертгеудің тәсілі. Талданылатын заттан бөлініп алынған үлгіні қыздырған кезде әр түрлі физикалық, физика-химиялық процестер жүруімен қатар жылудың сіңірілуі немесе бөлінуі, үлгі салмағынын өзгеруі мүмкін. Үлгіні бір қалыпты қыздырғандагы температураны өлшеп, оның эталонның температурасымен салыстырып, туындаған экзо- не эндотермиялық эффектілерді анықтайтын тэуелділікті алады
58)Көп қабатты қалыптастырушы
Ерітінділер деп екі немесе оданда көп компоненттерден тұратын тепе-теңдігі гамогенді жүйені айтады. Жүйе деп қоршап тұрған ортадан беткейі арқылы бөлініп тұрған компоненттерді айтады.
Ерітiндiнiң түзiлуi ешқандай әсерсiз өзбетiнше тұрақты тепе-теңдiк орнағанша жүредi. Ерудi туғызатын күш ертiндiнiң бос энергиясының G азаюы (изобаралы - изотермиялық потенциялдық) болып есептеледi.
59)Прекурсорларды ыдырату
Прекурсор (лат. praecursor — бастамашы; жол салушы; негізін қалаушы) — белгілі мақсаттағы зат алу реакциясына қатысатын зат. Мысалы, биохимияда бұл сөз метаболикалы жолдың аралық мүшесіне қатысты қолданылады.
Сондай-ақ, прекурсор — кез келген әдіс арқылы уытты химиялық заттардың кез келген өндіру сатысына қатысатын, ақырғы өнімнің уыттық қасиеттерін анықтауда маңызды рөл атқаратын және бинарлы немесе көп компонентті жүйедегі өзге химикаттармен жылдам әрекеттесетін химиялық реагент.
60)Сұйық фазаның бетіндегі нанобөлшектер
Нанобөлшектердің құрамына бірнеше жүз атомдар кіріп, олардың ішкі құрылысы күрделі болып келеді. Нанобөлшектердің ерекшелігі – кішкентай өлшемдірінің салдарынан олардың көлемдік жəне беттік қасиеттерінің арасында айырмашылық жоқ. Танымал нанобөлшектерге көміртек атомдарынан тұратын тармақталған құрылымдар – фуллерендер жатады.
61)Электрохимиялық реакция
Сыртқы ішкі тізбектің шекарасындағы тетікшілер электродтар деп аталады. Бұл реакция тотығу тотықсыздану реакциясына негізделіп жүреді
62)Тотығу-тотықсыздану реакциялары (ТТР) - реакцияға қатысушы заттардың құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгеруімен жүретін реакциялар.
63)Химиялық коррезия
Қоршаған ортамен химиялық электрохимиялық немесе физико химиялық әсерлесу нәтижесінде металдар мен кортпалардың бұзылуы
64) Электрохимиялық коррозия — бұл өзара іс-қимыл металл коррозиялық ортамен кезде ионизация атомдар металл мен қалпына келтіру тотықтану ортасының компоненттері жүреді емес су актісінде және олардың жылдамдығына байланысты электрод әлеуеті металл.
65)Кейбір металлдар, мысалы, хром, никель, титан, цирконий және құрамында осы металдар бар темірдің балқымалары тотықтырғыш орталарда тұрақты болатын пассивтік қалыпқа оңай өтеді. Яғни, металдың бетінде пассивтік қалыпты қолдан жасауға болады. Ол үшін сыртқы ток көзінен анодтық поляризация жүргізеді. Нәтижесінде коррозияның шығымы төмендейді, ал жұмсалатын энергия аз болады. Себебі, токтың күші өте аз
66)Коррозиядан қорғауға арналған металл қорғаныштар
Электрохимиялық қорғау арқылы құбырлардың, кеме корпустарының, резервуарлардың және реакциялық аппараттардың коррозияға ұшырауын алдын-ала тоқтатуға болады. Электрохимиялық қорғау барысында металдық конструкцияларға сырттан бөтен күшті анодты жалғайды
67)Ерітінді Электр өткізгіштер
электр өткізгіштер немесе өткізгіш материалдарОлар белгілі бір қасиеттерін ескере отырып, электр тогының айналымына аз қарсылық көрсететіндер. Электрөткізгіштердің атомдық құрылымы олар арқылы электрондардың қозғалуын жеңілдетеді, олардың көмегімен элементтің бұл түрі электр энергиясын беруді қолдайды.
68 Қандай тастарды газдар ауаны ластайды? Шойын мен болат өндірістері ауаны улы көміртек оксидімен, алюминий зауыттың түтіні фтор қосылыстарымен қағаз өндірісті күкірт оксидімен ластайды.
69 Теңіздер мен мұхиттар суының құрамы қалай зерттедеді? Судың негізгі ластану көзі мұнай болып келеді.
70)өндірістік сулар Олар өнеркәсіптік және коммерциялық қызметте қолданылатын, кейіннен қалдықтар немесе қалдықтар ретінде жойылатындар. Қалдықтар ретінде оларды өндірістік ағынды сулар немесе ағынды сулар деп атайды.
Өнеркәсіптік сулар шикізат, еріткіш, энергия көзі және аймақтардың гигиенасы, құрал-саймандар мен қызметкерлер сияқты әр түрлі мақсаттарда қолданылады.
31)Элементтің электрлік қабілеттілігі
Электр энергиясы қабілеті атом үшін тарту электрондар басқа атоммен біріктірілгенде өзіне қарай тартылатын химиялық байланыс. Электрлік қабілеттілік неғұрлым көп болса, тарту қабілеті соғұрлым жоғары болады
32)Электрондардың дифракциясы бұл бастапқы шоқтардан белгілі бір бұрышқа ауытқыған қосымша электрондардың шоғы пайда болатын, электрондардың кристалдардан не сұйықтар мен газ молекулаларынан серпімді шашырауы
33)сигма байланыс қа мысал келтіріңіз
δ – байланыс Бұл байланысты параллель жазықтарда жатқан екі d –орбитальдар өздерінің күлтелерімен түгел бір – бірімен қаптасу нәтижесінде түзіледі
Н—О—Н бір байланыс болса сигма байланыс болады
Са=О қос байланыс болса бірі сигма бірі Пи байланыс болады
34)Ковалентті байланыстың қанықтылығын түсіндіріңіз
Ковалентті байланыстың қасиеті: 1.Қаныға алатындылығы әр атомға тән ортақ электрон жұптарының санымен анықталады яғни атом өзінің валенттік орбитальдарын толық пайдалануға тырысады. Қаныққан: Н2,НСІ, Н2О, ВСІ3,СН4 сияқты молекулалардағы байланыстар қаныққан
35)Донарлы ацепторлы өзара әсерлесуін түсіндіріңіз
Байланыс әдетте қосарланған электрондары болмайтын атомдар молекулалар арасындағы химиялық байланыс орнатқан бөлшектердің бірі донорлы, екіншісі ацепторлы болып табылады
36)АОСК әдісін түсіндір
Бір не бірнеше атомдар тобының бөлінбеген электрондық бар лигандарды және бос орбиталды комплекс түзуші болады
37)Гомоядролы екі атомды молекуланың үлгісін көрсет
Екі атомды молекула бірдей немесе әртүрлі элементтердің екі атомынан тұратын молекула
38.ГОМЯДРОЛЫ СО МОЛЕКУЛАЛЫ ТІЗБЕГІН КӨРСЕТ.
Алкандардың молекуласындағы əртүрлі көміртек атомдары өзара тек дара сигма байланыстар арқылы байланысқан жалпы формуласы СnH2n+2 болатын қанықан көмірсутектер тобы
39.Екі атомды гетерогазды гидридтті құрлымын анықта ?
Газ гидраттары қатарласып газ гидраттары немесе су мен газдан белгілі термобаралық жағдайларда түзілетін кристалдық қосылыстар бллып табылады
40.Бинаралды қосылыстар ұғымы.
Химиялық зат екі элементін жəне көп элементі қосылыстардың көптүрлігінін жиыңтығы
41. Кристал өрісінің ілімі.
Кешенді қосылыстын түзілуін түсіндіретін электростатистисалық теорияның даму жалғасы кристалды өріс теориясы деп аталады
42.иондық изомерияны мысалмен түсіндір.
Бірдей молекулалық формулаға ие,бірақ қосылыстар арқасында құрлысы əртүрлі немесе оланда көп заттарды болуын аитады
43.Айна изомериясын мысалмен түсіндір.
Бір құрлымдық форулаға ие бірақ айналадағы кескіндермен сəйкес кемейтін молекула тобын айтады
44)Кеңістік изомериясы
Кеңістік изомериясы геометриялық, оптикалық изомерия деп екіге бөлінеді
1.Геометрия лық изомерия көбінесе қос байланыстарда кездеседі С=С, С=N, N=N
2.OОптикалық изомерия молекула құрылысының ассиметриялығынан болады. Оптикалық изомерия молекулада көмірьек атомының басқа түрі төрт атомдармен не топтармен байланысынан пайда болады
45)Реакция[1] (лат. ре… және aktіo — әрекет), химияда — реагенттердің химиялық құрамы, құрылысы, қасиеті жағынан өзгеше заттарға (өнімдерге) айналу құбылысы. Химимиялық Реакциялардың Реакциялардан айырмашылығы әрекеттесуші жүйедегі атомдардың саны мен түрі өзгеріссіз қалады.
46)Біртекті және әртекті катализаторлар
Біртекті катализатор газды не сұйық фазада жүредіБіртекті катализордың маханизмі бойынша реагенттер мен катализорлар тұрақсыз аралық қосылыс түзеді олар ыдырағанннан кейін реакция өнімі түзіледі, ал катализатор бастапқы қалпына келеді
Әртекті катализатор өнеркәсіпте кеңінен қолданылады. Көбіне өндірістік әртекті катализорды процесстер қатты катализатордың қолданылуымен газды заттардың арасында жүретін реакцияларға негізделген
48)Көміртекті нанотүтікшелер (CNT) диаметрі бар көміртектен жасалған түтіктер болып табылады нанометрлер.
Көміртекті нанотүтікшелерге жиі сілтеме жасалады бір қабырғалы көміртекті нанотүтікшелер (SWCNT) диаметрі нанометр диапазонында. Оларды 1993 жылы Иидзима және Ихихаси[1] және Бетун және т.б ғалымдар зерттеді
49)Нанодисперсия фаза бөлшектері наноөлшемді және сұйық ортада таралатын дисперсті жүйелер. Олардың негізгі қолданысы бақыланатын жеткізу ағзаға дәрілер сондай ақ косметикалық материалдарды өндіру
50)Нанокристалдар деп көлемі молекуладан үлкен (яғни 10 нм-ден ), бірақ макроскопиялық кристалдардан біршама кіші бірнеше атомжиынтығын айтады. Олардың физикалық және химиялық сипаттамасы әр түрлі болкы мүмкін, бірақ нанокристалдардың өлшемі мен ауданы (мысалы, кванттық нүктелердің), демек олардың қасиеттері қатаң бақыланады.
51Нанотүтікшелерді түрлендіру жаңа өнімдерді өндіруде ауқымды
мүмкіншілікке ие. Композитті нанотүтікшелердің болашағы зор.
Композиттер жоғары электрөткізгіштігінен, жылуөткізгіштігі және
нанотүтікшелердің тұрақтылығынан қызығушылық туғызуда. Қазіргі таңда
термопласт және термотұрақты полимер негізінде композиттер шығарылуда.
Құрамына көміртекті нанотүтікшелерді енгізу полимерлердің
функционалдық қасиеттерін арттырады
52.Плазма — оң және теріс зарядтарының тығыздықтары бір-бірімен шамалас, толық немесе ішінара иондалған газ.
Төменгі температуралы Плазма газразрядтық жарық көздерінде, газ лазерінде, МГД генераторларында, т.б. пайдаланылады
53.Криотерапия - бұл ісіктің көптеген түрлерін емдеу үшін қолданылатын медициналық процедурақатерсіз ісік (банкер емес), рак ауруы немесе жауыз (қатерлі ісік), орналасқан бетінемесе ағзадағы мүшелер. Бұл процедура ісік жасушаларын қатып өлтіретін арнайы сұйықтықтарды қолданады.
Бұл арнайы сұйықтықты беру процесі ісіктің орналасқан жері мен мөлшеріне байланысты бүрку немесе сүрту арқылы болуы мүмкін. Науқастар алдымен дәрігермен кеңесу керек, өйткені науқастардың криотерапиядан өтуіне мүмкіндік бермейтін кейбір жағдайлар бар.
54.Криохимия — -150 ° C-тан (-238 ° F, 123К) төмен температураларда химиялық денелердің өзара әрекеттесуін зерттейтін ғылым болып табылады. Ол «суық» дегенді білдіретін грек сөзі криосынан шыққан. Ол көптеген басқа ғылымдармен, соның ішінде химия, криобиология, конденсацияланған орталар физикасы және тіпті астрохимиямен үйлеседі.
55.Металдар табиғи кендерден алынады. Кендегі металды бос жынысынан айыру арқылы байыту жүргізіледі — олардың бірі флотация әдісі. Алу әдістері металдардың химиялық белсенділіктеріне негізделген.
Түсті және қара металлургия, галламды, өте жоғары температурада (2000 – 20000 К) өтетін плазмалы және лазермен өңделетін металлургия болып ажыратылады; орындалатын процестерге байланысты пирометаллургия және гидрометаллургияға бөлінеді
56.Диспергатор - тұтқырлығы әр түрлі суспензияларды араластыратын маперсті жүйеге айналдыру үшін ұсақтау —диспергирлеу деп аталады
сондай-ақ диспергирлеу элементтердің типіне қарай: плазмалы приборлар, дифракциялы тор приборлары болып бөлінеді.
57.Термиялық ыдырау - затта температураны бағдарламалы өзгерту шартымен өтетін физика химиялық және химиялық процестерді зертгеудің тәсілі. Талданылатын заттан бөлініп алынған үлгіні қыздырған кезде әр түрлі физикалық, физика-химиялық процестер жүруімен қатар жылудың сіңірілуі немесе бөлінуі, үлгі салмағынын өзгеруі мүмкін. Үлгіні бір қалыпты қыздырғандагы температураны өлшеп, оның эталонның температурасымен салыстырып, туындаған экзо- не эндотермиялық эффектілерді анықтайтын тэуелділікті алады
58)Көп қабатты қалыптастырушы
Ерітінділер деп екі немесе оданда көп компоненттерден тұратын тепе-теңдігі гамогенді жүйені айтады. Жүйе деп қоршап тұрған ортадан беткейі арқылы бөлініп тұрған компоненттерді айтады.
Ерітiндiнiң түзiлуi ешқандай әсерсiз өзбетiнше тұрақты тепе-теңдiк орнағанша жүредi. Ерудi туғызатын күш ертiндiнiң бос энергиясының G азаюы (изобаралы - изотермиялық потенциялдық) болып есептеледi.
59)Прекурсорларды ыдырату
Прекурсор (лат. praecursor — бастамашы; жол салушы; негізін қалаушы) — белгілі мақсаттағы зат алу реакциясына қатысатын зат. Мысалы, биохимияда бұл сөз метаболикалы жолдың аралық мүшесіне қатысты қолданылады.
Сондай-ақ, прекурсор — кез келген әдіс арқылы уытты химиялық заттардың кез келген өндіру сатысына қатысатын, ақырғы өнімнің уыттық қасиеттерін анықтауда маңызды рөл атқаратын және бинарлы немесе көп компонентті жүйедегі өзге химикаттармен жылдам әрекеттесетін химиялық реагент.
60)Сұйық фазаның бетіндегі нанобөлшектер
Нанобөлшектердің құрамына бірнеше жүз атомдар кіріп, олардың ішкі құрылысы күрделі болып келеді. Нанобөлшектердің ерекшелігі – кішкентай өлшемдірінің салдарынан олардың көлемдік жəне беттік қасиеттерінің арасында айырмашылық жоқ. Танымал нанобөлшектерге көміртек атомдарынан тұратын тармақталған құрылымдар – фуллерендер жатады.
61)Электрохимиялық реакция
Сыртқы ішкі тізбектің шекарасындағы тетікшілер электродтар деп аталады. Бұл реакция тотығу тотықсыздану реакциясына негізделіп жүреді
62)Тотығу-тотықсыздану реакциялары (ТТР) - реакцияға қатысушы заттардың құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгеруімен жүретін реакциялар.
63)Химиялық коррезия
Қоршаған ортамен химиялық электрохимиялық немесе физико химиялық әсерлесу нәтижесінде металдар мен кортпалардың бұзылуы
64) Электрохимиялық коррозия — бұл өзара іс-қимыл металл коррозиялық ортамен кезде ионизация атомдар металл мен қалпына келтіру тотықтану ортасының компоненттері жүреді емес су актісінде және олардың жылдамдығына байланысты электрод әлеуеті металл.
65)Кейбір металлдар, мысалы, хром, никель, титан, цирконий және құрамында осы металдар бар темірдің балқымалары тотықтырғыш орталарда тұрақты болатын пассивтік қалыпқа оңай өтеді. Яғни, металдың бетінде пассивтік қалыпты қолдан жасауға болады. Ол үшін сыртқы ток көзінен анодтық поляризация жүргізеді. Нәтижесінде коррозияның шығымы төмендейді, ал жұмсалатын энергия аз болады. Себебі, токтың күші өте аз
66)Коррозиядан қорғауға арналған металл қорғаныштар
Электрохимиялық қорғау арқылы құбырлардың, кеме корпустарының, резервуарлардың және реакциялық аппараттардың коррозияға ұшырауын алдын-ала тоқтатуға болады. Электрохимиялық қорғау барысында металдық конструкцияларға сырттан бөтен күшті анодты жалғайды
67)Ерітінді Электр өткізгіштер
электр өткізгіштер немесе өткізгіш материалдарОлар белгілі бір қасиеттерін ескере отырып, электр тогының айналымына аз қарсылық көрсететіндер. Электрөткізгіштердің атомдық құрылымы олар арқылы электрондардың қозғалуын жеңілдетеді, олардың көмегімен элементтің бұл түрі электр энергиясын беруді қолдайды.
68 Қандай тастарды газдар ауаны ластайды? Шойын мен болат өндірістері ауаны улы көміртек оксидімен, алюминий зауыттың түтіні фтор қосылыстарымен қағаз өндірісті күкірт оксидімен ластайды.
69 Теңіздер мен мұхиттар суының құрамы қалай зерттедеді? Судың негізгі ластану көзі мұнай болып келеді.
70)өндірістік сулар Олар өнеркәсіптік және коммерциялық қызметте қолданылатын, кейіннен қалдықтар немесе қалдықтар ретінде жойылатындар. Қалдықтар ретінде оларды өндірістік ағынды сулар немесе ағынды сулар деп атайды.
Өнеркәсіптік сулар шикізат, еріткіш, энергия көзі және аймақтардың гигиенасы, құрал-саймандар мен қызметкерлер сияқты әр түрлі мақсаттарда қолданылады.
71)Қоршаған ортаға әсер ететін ЖЭС
ЖЭС тің энергетикасы қоршаған ортаға заттардың 300-ден астамы түсу көзі болып табылады олардың ішінде негізі үлесі күкірт диоксиді, көміртек диоксиді және тағы басқа
72)Асыл газдардың химиялық қасиеттері
Асыл газ- табиғаттағы ең суық заттар конденсация алданда өте тқмен температураға төзімді Инертті газдар, асыл газдар – элементтердің периодтық жүйесінің VIII тобындағы химилық элементтер. Олар: гелий, неон, аргон, криптон, ксенон, радон.
73)Тотығу-тотықсыздану реакциялары (ТТР) - реакцияға қатысушы заттардың құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерінің өзгеруімен жүретін реакциялар.
74)табиғатта ең көп таралған металл
Табиғатта көп кездесетін металдар Al8,1% Fe 4,65% Ca 3,6% Na 2,64%K 2,5%
108 Стихиометриялық коэффициенттер қандай заңдылықтарға сүйеніп қойылады?
Стихиометрия - бұл заттардың құрамын және массалар арасындаңы сандық қатынасты есептеулерге негізделетін заңдар ережелермен терминдер.
109Атом деген не?
Атом - химиялық жолмен әрі қарац бөлінбейтін ең кіші бөлшек.
110 Резерфорд ережесі мен тәжірибесі?
Шардың ішінде тепе теңдік жағдайында электрондар тербеліп тұрады. Электрон теріс заряды біркелкі таралғанда оң зарядқа теңестіреді.
111 Бор постулаттарының қағидалары қандай?
Атомның ядролық моделі альфа бқлшектерін жұқа алтын фальгадан шашырау дұрыс түсіндіргенімен тура мәнде сипаттау.
Атомдар тек стиционаралық күйлер деп аталатын қандай да бір күйлерде ғана болады.
112. Атомның планеталық моделі?
1903 ж ағылшын физигі Дж. Томсон атомның алғашқы моделін ұсынды. Осы модельде электр сферасы
әр жерінде бөлініп атом тұтас алғанда бейтарап болып орналасады.
114 Атом энергетикалық деңгей?
Кванттық мезаника заңдарына бағынатын кванттыұ мүшенің стеционар күйдегі энергиясының мүмкін мәндері.
115 Атомның конфигурациясы?
Бұл атомдағы электрондардың деңгейлері мен ішкі деңгейлеп бойынша орналасуын көрсететін формула.
120. Сызықты, жазыңқы, тетраэдр, үшжақты бипирамидалы және октаэдрлі пішінді молекулалардағы орталық атомның валенттік бұрыштар.
Валенттілік, іліктілік (лат. valentіa — күш) — атомның басқа атомдарды немесе атомдар тобын қосып алып химиялық байланыс құру қасиеті. Валенттіліктің мәні берілген элементтің атомы ала алатын немесе орнын баса алатын сутек атомдарының санымен өлшенеді. Химияға валенттілік ұғымын 1853 ж. ағылшын химигі Э.Франкленд (1825 — 1899) енгізген.
121)Химиялық кинетика, химиялық реакциялар кинетикасы — химияның химиялық процестердің жылдамдығын және жүру заңдылықтарын қарастыратын бір саласы.
20 ғасырдың 30-жылдарында Химиялық кинетиканың кванттық механика, т.б. физиканың жаңа салаларының табыстарына негізделген теориялар пайда болды. Күрделі химиялық процестердің кинетикасын зерттеуде аралық өнімнің және аралық реакциялардың шешуші рөлі жөніндегі көзқарастар дамыды.
122)Химиялық кинетика деп химиялық реакциялардың механизмдері жайлы ілімді айтады. Бұл салада әрбір реакция жылдамдығы және оған әсер етуші концентрация, қысым, температура, катализатор, реакция жүретін орта (еріткіш) мен реакцияға түсетін заттардың табиғаты қарастырылады.
123)Химиялық реакция жылдамдцғына әсер ететін факторлар
реакция жылдамдығы және оған әсер етуші концентрация, қысым, температура, катализатор, реакция жүретін орта (еріткіш) мен реакцияға түсетін заттардың табиғаты қарастырылады.
124)Химиялық реккуиялардык жылдамдық константасы
газ фазасында өтетін жағдайда химиялық реакция жылдамдығының константасы реакцияның жылдамдығына тең болады;
в) реакцияласушы заттардың концентрациялары бірге тең болған жағдайдагомогендіхимиялықреакцияжылдамдығының константасы реакцияның жылдамдығына тең болады;+
жылдамдық константасы деп элементарлы, бір сатымен өтетін реакция-лардың жылдамдығын айтады;
125)Химиялық тепе теңдікке әсер ететін факторлар
Химиялық тепе – теңдікке әсер ететін факторлар.
Ле-Шателье принципі.
Қайтымды реакциялар өзара қарама қарсы екі бағытта да (тура,кері) жүретін реакциялар.
Тура және кері реакциялардың жылдамдықтары тең болған жағдайда ТЕПЕ-ТЕҢДІК орнайды.
Әрекеттесуші заттардың концентрациясы, температурасы және қысымы өзгергенде химиялық тепе-теңдіктің ығысу бағыты Ле-Шателье принципімен анықталады.
Қысым концентрация температура катализаторлар
38.ГОМЯДРОЛЫ СО МОЛЕКУЛАЛЫ ТІЗБЕГІН КӨРСЕТ.
Алкандардың молекуласындағы əртүрлі көміртек атомдары өзара тек дара сигма байланыстар арқылы байланысқан жалпы формуласы СnH2n+2 болатын қанықан көмірсутектер тобы7>
Достарыңызбен бөлісу: |