Адам анатомиясы атлас

Ұрықтың қан айналысы
Құрсақ ішіндегі кезеңнің қан айналы- сы плацентарлық қан айналыс деп атала- ды, ол гуганнан кейінгі қан айналыстан ерекшеленеді, біріншіден, үрықта кіші

(окпелік) қаи айналыс арқылы қан отеді, бірақ газ алмасу процесіне қагыспайды; екіншіден, сол жэне оң жүрекшелер ара- сында қатынас бар; үшіншіден, окпе са- бауы мен қолқа арасында сага бар. Соның нәтижесінде үрық аралас (артерия-вена) қанмен қамтамасыз етіледі.

Плацентада, placenta (161-сурет), озінің түбірлерімен кіндік венасы, v. umbilicalis, басталады, ол арқылы плацентада отте- гіне қаныққан артериялық қан үрыққа ба- гытталады.

Кіндік венасы кіндік озекшесінің, funi- culis umbilicalis, құрамында ұрыққа бара- ды, кіндік венасы кіндік сақинасы, anulus umbilicalis, арқылы іш қуысына кіріп,

бауырга, sulcus v. umbilicalis (fissura ligamenti teretis) багытталып, бауыр қалыңдыгына енеді. Бауыр паренхимасында кіндік вена- сы бауыр тамырларымен қосылып, веналық түтік, ductus venosus, атауымен, бауыр вена- ларымен бірге канды томенгі куыс венага, v. cava inferior, апарады.

Қан томенгі қуыс венамен оң жүрекшеге құйылады, оның ең негізгі бөлігі томенгі қуыс венаның жапкышы, valvala venae cavae inferioris, комегімен, жүрекшелер арасындагы қалқадагы сопақша тесік, for. ovale, арқылы сол жүрекшеге отеді. Қан кейін сол қарыншага, одан қолқага өтіп, қолқаның тармақтары аркылы, біріншіден жүрекке (тэждік артериялар арқылы), мо- йын мен басқа жэне колга (иық-бас сабауы, сол жалпы үйқы жэне сол бүганаасты арте- риялары арқылы) қан барады.

Оң жүрекшеге томенгі қуыс венадан,

V. cava inferior, баска, канды жогаргы куыс вена, V. cava superior, әкеледі.

Оң жүрекшеге екі соңгы тамырмен қүйылған веналык кан томенгі қуыс венадагы аралас қанмен бірге оң қарыншага, ол одан - окпе сабауына, truncus pulmonalis, багытталады.

Сол бүганаасты артериясының тармақ- талган жерінен томен, қолқа догасына арте- риялық түтік, ductus arteriosus, ашылады (162-сурет). Ол қолқаны окпе сабауымен

байланыстырады жэне ол арқылы қан қол- қаға қүйылады.

Қан окпе сабауынан окне артерияла- рымен өкпеге барады, ал ең көп мөлшері артериялық сабаумен, ductus arteriosus, тө- мендемелі қолқаға бағытталады.

Сонымен, ductus arteriosus ашылган же- рінен томен колқада артериялык қанға бай сол карыншадан келген аралас қан жэне коп молшерде веналық қаны бар артериялык түтіктен келген қан болады. Қолқаның іштік жэне кеуде болігінің тармақтарымен аралас қан кеуде жэне іш, жамбас астауы

қабырғалары мен ағзаларына жэне аяқтарға барады. Корсетілген қанның болігі кіндік озекшесі,funiculus umbilicalis, қүрамындағы, несепқуықтың айналасында орналаса-

тын, іш қуысынан кіндік сақннасы арқылы отетін оң жэне сол кіндік артерияларымен аа. umbilicales dextra et sinistra, плацентаға барады.

Ұрық қаны плацентада қоректік затгарды кабылдаи, көмір қышқыл газын береді жэне оттегіне қанығып, тағыда к і і і д і к венасымен үрыққа бағьпталады.

Туғаннан кейін кіші қан айналымының қызметі басталған соң жэне кіндік озекшесін байлаган соң, кіндік венасы, веналық және артериялык түтіктер, кіндік артериясының дисталді бөлімі біртіндеп босап, кейін бекітіліп, жалғамаға айналады.

Ківдік венасы, v. umbilicalis, бауырдың жү- мыр байламын, lig. teres hepatis; веналық түтік, ductus venosus, веналық байламды, lig. venosum', артериялық түтік, ductus arteriosus, артериялык жалғаманы, lig. arteriosum, ал екі кіндік арте- рияларынан бүйір кіндік жалғамалары, ligg. umbilicalia lateralia, түзіледі. Сонымен катар, сопактесікте,/ога/77е« ovale (163-сурет), бітеліп, сопақ іиүңқырға, /0Л'Л'(7 ovalis, төменгі қуыс ве- наның жапкышы, valvula v. cavae inferioris, кішкене қашарға айналады.