Ақпараттық қауіпсіздік негіздері
Бір кілтті криптографиялық системаларда шифреу әдістері
жүктеу/скачать 258.19 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қарапайым ауыстырып қою шифрлары
| Бір кілтті криптографиялық системаларда шифреу әдістері
Дәріс №11 Тақырыбы: Блокты шифрлер Мәліметтің ашық мәтінінің ұзындығы әдетте ұзын болғандықтан, оны белгілі бір ұзындықты ұсақ блоктарға бөледі. Бұл блоктардың мәтіні бір – біріне байланыссыз жеке шифрланады. Бір кілтті блокты шифрлар 3 топқа бөлінеді: Ауыстырып қою шифрлары Алмастыру шифрлары Құрамалы шифрлар Мәліметтің мағынасын оның символдарының орын тәртібін өзгерту арқылы қолдануға арналған ауыстырып қою шифрларын қолданғанда, ашық мәтіннің белгілері белгілі кілт ережесіне байланысты берілген блок ішінде ауыстырып қойылады. Соның нәтижесінде олардың қалыпты орналасу тәртібі бұзылады және ақпаратты мәліметтің мағынасы бұзылады. Шифрлар қарапайым және күрделі ауыстырып қою шифрлары болып бөлінеді. Қарапайым ауыстырып қою шифрлары Қарапайым ауыстырып қою шифрлары мәтіндегі әріптер тобын қабылданған ауыстырып қою кілтіне сәйкес үнемі қайтадан құрады.. Тарихтан осындай шифрларды қолмен шифрлеу үшін қолданған мысалдарын көптеп келтіруге болады. Көбінесе арнайы таблицалар пайдаланылды, олар қарапайым шифрлейтін процедураларды (кілттерді) келтіретін, соларға сәйкес мәліметтегі әріптер ауыстырылып беріліп отыратын. Мұндай таблицаларда кілт ретінде таблицалар размерлері, фразалар қолданылатын немесе таблицаның басқа да ерекшеліктері қолданылатын. Қарапайым ауыстырып қою шифрының мысалы ретінде 2 суретте келтірілген ЮСТАС АЛЕКСУ ВСТРЕЧАЙТЕ СВЯЗНОГО
ЮАУЕЕ НСЛВЧ СОТЕС АВГАК ТИЯОС СРТЗЬ Сурет 2. Қарапайым ауыстырп қою шифры 2 суретте берілгендей «ЮСТАС АЛЕКСУ ВСТРЕЧАЙТЕ СВЯНОГО» мәліметін шифрлау үшін таблица түрінде жазу қажет, мысалы 5 жолдан 6 бағаннан тұратын таблица түрінде жазу қажет. Мәлімет мәтіні баған бойынша бос орындарды елемей жаылады. Егер ақырғы баған толық болмаса, кез- келген әріптермен толтырылады. Шифрленген мәтінді алу үшін алынған мәтін солдан оңға қарай жол бойымен оқылып, топтармен жазылады, мысалы, 5 цифрдан. Ақырғы процедураның шифрлеу процесіне қатысы жоқ және тек мағынасы жоқ мәтінді жазуға ыңғайлы болуы үшін алынады./чтобы было удобнее аписывать текст, лишенный всякого смысла/. Осындай мәтінді расшифрлеу үшін кілтті білу қажет, яғни, таблицадағы жолдар мен бағандар санын немесе басқаша айтқанда оның размерін білу қажет. Төменде жоғарыда көрсетілгенге ұқсас, бірақ іс жүзінде қолдануға қолайлы шифрлеу әдісі беріледі. Оның айырмашылығы, таблица колонкалары кілтті сөз, фраза немесе ұзындығы таблица жолының ұзындығындай сан жинау арқылы ауыстырылады. Шифрленетін мәтін тізбектеліп жолмен кілтті сөздің символдары астына жазылады, сөздер қайталанбауы керек. Кілтті есте сақтауды жеңілдету үшін кілтті сөзді пайдаланады, оның әріптері алфавиттегі орналасу тәртіптері бойынша номерленіп, ауыстыру ережесін құрады. Шифрленген мәтінді, егер кілті цифрлы болса, кілттегі әріптердің орналасу тізбегі ретімен немесе сандардың қалыпты тізбегі ретінде колонкалармен жазады. Қарапайым ауыстыру шифрын қолданып шифрлеу процесі 3 суретте көрсетілген. Мысалы келесі ақпараттық мәліметті шифрлеу қажет болды дейік: «ЗАСЕДАНИЕ СОСТОИТСЯ ЗАВТРА ЮСТАС». Осы ашық мәтінді шифрлеу үшін оны бос орынсыз жазамыз және шифрлеу кілтін таңдаймыз, мысалы,245 136. Осы 6 саннан тұратын кілтке сәйкес барлық ақпараттық мәліметті блоктарға бөлемі, олардың әрқайсысында мәтіннің 6 әріптері бар. Блоктарға бөлген соң бізде 4 блок шығады, әрқайсысында 6 әріптен, және 1 блок – 5 әріптен. Мұндай жағдайда мәтіндегі ақырғы әріптерке келген символдармен толық блок алу үшін толықтырылады. Біздің жағдайда тек бір әріп жетпейді, сондықтан кез келген әріпті, мысалы Ь, таңдаймыз, және оны бесінші блоктың соңына қосамыз. 3 Сурет. Қарапайым ауыстыру шифры Ары қарай, 245 136 кілтін пайдалана отырып, ашық мәтіндегі әріптерді ауыстыру қолданылады. Мысалы, кілттегі алғашқы цифра -2 жаңа блоктағы шифрленген мәтінде бірінші әріп ашық мәтіндегі екінші әріп болатындығын көрсетеді, кілт шифрындағы екінші сан -4 шифротекстегі екінші әріп – ол ашық мәтін блогындағы төртінші әріп екендігін көрсетеді тағы басқа... ең соңында, барлық блоктарда ауыстыру орындаған соң шифрленген мәтін аламыз. Оны оқып шығып, мәтіннің мағынасының толық жойылғанын көре аламыз. Кілтті есте сақтауды жеңілдету үшін әдетте кілтті сөз қолданылады. Қазіргі жағдайда кілтті сөз мысалы ,– «КОРЕНЬ». Кілттің бірінші санына Е әрпі сәйкес келеді, себебі ол осы сөздегі барлық әріптердің ішінде алфавитте бірінші тұр, 2 санына – К әрпі сәйкескеледі т.б. Бұл шифрдың негізгі кемшілігіне оның криптотұрақтылығының аздығы жатады. Шифрленген мәтінді көбейткішке салып, шифрлегенде қолданған кодталған сөздің ұзындығын жылдам табуға болады. Жоғарыда шифрленген мәтіннің криптотұрақтылығын жоғарылату үшін оны тағы да қайта шифрлеуге болады. Шифрлеудің бұл әдісі қос ауыстыру деп аталады. Бұл әдіс келесідей орындалады. Алғашқы шифрлеуден кейін алынған мәтін басқа размерлі таблицаны пайдаланып екінші рет шифрленеді. (жол ұзындығы мен бағаналар басқаша таңдалады). Сонымен қатар бір таблицада жолдарын ауыстыруға, ал екіншісінде – бағаналарын. Таблицаны алғашқы мәтінмен әртүрлі әдіспен толтыруға болады:зигзаг түрінде, ирелендеген күйінде, спираль түрінде т.б. жүктеу/скачать 258.19 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|