Қарағанды қалалық білім бөлімі
Әдістемелік кабинет
Теңдеулер тақырыбына арналған
алгебрадан есептер жинағы.
8-9 сынып
ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ
Орындаған : № 66 ЖББОМ
математика пәнінің мұғалімі
Искакова Т.Н.
2016
Алғы сөз
Бұл құрал жалпы білім беретін мектептердің 8-9 сыныптарына арналған «Алгебра» оқулығына қосымша болып табылады.
Құралдың мақсаты:оқушылардың алгебра пәніне деген қызығушылығын арттыру, келесі сыныптарда алгебра және геометрия курстарын, сонымен қатар жаратылыстану-математикалық циклі пәндерін жүйелі түрде игеруге негіз жасау.
Құралдың міндеттері:
–қарапайым , күрделі теңдеудің шығару жолдары көрсетілген
–сандар және олардың практикалық есептеу қызметіндегі рөлі туралы түсініктерін дамыту;
–ауызша және жазбаша есептеудің практикалық дағдыларын дамыту;
–есептеу мәдениетін қалыптастыру;
–күрделі теңдеулерді шығару жолдары
–санды және әріпті өрнектерді түрлендіру дағдыларын қалыптастыру;
–бір айнымалысы бар теңдеулерді шығару біліктерін дамыту;
–бір айнымалысы бар теңсіздіктерді шығару біліктерін қалыптастыру;
Құрал бірнеше бөлімге бөлінген. Бөлімдер жоғарыда көрсетілген сыныптардағы математика курсының негізгі тарауларының материалдарына сәйкес құрастырылған және әр бөлімде оқу қызметтерінің түрлері бойынша топтастырылған тапсырмалар жүйесі берілген.Айнымалысы бар сызықтық теңдеулер,квадрат теңдеулер, бөлшек- рационал теңдеулері. Жаңа айнымалы енгізу арқылы шешу әдісі көрсетіліп, есептер берілген.
Шығарылған есептердің алгоритміне қарап, өздері шығару үшін есептер топтамасы берілді.
Берілген тапсырмалардың дұрыс орындалғанын тексеру үшін құрал соңында есептердің жауаптары берілген.
Теңдеулер тақырыбына арналған алгебрадан есептер жинағы.
I.Теңдеуді тура санды теңдікке айналдыратын айнымалының мәні бір айнымалысы бар теңдеудің түбірі деп аталады. Мысалы:
теңдеуінің түбірі 0,8–ге тең. 0,8 саны теңдеудің түбірі болады, себебі ол теңдеуді 6=6 ; тура теңдікке айналдырады.. Бір айнымалысы бар теңдеуді шешу дегеніміз- оның барлық түбірлерін табу немесе түбірлерінің болмайтынын дәлелдеу. Бірдей түбірлері болатын бір айнымалысы бар теңдеулер немесе түбірлері болмайтын теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады. Мысалы:
және теңдеулері мәндес теңдеулер. Бұлардың әрқайсысының екі түбірі бар: -3 және 3. Бір айнымалысы бар теңдеулерді шешкенде ,мына қасиеттер пайдаланылады.
Егер теңдеуде қосылғыштың таңбасын өзгертіп, теңдеудің бір жағынан екінші жағына көшіретін болса, онда берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.
Егер теңдеудің екі жағын да нөлден өзгеше бір санға көбейтсе немесе бөлсе, онда берілген теңдеуге мәндес теңдеу шығады.
түбіріндегітеңдеу бір айнымалысы бар сызықты теңдеу деп аталады, мұндағы -айнымалы, a және b кез келген сандар. a болса, онда теңдеуінің бір ғана түбірі болады. Мысалы 12 =4 теңдеуінің түбірі немесе болады.
б) a=0 және b≠0 болса, онда теңдеуінің түбірі болмайды. Мысалы: теңдеуінің түбірі болмайды.
в) егер және a=0, b=0 болса, онда теңдеуінің түбірі кез келген сан болады.
кез келген сан. Мысалы: 1-есеп: Теңдеуді шеш:
Екі жағын да 24-ке көбейтіп, мынадай теңдеу аламыз.
Жауабы:
есеп: Теңдеуді шеш:
( 4 - )∙у =6
( 4 - )∙у = (4 - 2 )∙у =2 ∙у = ∙у ; ∙у=6 ; у=6 : ; у= ; у= 3;
3- есеп: Теңдеуді шеш:7х-(7х-(х-8)) =1
7х-(7х-х+8) =1; 7х-6х-8 =1; х=9;
4-есеп: Теңдеуді шеш: 9+ (х-(х-(х-9)))= 2-х
9 + (х- ( х- х + 9)) = 2-х
9 + (х-9 ) = 2-х; х= 2-х; 2х=2 ; х= 1;
5- есеп: Жүк машинасының жүргізушісі 40км/сағ жылдамдықпен А пунктіне уақытында жетпекші болып, ойлады .Бірақ жолдың 2/5 бөлігін жүрген соң , 20 мин. тоқтауға мәжбүр болды. Сондықтан жылдамдығын алғашқыдан 5 км/сағ –қа арттырды .А пунктіне дейінгі қашықтықты табыңыз:
|
Арақашықтық,км
|
Жылдамдық , км/ сағ
|
Уақыт, сағ.
|
Есептеуі бойынша
|
х
|
40
|
х/40
|
Шындығында
|
0,4х
|
40
|
2х/200
|
0,6х
|
45
|
3х/225
|
Мынадай теңдеу құрамыз: ; : ;
15х = 6х +8х + 200; х =200 ; Жауабы: 200 (км).
Достарыңызбен бөлісу: |