кесте - Қаралатын жобалардың сипаттамасы

189 
мұнда PV – түсімнің келтірілген құны. 
Түсімдердің келтірілген құны салымдар сомасына тең болады. Аннуитет 
үшін фактор ағымдағы құндардың кестесі бойынша анықталады. Өмірлік 
циклдың ұзақтығы белгілі болғандықтан кезеңді көрсететін жол бойынша
формуладан алынған нәтижеге жақын мәні бар факторлы бағанаға дейін жы-
лжып, табыстылықтың деңгейін табуға болады.
Жалпы жағдайда, инвестиция және оның өтелімі төлем ағымы түрінде 
берілсе, табыстылықтың ішкі мөлшері итерацияның жалғаспалы әдісі арқы-
лы анықталады.Ол үшін дисконт көбейткіші (факторлар) кестесінің 
көмегімен дисконт мөлшерінің r
1
< r
2 
екі мәнін таңдаймыз, [r
h
r
2
] аралықта 
функция NPV = f(r) өзінің мәнін  плюстан минусқа аустыруы керек. 
Содан кейін төмендегі формуланы қолданамыз: 
 
IRR = r
1 
+ f(r
1
) ×( r
2 - 
r
1
) / [f(r
1
) - f(r
2
)], (12.18) 
мұнда r
1
 - f(r
1
)  > 0 болатын дисконт коэффициенттінің кестелеу мәні; 
r
2
 – f(r
2
) < 0 болатын дисконт коэффициентінің кестелеу мәні. 
Ең мүлтіксіз нәтижеге жетуге болады, егер аралықтың ұзындығы ең аз 
болған сайын дәлірек нәтижеге қол жеткізуге болады ( 1% тең болуы керек). 
8 мысал. Өтелімділіктің ішкі мөлшерінің көрсеткіші бойынша, жобаның 
тиімділігін анықтаймыз ( 13.8 кесте). 
 
12.4.5 кесте - А жобасы үшін IRR анықтау (7 мысал) 
Жыл 
Ағым 
(үздіксіз) 
1-есеп 
2-есеп 
r = 27 
PV 
r = 28 
PV 
0 
1 
2 
3 
-2000 
+ 900 +1100 
+1250 
1,000 0,787 
0,620 0,488 
-2000 708,3 
682,0 610,0 
1,000 0,781 
0,615 
0,477 
-2000 702,9 
676,5 596,25 
Барлығы: 
0,3 
-24,35 
Формула бойынша құрады (12.18) IRR : 
 
IRR = 27% + 0,3 /[(0,3 –(-24,35)] × (28-27) = 27.01%. 
13.8 кесте бойынша бірінші есепте NPV  нөл мәніне жақын, бұл IRR-ді
есептеу арқылы дәлелденіп отыр. 
Ағымдағы өтелімділік әдісі. Ағымдағы өтелімділік көрсеткіші ағымдағы 
құнды талдау кезінде табыстылық мөлшерлемесі қамтамасыз етілетін инве-
стицияның ең аз кезеңін анықтайды. Басқа сөзбен айтқанда, инвестициялық 
жобаның ағымдағы өтелімділік мерзімі – бұл бастапқы инвестициялық 
жұмсалымдардың орнын толтыруға қажетті жыл саны. Ол өтеу кезеңінде ба-
стапқы инвестицияның жылдық ақшалай түсіммен ара қатынасына тең бола-
ды ( егер есептелген өтелімділік мерзімі барынша қолайлы деп табылған 

190 
мерзімнен аз болса, онда ол жоба қабылданады, болмаса – қабыл алынбай-
ды). Ағымдағы өтелімділікке жинақталған ағымдағы құнның оң мәні барлық 
салымдардың теріс ағымдағы құнына тең болғанда қол жетеді. Бұл инвести-
цияның болжамдық өмірлік циклының осы нүктесінде алғашқы салымдар 
қашан толық өтеленетінін және табысты- лық мөлшерлемесінің көрсеткішін 
қанағаттандыра отырып, азайып отырған сомадан пайда алынатын көрсетеді, 
яғни, осы кезеңнен бастап жоба үнемділігі жағынан тартымды болады.
Өмірлік цикл уақытымен салыстырғанда азайып отырған сомадан табы-
стылық мөлшерлемесіне жетіп, инвестицияны өтеуге қажетті ең аз уақыт жо-
баның ықтималды тәуекелділігін көрсететін тәсіл болып саналады. Бұл 
көрсеткіш тәуекелділіктен сақтайтын өмірлік циклдың қалған бөлігін 
анықтауға мүмкіндік береді, яғни ағымдағы өтелімділік нүктесін өткеннен 
кейін жобаның қанша уақыт жұмыс істейтінін жорамалдайды. 
Ағымдағы өтелімділік әдісі инвестицияның тиімділігін бағалайтын басқа 
да әдістерімен бірге қолданылады. 
Есеппен бағалауға негізделінген әдістер уақыт бойынша құнның өзгеруін 
ескермейді, ақша қаражаттарының орташа жылдық түсімі мен инвестициядан 
алынатын пайданы салыстыруға негізделген. 

жүктеу/скачать 1.93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: