Асанова с. С., Калманова н. М
жүктеу/скачать 1.93 Mb. Pdf көрінісі
|
| Өтелімділік (T
өтл ) берілген жоба бойынша қажетті таза инвестиция көлемімен болжамды, тұрақты ақша қаражаттарының ара қатынасы бойын- ша анықталады: T өтл = Инвестициялар /Жобадан орташажылдық ақша қаражаттарының түсімі (12.20) Егер инвестицияның түсімі жылдар бойы бір қалыпты түсіп тұрса, онда осы әдіс қолданылады. Егер түсімдер жылдар бойы өзгеріп отыратын болса, онда кумулятивтік табыс бастапқы инвестицияның көлеміне тең болатын жыл санын тікелей есептеу арқылы өтелім мерзімі табылады. Өтелім мерзімі алғашқы салымдардың қайтаруына қажетті жыл санын немесе жобаның өмірлік цикл мерзімінің аралығында инвестицияның өте- летінін көрсетеді. Бірақ инвесторға өзінің капиталын жай ғана қайтарып алу жеткілікті емес, себебі экономикалық көзқарас бойынша ол инвестицияланған қаражаттарға пайда алуға үміттенеді. Экономикалық табыстылықты қамтамасыз ету үшін өтелім мерзімінің нүктесінен өткеннен кейінгі жылдарды қарау қажет. Егер өтелім мерзімі мен өмірлік цикл бір біріне тең болатын болса, онда инвестор жасырын шығындар түрінде болатын шығындарға батады, оның орнына қаржылық активтерге жұмсалған сол қаражаттар, мысалы, үлестік құнды қағаздарға, көбірек пайда әкелер еді. Өтелім көрсеткішісіне өмірлік цикл мерзімі әсер етпегеннен кейін ол ин- вестицияның тиімділігін анықтайтын шынайы көрсеткіші бола алмайды. Табыстылықтың қарапайым мөлшерлемесі өтелімділік мерзіміне кері шаманы көрсетеді: 191 Инвестициядан табыс = Жобадан орташажылдық ақша қаражатта- рының түсімі / Инвестициялар. (12.21) Егер жобаның өмірлік циклі өткеннен кейін оның жою құны болса, онда инвестиция оның шамасына азайтылады. Тиімділікті бағалаудың негізінде таңдап алынған базалық (қол жеткізілген немесее күтілетін) шамамен салыстыру – талдау есептерінің басты ерекшелігі болып саналады. Егер инвестициялар жұмыс істеп тұрған ұйымдарға салынса, салыстырмалы база ретінде таза пайданың аванстанған капиталдың орташа шамасының қатынасымен анықталатын капитал табыстылығының іс жүзіндегі шамасы қолданылады. Осы жағдайды ескере отырып, табыстылықтың қарапайым мөлшерлемесі инвестицияның тиімділік коэффициенті деп аталатын ARR көрсеткішке түрлендіріледі. ARR = ТП орт / ½(S 0 – ЖҚ), мұнда ТП орт – орташа жылдық таза пайда; ЖҚ – жобаның жойылу құны (қалдық). Есептік бағалауға негізделінген инвестиция тиімділігін талдау әдістерінің келесі кемшіліктері бар: 1) пайда алу мерзімі ескерілмейді, сондықтан пайда алу уақыты бойынша ерекшеленбейтін болғандықтан бірдей пайда алатын бұл жобалар тиімділігі тең жоба деп бағаланады; 2) жобаның әр түрлі тәуекелділік деңгейін ескермейді, бірақ инвестиция- ның бірлігіне келетін пайдасы тең болғанда тәуекелділік деңгейі бірдей әр түрлі жобалар тиімділігі тең жобалар деп бағаланады. жүктеу/скачать 1.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|