кесте - Өнімнің бірлігі мен барлық өнімнің өзіндік құнына

86 
нақты өткізу бағасының негізінде өнім көлемінің сандық көрсеткіштері
құндық көрсеткіштерге қайта есептелінген (6.1.4кесте). 
6.1.4 кестедегі мәліметтер бойынша тауарлық өнімнің бір теңгесіне кет-
кен шығын деңгейі тізбелі ауыстыру әдісімен есептелінеді. 
 
6.1.4 кесте - 1 теңгелік тауарлық өнімді шығаруға кеткен шығын-
дарды талдау үшін мәліметтер 
Өнім-
нің 
аталу
ы 
Тауарлық өнімнің 
көлемі, 
теңге 
Өнімн
ің 
баға-
сы-
ның 
индек
сі 
Салыстырм
алы 
бағадағы 
нақты өнім 
көлемі , 
теңге 
Барлық өнімнің өзіндік құны, теңге 
Нақты 
өнімнің 
өзіндік 
құнының 
жоспарлы 
өзіндік 
құнынан 
ауытқуы, 
теңге 
жоспар нақты 
жоспар 
нақты 
қөлем мен 
құрылым-
дағы 
жоспар- 
лы өзіндік 
құн 
ресурстард
ың жос- 
парлы 
бағасында-
ғы нақты 
нақты 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
9 
10 
А 
95 000 
113400 1,07 
105980 
89680 
99120 
92065 
105000 +15320 
Б 
131720 132600 1,05 
126285 
121040 
115600 
104210 
119850 -1190 
В 
105840 127440 1,09 
116915 
92120 
101520 
94500 
105840 +13720 
Бар-
лығы: 
332560 373440
349180 
302840 
316240 
290775 
330690 +27850 
Талдау үдерісінде келесі есептеулер жүргізіледі: 
а) жоспар бойынша тауарлық өнімнің бір теңгесіне кеткен шығын 
деңгейі:
у
с0 
= Жоспарлы өзіндік құн / Жоспарлы шығарылатын өнім көлемі  = 
= ΣQ
i0 
× ӨҚ
i0 
(6 гр.қортындысы)/ ΣQ
i0 
× Б
i0 
(2гр. қортындысы)= 302840 
/ 332560 = 0,9106 теңге/теңге 
б) нақты өнім көлемі мен құрылымына қарай кайтадан есептелінген жо-
спарлы бағадағы шығындар деңгейі:
у
׳
с0 
= Нақты құрылымдағы жоспарлы өзіндік құн / Салыстырмалы 
бағадағы нақты өнім көлемі = ΣQ
i1 
× C
i0 
(7 гр. қортындысы)/ ΣQ
i1 
× Р
i0 
(5 гр. 
қортындысы) = 
= 316240 / 349180 = 0,906 теңге/теңге 
в) ресурстардың жоспарлы бағасындағы нақты шығындар деңгейі:
 
у
׳
с1 
= Ресурстардың жоспарлы бағасындағы нақты өзіндік құн. 
/Салыстырмалы бағадағы нақты өнім көлемі=ΣQ
i1
×C
рмi0 
(8 гр. қор-
тындысы)/ΣQ
i1
×Р
i0 
(5 гр. қортындысы) = 
= 290775 / 349180 = 0,833 теңге/теңге 

87 
г) өнімнің салыстырмалы бағасындағы нақты шығындар деңгейі:
у
״
с1 
= Нақты өзіндік құн /Салыстырмалы бағадағы нақты өнім көлемі = 
= ΣQ
i1 
× C
i1 
(9 гр.қортындысы)/ ΣQ
i1 
× Р
i0 
(5 гр.қортындысы) = 330690 / 
349180 = 0,947 теңге/теңге 
 
д) нақты шығындар деңгейі :
у
с1 
= Нақты өзіндік құн / Нақты өнім көлемі = 
= ΣQ
i1 
× C
i1 
(9 гр. қортындысы)/ ΣQ
i1 
× Р
i1 
(3 гр. қортындысы) = 330690 / 
373440 = 0,886 теңге/теңге 
Есеп нәтижесі 6.1.5 кестеде көрсетілген. 
Бір теңгеге келетін тауарлы өнімнің өзіндік құны 2.5 тиынға төмендеді.
Бұл төмендеудін себептері: ассортимент құрылымының оңтайлы өзгеруі (0,5 
тиын), өнімнің ресурс сыйымдылығының төмендеуі (7,3 тиын) және өнімнің 
бағасының өсуі (6,16 тиын). 1 теңгелі тауар өнімінің өзіндік құны 11,46 
тиынға 1 теңгеге өсуі материалдық, еңбек ресурстарының және қызмет баға-
ларының өсуіне байланысты болды. Шығын деңгейіне әсер ететін фактор-
лардың әсерін сандық жағынан бағалау өнім мен ресурсқа деген бағаның 
әсеріне салыстырмалы талдау жасауға мүмкіндік береді. Берілген жағдайда 
ресурстарға бағаның теріс әсері өнім бағасының өсуімен қайтарылмайды, 
пайданың өсуінің бірден бір резерві тек қана өнім бірлігінің ресурс 
сыйымдылығын төмендету болып табылады.  
 
 6.1.5 кесте - Тауарлық өнімнің 1 теңгесіне келетін шығын деңгейіне

жүктеу/скачать 1.93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: