Ақша, қажеттігі мен функциялары. Ақша айналымы, оның құрылымы мен анықтамасы. Ақша массасы, ақша базасы және олардың анықтамасы. Қолма қол және қолма қолсыз ақшалар, олардың қарым қатынасы мен мәні
МАГИСТРАТУРАҒА ЖӘНЕ «ҚАРЖЫ БАСҚАРУ» МВА ТҮСУШІЛЕРГЕ АРНАЛҒАН МАМАНДЫҚ БОЙЫНША ТҮСУ ЕМТИХАНЫНЫҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
АЛМАТЫ 2012
Емтихан тақырыптарының тізімі
«Ақша, несие, банк» пәні
Ақша, қажеттігі мен функциялары. Ақша айналымы, оның құрылымы мен анықтамасы. Ақша массасы, ақша базасы және олардың анықтамасы. Қолма қол және қолма қолсыз ақшалар, олардың қарым қатынасы мен мәні. Ақша айналысының заңы және құрылысы. Ақша жүйесі: типтері мен элементтері. Тәуелсіз Қазақстанның ақша жүйесі. Қазақстандағы ақша жүйесі және оның ерекшеліктері. ҚР банк жүйесі: оның қалыптасуы мен дамуы. Коммерциялық банктер және олардың негізгі операциялары. ҚР банк жүйесін қайта құрылымдау. Банктер қызметтерін бақылаудың нысаны мен тәсілдері.
Инфляция: мәні, пайда болу нысаны, себебі мен салдары. Қазақстандағы инфляция және оны реттеудің тәсілдері. Инфляцияны реттеудің және ақша айналысының әдістері.
Несиенің нысаны, түрлері және функциялары. Коммерциялық несие және оның ерекшеліктері. Лизинг және оның ерекшеліктері. Тұтыну несиесі: оның мәні мен ерекшеліктері. Ипотекалық несие: мәні мен ерекшеліктері. Пайыздық мөлшерлеме, оның қалыптасу тәсілдері. Ипотекалық несиенің ерекшеліктері мен дамуы.
Ақша несие саясаты және оны реттеудің құралдары. Несие жүйесі және оның негізгі элементтері. Несие мекемелерінің түрлері. Несие мекемелерінің қызметтеріндегі мемлекеттік бақылау. Ломбард, оның мәні мен қызметі. Жинақ пошта жүйесі және оның дамуы.
Қазақстандағы банктік емес мекемелер және олардың ұлттық экономиканы дамытудағы рөлі. Зейнетақы қорлары: жағдайы мен зейнетақы жинақтарының динамикасы. Микронесиелік ұйымдар және олардың дамуы.
Құнды қағаздар және олардың классификациясы. ҚР құнды қағаздар нарығының қалыптасуы мен дамуы. Қазақстанның қор биржасы, оның қызметі мен операциялары. Валюта бағамы және экономикаға әсері. Тұрғындардың зейнетақы жинақтарын басқарудың қаржылық құралдары. Валюталық қатынастар және валюта жүйесі.
Төлем балансы және оның құрылымы. Халықаралық несие, оның мәні мен нысандары. Халықаралық валюталық жүйенің дамуы. Халықаралық қаржы несие институттары және олардың функциялары
«Банк ісі» пәні
Ақшалар ақша ретінде және ақшалар капитал ретінде: ортағы және айыпмашылығы. Ақша агрегаттары, ақша айналысы, ақша айналысының жылдамдығы. Экономикаға керек ақша саны (Маркс және Фишер есептеу формуласы). ССудалық капитал: мәні, мазмұны мен функциясының ерекшеліктері, қозғалыс формасы. Несие, құнды қағаздар, ақша капиталын әкелу мен әкету: мақсаты, себебі, әлеуметтік-экономикалық салдары.
Банктік капитал: мәні, мақсатының ерекшелігі және экономиканың нақты және банктік секторын балансты дамытудағы рөлі. Банктер: Түрлері, функциялары және ұлттық экономикасын дамытудағы рөлі.. Банктер: түрлері, және олардың банк жүйесіндегі рөлі. Банктердің инфрақұрылымы және олардың банк жүйесіндегі рөлі. «ҚР Ұлттық Банкі туралы» Заңы, оның құрылымы мен мәні. «Банктер мен банктік қызмет туралы» Заңы, оның құрылымы мен мәні.
Банк ресурстары, олардың құрылымы мен мәні. Банктің меншік капиталы, қалыптасу мен қолдану тәртібі. Трансұлттық банктерді құрудың негізгі мақсаты мен жұмыс істеу қағидаттары. Банктің меншік капиталының ерекшелігі. Меншік капиталының жеткіліктілік коэфициенті және оның банк тұрақтылығындағы рөлі. Банк капиталының жеткіліктілігін бағалаудағы базель ұсынымдары мен олардың мәні.
Банктің тартылған қаражаттары және олардың құрылымы. Ресурс тартудың депозиттік емес көздері мен оларды басқару әдістері. Банктің активті операциялары және оладың құрылымы. Банктің пассивті операциялары және олардың құрылымы.
Банк тәуекелдерінің түрлері және оларды төмендетудің проблемалары. Активтерді тәуекелдер деңгейіне байланысты бөлу және олардың табыстылығы. Активтердің сапасын анықтаудың халықаралық тәжірибесі. Банк мәндеттемелерінің түрлері орындалуы. Активтер өтімділігі тәуекелдері және оларды топтастыру. Екінші деңгейлі банктердің активтерінің сапасы критерилері. Активтер диверсификациясының көрсеткіштері.
Несие жүйесі және оның негізгі элементтері. Өтімділікті қамтамасыз етудегі активтер мен пассивтерді басқару. Банк өтімділігін басқарудағы ішкі және сыртқы факторлар. Банк өтімділігін бағалау, көрсеткіштері мен топтастыру. ЕДБ өтімділігін бағалаудағы халықаралық тәжірибе. Өтімділікті анықтаудың отандық тәжірибесі, өтімділіктің пруденциалдық нормативтері. Тәуекел деңгейіне қарай активтерді топтастыру.
Қарыз алушының несие қабылеттігінің көрсеткіштері. Қарыз алушының несие қабылеттігін бағалаудың қаржылық коэфициенттері. Қарыз алушының ақша ағымын талдау. Кәсіби тәуекелді талдау және оның ерекшеліктері.
Есеп нысандары және төлем құжаттары. Төлем талабымен есептесу және оның ерекшеліктері. Банктің несиелік потенциалы және оны анықтау тәсілдері. Несие жүйесі және оның элементтері. Қазіргі несие жүйесінің ерекшеліктері. Нсаналы несиелердің сипаттамасы, контокоррент несиесі және оның ерекшеліктері. Банктің несие операцияларының сыныптамасы. Банктің несие портфелін басқару және оның құрылымы. Несие келісім шарты және оның мәні. Кепілдің түрі мен нысаны. Несиені қамтамасыз етудің тәсілдері.
Банк табысы және оның қалыптасуы. Пайыздық маржы және оның мәні. Банк пайдасының қалыптасуы мен қолданылуы. Банк пайдасының мөлшерін анықтау. Банктің валюталық операциялары, түрлері және ерекшеліктері. Коммерциялық банктердің қызмет ету принцптері. Төлем тапсырмаларымен есептесу. Есептіліктің аккредитивті нысаны және оның ерекшеліктері. Банк шығыстары және оның құрылымы.
«Қаржы» пәні
Қаржы нарығы: құрылымы мен құралдары. Қазақстан Республикасының қаржы нарығының қызмет ету перспективалары мен шарттары. ҚР қаржы басқарудың айшықты ерекшеліктері. Қаржы ресурстары және қаржы қорлары. Қазақстан Республикасындағы инфляция. ҚР 2010-2020 жж. Даму стратегиясын жүзеге асыру барысында қаржы жүйесін жетілдіру. Қаржының ерекше нысандары, және олардың тауар-ақша қатынастары жүйесіндегі шегі. 2012 ж. ҚР президентінің Халқына Жолдауын жүзеге асыру барысындағы ҚР зейнетақы қамсыздандыру жүйесін жетілдіру.
Материалдық өндірістің қаржылық аясы. Қаржылық жоспарлар жүйесі, қаржылық болжам. Кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржылық қорлары, олардың қалыптасу және жүзеге асу негіздері. Өндірістік қорларды (капиталды) қаржыландырудың көздері.
Қаржы қатынастары жүйесіндегі мемлекеттік қаржылар. Бюджеттен тыс қорлардың экономикалық мәні мен табиғаты. Мемлекеттік табыстардың құрылымы мен классификациясы. Үй шаруашылығы қаржылары: жеке бюджеттің қалыптасу көздері. Мемлекеттік шығыстар, оларды ұйымдастыру принцптері. Мемлекеттік шығыстар классификациясы. Мемлекеттіңң халықты әлеуметтік қорғауға жұмсайтын шығындары.
Мемлекеттік бюджет қаржы жүйесінің жетекші буыны ретінде. Бюджеттің кірістері мен шығыстарының экономикалық сипаты, олардың құрамы мен құрылымы. Бюджет тапшылығы: пайда болу себептері және жабу көздері. Бюджет үдерісін жетілдіру, оның даму кезеңдері. Орталық және жергілікті бюджет органдарының бюджеттік құқығы.
Қаржылық бақылау, оның шарттастығы және жүргізу алғышарты. Н.Ә.Назарбаевтың 2012 ж. Халқына Жолдауы негізіндегі қаржылық бақылау. Қаржылық бақылаудың түрлері, нысандары және әдістері. Қаржы саясаты және оның экономикалық саясаттағы рөлі. Инновациялық даму шартындағы қаржы саясатының ерекшеліктері. Қаржы саясатының құрамы мен құрылымы. Қр инновациялық даму шарттарындағы қаржылық механизм. Қаржы механизмі және оның қайта өндіру процесіне әсері. Қаржы тетіктері қаржылық қатынастарды жүзеге асырудың ерекше нысаны мен әдісі ретінде.
Жергілікті қаржылардың мәні және олардың қаржы жүйесі құрылымындағы рөлі. Аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуындағы жергіліті қаржылардың рөлі. Коммерциялық емес мекемелер мен ұйымдарды қаржыландыру көздері. Шаруашылық субъектілерінің қаржы қорлары.
Бюджеттік жүйе, оның буындарының құрамы мен сипаттамасы. Фискалдық саясат: мәселелері, мақсаты және түрлері. Сақтандырудың экономикалық мәні және сақтандыру мен қаржының қарым-қатынасы. Бюджет жүйесіндегі субвенция мен алулар. Мемлекеттік ішкі қарыз: құрылымы мен динамикасы. Мемлекеттік сыртқы қарыз: құрылымы мен динамикасы.
«Салық және салық салу» пәні
Салықтардың экономикалық мәні және функциялары. Салық механизмі және оның элементтері. Салықтардың мемлекет бюджетінің табыстарын қалыптастырудағы рөлі. Салық механизмі элементтерінің сипаттамасы. Мемлекет экономикасын дамытудағы салықтардың экономикалық мәні және рөлі.
Экономиканы салықтық реттеу: мақсаты, мәселелері, әдістері. Салық жүйесі және салық саясаты. Салық санкциялары: түрлері мен қолдану тәртібі. ҚР салық қызметінің органдары: мәселелері және функциялары. Салықтық бақылаудың қажеттігі және экономикалық құрамы.
ҚР салық жүйесінің даму кезеңдері. ҚР салық кодексі: құрамы және қысқаша мазмұны. Салықтық әкімшілдендірудің экономикалық мәні және қажеттігі. ҚР кәсіпкерлік қызметті салықтық реттеу. Әлеуметтік салық: мәні мен алу механизмдері.
Тура салықтар: қызмет ету механизмі. Жеке табыс салығын есептеу мен төлеудің тәртібі. Жеке тұлғалардың табыстарына салық салу. Әлеуметтік салық: төлеу тәртібі мен салу механизмі. Әлеуметтік салық Қазақстан тұрғындарын әлеуметтік қамсыздандырудың қаржыландыру көзі ретінде.
ҚР Корпоративтік табыс салығының құрылуы және дамуы. Корпоративтік табыс салығының ҚР салық жүйесіндегі рөлі. Жеке санаттағы салық төлеушілерге КТС салу. КТС бойынша түсімдер мен есептеуді салық органдары тарапынан бақылау. Төлем көзінен алынатын табыс салығы. ҚР резиденті емес тұлғаларға салық салу. КТС бойынша Жылдық жиынтық табысты анықтау. КТС мөлшерлемелері және оларды қолдану тәртібі. Төлем көзінен табыс салығын өндіруде салық органдарының жұмысы.
Жанама салықтар: түрлері мен есептеу механизмі. Акциз: мәні мен алу механизмі. Акцизді есептеу тәртібі. ҚҚС: қызмет ету проблемалары. ҚҚС-ты өндіріп алудағы салық органдарының жұмысы.
Мүлік салығы: есептеу мен алу механизмі. Заңды тұлғалардың мүлік салығын есептеу механизмі. Жер салығын есептеу тәртібі.
Шағын және орта бизнес субъектілеріне арнайы салық режимдері. Шағын және орта бизнес субъектілеріне салық салудың тәртібі мен механизмі (заңды тұлғалар). Жеке кәсіпкерлерге салық салудың ерекшеліктері. Оңайлатылған декларация: тәртібі мен тапсыру мерзімі. Патент: беру мен құнын анықтау тәртіптері. Шаруа (фермер) қожалықтарына арнаулы салық режимдерінің ерекшеліктері. Ауыл шаруашылығына бағытталған жеңілдетілген режим. Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы салық режимдері.
Рента салығын есептеудің ережелері. ҚР жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы төлемдері. Ойын бизнесі: Төлеу тәртібі мен есептеу механизмі. Арнайы экономикалық аймақтардағы салық салу ерекшеліктері. Салықтан жалтару проблемалары және оларды шешу жолдары.
«Қаржы менеджменті» пәні
Қаржы менеджментінің мәселелері және субъектілері. Қаржы менеджментінің стратегиясы мен тактикасы. Қаржы менеджментінің негізгі көрсеткіштері. Қаржы менеджментінің негізгі концепциялары.
Капитал құрылымының негізгі теориялары. Капитал салымы бюджетінің қалыптасуы. Фирманың инновациялық қызметін басқару. Бюджет құрудың және бюджеттеудің мақсаты.
Ұзақ мерзімді қаржылық жоспарлаудың ерекшеліктері. Айналым активтері негізгі элементтері мен қысқа мерзімді міндеттемелерін басқару.
Корпорацияны қайта құрылымдау: бірігу, сатып алу, бөлшектеу, банкроттық және жою. ТҰК (трансұлттық корпорациялар) қаржылық менеджментінің ерекшеліктері.
Қаржы менеджментіндегі қаржы коэфициенттері жүйесі. Компаниядағы қаржы менеджментінің ұйымдық құрылымы. Тәуекелдер түрлері және корпорацияның қаржылық тәуекелдерін басқару. Тәуекелді бағалаудың және төмендетудің тәсілдері. Коэфициенттерді қолдану арқылы компанияның қаржылық жағдайын талдау.
Компания капиталының құрамы мен құрылымын оңтайландыру. Капиталға шығындар және оларды бағалау әдістері. Қаржылық леверидж және оның қаржы менеджментіндегі рөлі. Қаржы тетігі әсерін талдау мен бағалау. Өндіріс тетігі әсерін талдау мен бағалау. Дивидендтік саясатты басқару. Компанияның ақша қаражаттарын басқаруды жетілдіру. Компанияның дебиторлық қарызын басқаруды жетілдіру. Компанияның ақша ағымын басқару.
Ішкіфирмалық қаржылық жоспарлау жүйесін талдау. Корпорация капиталы құрылымын жоспарлау. Қазақстан экономикасына тікелей шетелдік инвестициялар ағымын диверсификациялау. Қазақстан экономикасының инвестициялық тартымдылығын жоғарылату. Компанияның бюджеттеу процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері. Компанияның қаржылық активтерін талдау мен бағалау. Банкроттық туындау ықтималдығын болжаудың әдістері.
Компанияның қарыз тәуекелдері құрылымын басқару. Жобаның ақша ағымы тәуекелдерін болжау және талдау. Дивидендтік саясат және оны таңдау мүмкіндігі. Модильяни мен Миллердің дивидендттер иррелеванттық теориясы. Гордон мен Линтнер дивиденттердің ұнамдық теориясы. Дивидендтердің сигналдық теориясы және «клиентура» теориясы. Дивиденттер тұрақтылығы. Дивидендтік сасаттың тиімділігін бағалау көрсеткіштері.
«Инвестициялау принцптері» пәні
Инвестициялық саясат түсінігі, мақсаты және мәселелері. Инвестициялардың классификациясы мен түрлері. Қаржылық инвестициялардың мәні мен құрамы. Ұзақ мерзімді инвестиция және инвестициялық стратегия. Инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеуді нысаны мен әдістері. Пайда инвестицияның көзі ретінде және оны ұлғайтудың әдістері. Инвестицияның технологиялық, ұдайы өндірістік, салалық және территориалық құрылымы.
Инвестициялық қызметті нормативтік-құқықтық қамтамасыз ету. Шетелдік инвестициялардың түрлері, олардың рөлі мен тарту мақсаты. Шет елдік инвестицияларды тартудың жолы мен әдістері. Жаһандану шартындағы тура және портфельдік шетелдік инвестициялар.
Инвестициялық жобаның мәні, түрлері және өмірлік циклі. Инвестициялық жобаны жасау және инвестициялық цикл фазалары. Инвестициялық жобаларды қаржыландыру әдістері. Инвестициялық жобалардың экономикалық тиімділігі және олардың экспертизасы. Инвестициялық портфельдің қалыптасуы мен классификациясы.
Банктер және кәсiпорындардың инвестициялық процессiндегi өзара әрекеттесуі. Инвестициялардың ұдайыөндірістік процестегі орыны және рөлі. Инвестициялық тәуекелдiктi мәні және экономикалық табиғаты. Қаржылық және инвестициялық тәуекелдiктердiң классификациясы. Инвестициялық тәуекелдiктi төмендетудiң әдiстері және тәсілдерi. Инвестициялық жобаның тәуекелін бағалау.
Инвестициялардың Қазақстан экономикасында құрылымдық қозғалыстың жүзеге асуына әсері. ҚР инвестициялық қызмет. Шетелдік және отандық инвесторлардың рөлі. Қазақстанның инвестициялық қызметін заңнамалық қамтамасыз ету.ҚР «Инвестициялар туралы» Заңы. Қазақстанның инвестициялық қызметін заңнамалық қамтамасыз ету «Қазақстанның 2015 жж. индустриалды-инновациялық даму стратегиясы». Қазақстанның инвестициялық климатының тартымдығын қамтамасыз ететін көрсеткіштер мен факторлар. ҚР құрылымдық-инвестициялық саясаттың ерекшеліктері мен сипаты. ҚР инвестициялық саясаттың принцптері. Аймақтық және салалық инвестициялық саясат.
Инвестицияны несиелеудің және қаржыландырудың құрамы мен құрылымы. Тұрғындардың жинақтары инвестицияны несиелеу мен қаржыландырудың көзі ретінде. Ұлттық санақ жүйесіндегі жинақтар, мен инвестициялар. ЕДБ шаруашылық жүргізуші субъектілердің инвестициялық жобаларын несиелеуі. Қарыз және тартылған бюджеттік және бюджеттен тыс көздер.
Инвестициялық жобаның технико-экономикалық негіздемесі, оның мазмұны, оны дайындаудың талаптары. Бизнес жоспарды жасауда өңдеу, методика тәртібі. Инвестициялық жобаның қаржылық талдауының мәні мен мақсаты. Инвестициялық жобаның қаржылық талдауының әдістері. Инвестициялық жобаларды қардылық бағалау. Релевантты ақша ағымының классификациясы. Тұрақты табысты инвестициялық жобалар. Табысы тұрақты өсетін инвестициялық жобалар. Венчурлық типтегі инвестициялық жобалар.
Дисконттау клэфициетнтінің түсінігі мен анықтамасы. Жобалардың коммерциялық тиімділігінің түсінігі мен көрсеткіштері. Жобалардың бюджеттік тиімділігінің түсінігі мен көрсеткіштері. Инвестициялыардың тиімділік коэфициенті. Жобалық талдаудың негізі, оның мазмұны мен мақсаты.
Халықаралық инвестициялардың портфелін хеджирлеру. Ықтималдықты бөлуді есептегендегі тәуекелдерді бағалау әдістері. Акциялар нарығындағы табыстылық. Инвестициялар кезінде фьюсерстік келісім шартты қолдану. Халықаралық инвестициялардың түсінігі мен ерекшелігі. Қысқа мерзімді қаржылық құралдардың табыстылығын өлшеу. Халықаралық инвестициялар портфелінің қалыптастыру мен таңдау. Инвестициялық институттардың қызметі, оларды ұйымдастыру және механизмі. Халықаралық инвестициялар портфелін ұйымдастыруда активті және пассивті табыстар. Халықаралық инвестициялар портфеліндің тәуекелдерін бағалау.
5. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиет:
Закон РК «О налогах и других обязательных платежах в бюджет)»,2008.
Бюджетный Кодекс РК,.2008
Закон РК «О валютном регулировании и валютном контроле»2005
Закон РК «О банках и банковской деятельности в РК» 1991
Закон РК “Об инвестициях”2003
Закон РК “О рынке ценных бумаг”2003
Закон РК «О лицензировании» .2007
Закон РК «О банкротстве» .1997
Закон РК «О микрокредитных организациях»2003
Закон РК«О пенсионном обеспечении в РК»1997
Закон РК «О Национальном банке РК» 1995
Қосымша әдебиет:
Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы. Учебник для экономических специальнос-тей вузов. – Алматы: ФинЭко, 2001.
Мельников В.Д., Ли В.Д. Общий курс финансов. Учебник. – Алматы: Институт развития Казахстана, 2001.
Мельников В.Д. Основы финансов. Учебник. – Алматы – 2007.
Ильясов К.К. Кулпыбаев С.К. Қаржы Окулык. – Алматы, 2003.
Финансы. Учебник для вузов. Под ред. М. В. Романовского и др. – М.: Перспекти-ва, «Юнити», 2000.
Аронов А.В.,Кашин В.А.Налоги и налогообложение. Москва,2007
Аронов А.В.,Кашин В.А.Налоговая политика и налоговое администрирование. Москва,2006
Владимирова М.П. Налоги и налогообложение. Москва,2005
