Автоматты басқару жүйесін (абж) құрудың негізгі принциптері
жүктеу/скачать 23.08 Kb.
|
1 2
Автоматты басқару жүйесі- Бұл бет үшін навигация:
- Кілтті сөздер
|
Автоматты басқару жүйесін (АБЖ) құрудың негізгі принциптері Санат А. Болатбек Алматы Технологиялық Университеті sanat_0502@mail.ru, 87085461631 Еламан Н. Әлібеков Алматы Технологиялық Университеті Джулаева Жазира Тулегеновна, техника ғылымдарының магистрі АННОТАЦИЯ Автоматты басқару жүйесі (АБЖ) технологиялық процестің, өндірістің, кәсіпорынның шегінде әртүрлі процестерді басқаруға арналған аппараттық және бағдарламалық құралдардың, сондай-ақ персоналдың кешені болып табылады. АБЖ әртүрлі салаларда, энергетикада, көлік және т.б. салаларда қолданылады. «Автоматтандырылған» термині «автоматты» терминінен айырмашылығы, адам операторының кейбір функцияларды сақтауына баса назар аударады. АБЖ- ның маңызды міндеті- еңбек өнімділігінің өсуі және басқару процесін жоспарлау әдістерін жетілдіру негізінде объектіні басқару тиімділігін арттыру. Кілтті сөздер:Автоматика, автоматтандыру, басқару жүйесі, өндіріс, кәсіпорын, автоматты. НЕГІЗГІ БӨЛІМ Басқаруды автоматтандыру мақсаттары: Жалпы жағдайда басқару жүйесін басқару процестері мен объектілердің өзара байланысты жиынтығы ретінде қарастыруға болады. Автоматт басқару жалпыланған мақсаты басқару объектісінің мүмкіндіктерін пайдалану тиімділігін арттыру болып табылады. Осылайша, бірқатар мақсаттарды бөлуге болады: Шешім қабылдаушыға шешім қабылдау үшін тиісті деректерді беру. Деректерді жинау және өңдеу бойынша жекелеген операциялардың орындалуын жеделдету. Шешім қабылдаушыға қабылдауы керек шешімдер санын азайту. Бақылау және орындаушылық тәртіп деңгейін арттыру. Басқарудың жеделдігін арттыру. Көмекші процестерді орындау үшін шешім қабылдаушының шығындарын азайту. Қабылданатын шешімдердің негізділік дәрежесін арттыру. Автоматты басқару жүйелерінің міндеттерін қою. Тұрақтандыруды немесе реттеуді басқару. Реттелетін шаманың қажетті мәнін анықтау қажет. Бағдарламалық басқару-берілген бағдарлама бойынша басқару. Оңтайлы басқару-қосымша координат бойынша реттелетін шаманың туынды мәнін нөлдік деңгейде ұстау. АБЖ құрамына мынадай қамтамасыз ету түрлері кіреді: ақпараттық, бағдарламалық, техникалық, ұйымдастырушылық, метрологиялық, құқықтық және лингвистикалық. Негізгі жіктеу белгілері:Басқару объектісінің жұмыс істеу саласы (Өнеркәсіп, құрылыс, көлік, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп емес сала және т. б.), басқарылатын процестің түрі (технологиялық, ұйымдастырушылық, экономикалық және т. б.); Автоматтары жуйе элементтері Автоматтары жүре өзара байланысқан және белгілі бір қызмет атқаратын дербес конструкциясы элементерден тұрады.Қарай салыстыршы, күзетші, қабылдаушы, түрлендірші және атқаршы деп бөледі. // Қабылдаушы элементер бір физикалык түрден екісі бір физикалык шамаға түрлендіреді. // Түрлендірші элементер сигналдың пайдалануына ығайлы түрге түрлендірілуін және оның қуатын магниттік, электронды және т. б.күшейткіштер арқалы үдетуін жүзеге асырады. // Күзетші ауыстырып қосқыш құрылыстар мен қорғау элементтері, резисторлар, конденсаторлар, сигнал беру жабдықтар жапады.Автоматика элементтерінің қолдануы және технологиялык ерекшеліктерін айқын көрсетіп, сипаттамалары мен параметрлері болады. Автоматты реттеу жүйесін құрудағы жалпы принциптер Ғылым мен техниканың дамуы, технологиялық процестердің күрделенуі, шығарылатын өнімдерге қойылатын талаптардың жоғарылауы автоматты басқару жүйелерін құруда қазіргі таңға сай матеметикалық әдістерді пайдалануды қажет етеді. //Автоматты басқару жүйелерін сараптау мен синтездеуде ықтималдылық әдістерді пайдаланған жөн. Автоматты басқару жүйесін құру үшін маман ең алдымен басқарылатын обьектінің математикалық моделін тұрғыза білуі керек. Бұл есепті экспериментті және аналитикалық жолдармен шешуге болады. //Көп жағдайларда аналитикалық модель бейсызықты болып шығады. Сондықтан есептеуді ары қарай жалғастыру үшін бейсызықты теңдеулерді Тейлор мен Маклорен қатарларына түзу арқылы бұл модельді сызықтандырады. //Жалпы кез келген автоматтық жүйелерді уақыттық және жиіліктік аймақтарда зерттеуге болады. Іс жүзінде бұл зерттеуді жиіліктік аумақта жүргізу әлдеқайда жеңіл.Сондықтан автоматты реттеу теориясында реттеу жүйесін талдау мен синтездеудің жиіліктік әдістері, жүйенің оптимал параметрлерін есептеуде кеңейтілген жиіліктік сипаттамаларды қолдану, трапециялық жиіліктік сипаттамалар бойынша өтпелі процестерді тұрғызу секілді көптеген әдістер кеңінен тараған. Әр түрлі режимдерде жұмыс істейтін реттеу обьектілерін идентификациялау үшін векторлық және матрицалық есептеулер қолданылады. //Жабдықтардың жұмысы кезінде ол шамалар белгілілі бір деңгейде тұрақтануы, не берілген пограмма бойынша өзгеріп отыруы тиіс. Алгоритмін орындау үшін белгілі бір сыртқы команданы орындайтын қондырғыны, не машинаны басқару обьектісі дейді. Автоматты басқару жүйесінің құрылымы Автоматты басқару жүйесі құрылымы жағынан әртүрлі болуы ықтимал. Жалпы жағдайда бұл құрылымға белгілі бір ерекше қасиеттерімен және аралық әсер беру жолдарымен жіктелген автоматты жүйені түзетін дербес бөліктердің жиынтығы жатады. Автоматты басқару жүйесінің алгоритмдік, функционалдық және конструкциялық құрылымдары болады.//Автоматты басқару жүйесінің алгоритмдік құрылымы деп, әр бөлігі ақпаратты түрлендірудегі белгілі бір алгоритмді орындауға арналған құрылымды айтады.//Автоматты басқару жүйесінің функционалдық құрылымында әрбір бөлік белгілі бір қызметті атқарады. Қызмет ретінде автоматты басқарушы құрылғының ақпарат алу, оны өңдеу, т.б. осы секілді негізгі қызметін, сонымен бірге сигналды беру, оларды салыстыру, ақпаратты беру түрін өзгерту тәрізді дербес қызметін айтуға болады.//Егер автоматты басқару жүйесі құрылымының әр бөлігі жеке конструкциялық тұтастық құратын бөлік болса, ондай құрылымды конструкциялық құрылым деп атайды. Басқару жүйесінің құрылымын график бойынша кескіндеуді құрылымдық схема дейді. жүктеу/скачать 23.08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2