Шәкәрім Университеті Ветеринария және агроменеджмент факультеті
АВТОМОБИЛЬДЕР МЕН ТРАКТОРЛАРДЫҢ ЭЛЕКТР ЖАБДЫҒЫ
ОрындағАня
Автомобиль двигателі жүмыс істеп түрған кезде оның электрлік жабдықтарын қажетті қуатпен қам-тамасыз ететін — генератор. Ол негізгі двигательден алынатын механикалық энергияны электр энергия-сына айналдыратын машина. Ол үшін генератордьщ іске қосатын шкиві двигательдің иінді білігіне белдікті беріліс арқылы жалғасады.
Автомобильдердің электр жүйесінде екі түрлі ге-нератор қолданылуы мүмкін: түрақты ток және ай-нымалы ток тудыратын генераторлар. Түрақты ток тудыратын генераторлардың тозатын бөлшектері көп болады.
Автомобильдерде электр құрал жабдықтары қозғалыс қауіпсіздігін сақтауға, жұмыс үдерістерін автоматтандыру мен жүргізуші еңбегіне қолайлы жағдай жасауға арналған.
Автомобильдерде электр энергиясы іштен жанатын қозғалтқышты іске қосуға (стартермен), жанғыш қоспаны тұтатуға, дыбыс және жарық дабылдарына, қозғалыс жолдары мен кабинаны жарықтандыруға, электронды басқару жүйесіне, бақылау-өлшеу жабдықтары мен қосымша жабдықтарды қоректендіруге қолданылады.
Электр энергиясын өндіретін приборлар электр тоғының көздері, ал оны тұтынатындар тұтынушы деп аталады.
Генератор мен аккумулятор батареясы ток көздері, ал тұтынушылар – электронды басқару блогы, электрқозғалтқыштар, стартер, дабылдар мен жарықтандыру және бақылап-өлшеу жабдықтары т.с.с.
ГАЗ-53А автомобильінің электр жабдық сызбасы
Электр тоғының көздері механикалың және химиялық энергияны электр энергиясына айналдырады (аккумулятор және генератор).
Тұтынушылар электр тоғы энергиясын - энергияның басқа түріне (механикалык, жарық, дыбыс, жылу) айналдыруға қызмет етеді.
Автомобильдің қаңқасы (метал бөліктері) электр жүйеде «масса» қызметін атқарады, ал жүйе өткізгішін оң полюске жалғастырады. Электр жүйесінің кернеуі әр көліктің сұранысына байланысты 12 В және 24 В.
Автомобильдердің электр жабдықтау жүйесінде микропроцессор мен микроЭВМ-ді қолдану оның түбегейлі күрделенуіне алып келіп соқтырды. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, автомобильді пайдалану кезіндегі пайда болған ақаулардың 15-40%-ы электр жабдықтардың үлесіне тиеді.
Достарыңызбен бөлісу: |