ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3-деңгейлі СМЖ
құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-16.1.32/03-2013
|
ПОӘК «Қазақ тілінің стилистикасы» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар
|
______2013 жылғы
№ басылым
|
5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған
«Қазақ тілінің стилистикасы»
ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ
2013
КІРІСПЕ
Құрастырушы: Жақсыбаева Фарида Задақызы қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты
Қазақ тілі теориясы мен әдістемесі кафедрасының отырысында бекітілген.
/«___»__________ж. № __ хаттама/
Кафедра меңгерушісі: __________ Жұмағұлова Ә.М.
Филология факультетінің оқу -әдістемесі кеңесінде талқыланған.
«___»________ж. № __ хаттама
Филология факультетінің Ғылыми кеңесінде бекітілді.
«___»________ж. № __ хаттама
Филология факультеті
ОӘК төрайымы, _________________Муканова К.К.
Мазмұны
1 Жалпы ережелер..................................................................................................
2 Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулықтары...............................................
3 Курс саясаты мен форматы...........................................................................
4 Бағалау саясаты.....................................................................................................
5 Пәннің мазмұны және сағаттарды сабақ түріне шағу.......................................
6 ОСӨЖ және СӨЖ мазмұны..........................................................................
7 Әдебиеттер тізімі ..........................................................................................
-
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
-
-
1.1. Оқытушы туралы деректер: Жақсыбаева Фарида Задақызы
Кафедра: қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі
Кафедраның мекен-жайы:
Ақпараттық қатынас:
Кафедрада болатын уақыты: 9.00-17.00
Сабақ өтетін орын: №8 ғимарат
Кредит саны: 3
-
1.2. Пән туралы деректер
Атауы: Қазақ тілінің стилистикасы
Кредит саны -3
1.3. Оқу жоспарын үзінді:
Курс
|
Семестр
|
Кредит саны
|
Дәріс
|
Тәжіри
белік
|
ОСӨЖ
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
Бақылау формасы
|
3
|
5
|
3
|
30
|
15
|
22,5
|
67,5
|
135
|
емтихан
|
-
Осы пәнді игеру үшін қажет білім – пәнді игеру үшін дағды мен білім студентке берілетін ақпаратты меңгеру, байқау, салыстыру, ойлау, теориялық білімді тәжірибесінде қолдана білуі тиіс.
-
Осы пәнмен байланысты пәндер – Жалпы тіл білімі, Қазақ әдеби тілінің тарихы, Қазіргі қазақ тілі, Стилистика.
-
ПӘНДІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚТАРЫ
-
Қысқаша сипаттамасы:
«Қазақ тілінің стилистикасы» – стилистика, стиль сөйлеу тілі, қарым-қатынас, хабарлау, әсер ету құралы болып саналатын тілдік элементтердің (дыбыс, сөз тіркестері, екпін, интонация) сөйлеу, жазу барысында белгілі бір әдеби нормаға сай дұрыс та әсерлі қолданылуын, көңілдегі көрікті ойдың тіл арқылы айқын да анық жеткізілуін, эмоционалды-эксперессивті бояуы бар амал-тәсілдері орынды, тиімді болу жақтарын мақсат етеді.
2.2. Пәнді оқыту міндеттері.
Стилистика – тіл саласының негізгі саласының бірі. Тілдік элементтердің дұрыс, әсерлі қолданылуын өзінің объектісі санайтын стилистика тіл білімінің барлық салаларымен тығыз байланысты екендігі, оның ғылымдар арасында алатын орны, басқа ғылым салаларымен байланысы, оның зерттеу әдістері жайлы түсінік беру.
Тәжірибе сабақтары теориялық материалдарды меңгеруді қамтамасыз етеді.
3. КУРС САЯСАТЫ МЕН ФОРМАТЫ
Курсты оқу барысында алынған ұпай жинақталып. жалпы саны шығарылады. Жиынтық бағаны шығару үшін әрбір тапсырма, сабаққа қатысуы, СӨЖ, ОСӨЖ тапсырмаларын, тиісті жаттығу жұмыстарын орындағаны жөніндегі ұпай жиынтығы, кезеңдік, қорытынды бақылау нәтижелері т.б. түгел ескеріледі. Берілген тапсырманы уақытында орындау қажет. Тиісті тапсырмалар сессияның соңғы аптасына дейін өткізілуі тиіс. Орташа ұпай жинақтай алмаған студент емтиханға жіберілмейді. Әрбір тақырыпты өтеу міндеті, өтілген материалды меңгеру деңгейі тест, жатқа жазу,бақылау түрінде тексеріледі.Себепсіз сағат босатсаңыз қосымша шығармашылық жұмыс беріледі. Сабақтан екі рет кешігу бір рет сабақ босатқанға теңгеріледі.
-
БАҒАЛАУ САЯСАТЫ
Әріп
бойынша
баға жүйесі.
|
Ұпайдың
санды
баламасы
|
Пайыздық
баға
|
Дәстүрлі
жүйе
бойынша
баға.
|
1
аттестация
|
Студенттердің
жинайтын
ұпайы
|
А
|
4,00
|
95-100
|
Үздік
|
22-7
|
91-93,5
|
А-
|
3,67
|
90-94
|
Өте жақсы
|
20-21
|
86-90
|
В+
|
3,33
|
85-89
|
Жақсы
|
18-19
|
81-85
|
В
|
3,00
|
80-84
|
Жақсы
|
16-17
|
76-80
|
В-
|
2,67
|
75-79
|
Жақсы
|
14-15
|
71-75
|
С+
|
2,33
|
70-74
|
Қанағаттанарлық
|
13
|
66-70
|
С
|
2,00
|
65-69
|
Қанағаттанарлық
|
12
|
61-65
|
С-
|
1,67
|
60-64
|
Қанағаттанарлық
|
11
|
56-60
|
Д+
|
1,33
|
55-59
|
өту ұпайы
|
10
|
51-55
|
Д
|
1,00
|
50-54
|
өту ұпайы
|
9
|
48-50
|
Ғ
|
0,00
|
0-49
|
өту ұпайы
|
8
|
47
|
«Қазақ тілінің стилистикасы» пәні бойынша 15 аптаға бөлінген дәріс, практикалық, ОСӨЖ, СӨЖ тапсырмаларының ұпай саны берілген. Әр аптада қойылған ұпайлар бойынша 8-15 апталарда межелік бақылау тапсырмаларының қорытындысы қойылады. 8-15 апталарда ең жоғарғы көрсеткіші – 270 ұпайдан жинау шарт. Әр аптадағы жинау керек ұпай сандары кестеде нақты көрсетілген.
-
ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САҒАТТАРДЫ САБАҚ ТҮРІНЕ ШАҒУ
5.1 Пәннің міндеті: Қазақ тілінің стилистикасы жайында түбегейлі білім беру.
Пән бойынша тапсырмалар орындау және тапсыру кестелері.
№
|
Жұмыс түрлері
|
Тапсырмалардың мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынылатын әдебиеттер
|
Бақылау нысандары
|
Өткізу ұзақтығы
|
1
|
Дәріс, тәжрибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Стилистиканың ғылым және пән ретінде қалыптасу, даму тарихы.
|
1,4,3,7,8
|
Ауызша баяндау
|
1 апта
|
2
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Стилистиканың негізгі ұғым-категориялары
|
2,4,3,7
|
Ауызша баяндау
|
2 апта
|
3
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Тілдік құралдардың стилистикалық бояуы, оның түрлері.
|
1,4,3,7
|
Реферат
|
2 апта
|
4
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Стилистикалық мағына, оның табиғаты.
|
1,4,5,8
|
Талдау
|
3 апта
|
5
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Стилистикалық синонимдер. Стилистикалық норма, оның әдеби норманың басқа түрлерінен ерекшеліктері.
|
1,2,3,4
|
Ауызша баяндау
|
3 апта
|
6
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Стилистикалық қате туралы ұғым. Стилистикалық қате түрлері, олардың басқа қателерден ерекшеліктері. Тілдік стилистикалық мәдениетті тәрбиелеу.
|
3,4,7,8
|
Бақылау жұмысы
|
5 апта
|
7
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Стилистиканың зерттеу әдістері. Стилистикалық талдау, оның нақтылы әдіс-тәсілдері: сөздіктер мен анықтамалардағы стилистикалық белгілерді талдау.
|
3,4,6,8
|
Жаттығулар
|
6 апта
|
8
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Қазақ тілінің стилистикалық құралдары. Фонетикалық стилистика. Дыбыстау стильдері. Дыбыстаудың түрлері.
|
1,3,4,8
|
Хабарлама
|
7 апта
|
9
|
|
Лексика-фразеологиялық стилистика. Басқа тілдік қабаттарға қарағанда лексика-фразеологиялық деңгейдің стилистикалық мүмкіндігі бай екендігі.
|
|
|
|
10
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Қазақ фразеологиясының стилистикалық байлығы. Сөзжасамның стилистикалық құралдары.
|
1,4,3,7,8
|
Ауызша баяндау
|
1 апта
|
11
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Сөз таптарының стилистикасы. Зат есім, сын есім, етістік, есімдік т.б. сөз таптары категориялары мен формаларының стилистикасы.
|
2,4,3,7
|
Ауызша баяндау
|
2 апта
|
12
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Синтаксистік стилистика. Сөз тіркестері және олардың түрлерінің стилистикалық сапалары.
|
1,4,3,7
|
Конспект
|
3 апта
|
13
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Құрмалас сөйлемдердің стилистикасы.
|
1,4,5,8
|
Талдау
|
4 апта
|
14
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Синтаксистік синонимдер мен параллель құрылымдардың стилистикалық мүмкіндіктері.
|
1,2,3,4
|
Ауызша баяндау
|
5 апта
|
15
|
Дәріс, тәжірибелік, СӨЖ, ОСӨЖ
|
Қазіргі қазақ әдеби тілінің функционалды стильдері.
|
1,4,3,7,8
|
Ауызша баяндау
|
6 апта
|
5.2 Дәрістер мен тәжірибелік сабақтардың, өздік жұмыстарының жоспары
№
|
Бөлімдердің атауы
|
Жұмыс түрлері
|
|
Дәріс
|
Тәжірибелік
|
ОСӨЖ
|
СӨЖ
|
Мерзімі
|
1
|
Стилистиканың ғылым және пән ретінде қалыптасу, даму тарихы.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
1 апта
|
2
|
Стилистиканың негізгі ұғым-категориялары
|
2
|
1
|
2
|
2
|
2 апта
|
3
|
Тілдік құралдардың стилистикалық бояуы, оның түрлері.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
3 апта
|
4
|
Стилистикалық мағына, оның табиғаты.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
4 апта
|
5
|
Стилистикалық синонимдер. Стилистикалық норма, оның әдеби норманың басқа түрлерінен ерекшеліктері.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
5 апта
|
6
|
Стилистикалық қате туралы ұғым. Стилистикалық қате түрлері, олардың басқа қателерден ерекшеліктері. Тілдік стилистикалық мәдениетті тәрбиелеу.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
6 апта
|
7
|
Стилистиканың зерттеу әдістері. Стилистикалық талдау, оның нақтылы әдіс-тәсілдері: сөздіктер мен анықтамалардағы стилистикалық белнгілерді талдау.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
1 апта
|
8
|
Қазақ тілінің стилистикалық құралдары. Фонетикалық стилистика. Дыбыстау стильдері. Дыбыстаудың түрлері.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
2 апта
|
9
|
Лексика-фразеологиялық стилистика. Басқа тілдік қабаттарға қарағанда лексика-фразеологиялық деңгейдің стилистикалық мүмкіндігі бай екендігі.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
3 апта
|
10
|
Қазақ фразеологиясының стилистикалық байлығы. Сөзжасамның стилистикалық құралдары.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
4 апта
|
11
|
Сөз таптарының стилистикасы. Зат есім, сын есім, етістік, есімдік т.б. сөз таптары категориялары мен формаларының стилистикасы.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
5 апта
|
12
|
Синтаксистік стилистика. Сөз тіркестері және олардың түрлерінің стилистикалық сапалары.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
6 апта
|
13
|
Құрмалас сөйлемдердің стилистикасы.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
7 апта
|
14
|
Синтаксистік синонимдер мен параллель құрылымдардың стилистикалық мүмкіндіктері.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
1 апта
|
15
|
Қазіргі қазақ әдеби тілінің функционалды стильдері.
|
2
|
1
|
2
|
2
|
2 апта
|
|
Барлығы
|
30
|
15
|
30
|
30
|
|
5.3. Дәрістік сабақтар тізбесі
№
|
Сағат саны
|
Дәрістің тақырыбы мен мазмұны
|
1
|
2
|
Стилистиканың анықтамасы.
|
2
|
2
|
Функционалдық стилистика.
|
3
|
2
|
Ауызекі сөйлеу стилі.
|
4
|
2
|
Ресми стиль.
|
5
|
2
|
Ғылыми стиль.
|
6
|
2
|
Публицистикалық стиль. Жалпы сипаттамасы
|
7
|
2
|
Шешендік сөз – классикалық формадағы сөз өнері
|
8
|
2
|
Көркем әдебиет стилінің жалпы сипаттамасы
|
9
|
2
|
Лексика – фразеологиялық стилистика
|
10
|
2
|
Грамматикалық стилистика.
|
11
|
2
|
Сөз таптарының стилистикасы. Зат есім, сын есім, етістік, есімдік т.б. сөз таптары категориялары мен формаларының стилистикасы.
|
12
|
2
|
Синтаксистік стилистика. Сөз тіркестері және олардың түрлерінің стилистикалық сапалары.
|
13
|
2
|
Құрмалас сөйлемдердің стилистикасы.
|
14
|
2
|
Синтаксистік синонимдер мен параллель құрылымдардың стилистикалық мүмкіндіктері.
|
15
|
2
|
Қазіргі қазақ әдеби тілінің функционалды стильдері.
|
5.4. Тәжірибелік сабақтар.
р/с
|
Тақырыбы мен мазмұны
|
Тәжірибелік
|
1
|
Стилистика пәні. Зерттейтін мәселелері, нысаны. Пайда болып қалыптасуы, мақсаты мен міндеттері
|
1
|
2
|
Функциональды стилистика ішіндегі стильдер жүйесі. «Стиль» сөзінің тарихы мен мағынасы туралы. Функциональдық стиль және экспрессивті – эмоционалдық стиль. Олардың арақатынасы.
|
1
|
3
|
Ауызекі сөйлеу стилі. Жалпы сипаттамасы. Фонетикалық- интонациялық ерекшеліктері. Ауызекі сөйлеу стилінің мәдениеті. Лингвистикалық, экстралингвистикалық белгілері.
|
1
|
4
|
Ресми стиль. Жалпы сипаттамасы. Ресми стильдің шағын түрлері. Лексикасы мен фразеологиясы. Ресми стиль мәдениеті.
|
1
|
5
|
Ғылыми стиль. Жалпы сипаттамасы. Ғылыми стильдің шағын түрлері. Ғылыми стиль мәдениеті. Стильдік және жанрлық ерекшеліктері.
|
1
|
6
|
Публицистикалық стиль. Жалпы сипаттамасы. Лексикасы мен фразеологиясы.
|
1
|
7
|
Радио тілі, теледидар тілі, ерекшеліктері.
|
1
|
8
|
Шешендік сөз мәдениеті. Шешендік сөздердің тектері мен түрлері.
|
|
9
|
Көркем шығарма стилі. Жалпы сипаттамасы. Көркем шығарма стилінің түрлері. Эстетикалық қызметі.
|
1
|
10
|
Лексика-фразеологиялық стилистика.
Тілдің актив және пассив құрамындағы сөздердің стилистикалық қасиеттері. Неологизмдер. басқа тілден ауысқан сөздер
|
1
|
11
|
Стилистиканың тіл білімі салаларымен байланысы: фонетикалық стилистика.
|
1
|
12
|
Морфологиялық стилистика. Сөз тұлғалары мен грамматикалық формалардың, сөз таптарының стильдік қолданысы.
|
1
|
13
|
Синтаксистік стилистика. Сөйлемнің әр түрлі конструкцияларының стильдік өңі.
|
1
|
14
|
Функциональдық стильдермен жұмыс жүргізу.
|
1
|
15
|
Грамматикалық стилистика бойынша сөз тұлғалары мен грамматикалық формалардың диахрондық элементтердің сөз тіркестері мен сөйлемдердің қолданысы
|
1
|
-
ОСӨЖ ЖӘНЕ СӨЖ МАЗМҰНЫ
-
ОСӨЖ тапсырмалары
р/с
|
Тақырыбы мен мазмұны
|
Әдебиеттер
|
Ұпай
|
Орындалу мерзімі
|
Бақылау түрі
|
1
|
Стиль – стилистиканың негізгі ұғымы. «Стиль» терминінің әртүрлі түсініктері, оның себептері.
|
|
5
|
2 апта
|
Талдау
|
2
|
Диалектизмдерді, жаргон сөздер мен арготизмдерді стилистикалық мақсатта қолдану. Тарихи, көнерген, жаңа сөздердің стилистикалық мүмкіндіктері.
|
|
5
|
3 апта
|
Конспект
|
3
|
Синоним, омоним, антоним, паронимдер. Олардың бейнелік жақтары мен функционалдық-стилдік қолданыс аясы.
|
|
5
|
4 апта
|
Талдау
|
4
|
Жай сөйлем стилистикасы. Бір құрамды және толымсыз сөйлемдердің стилистикасы. Сөздердің орын тәртібі мен күрделенген сөйлемдердің стилистикалық қолданысы.
|
|
5
|
4 апта
|
Талдау
|
5
|
Күрделі синтаксистік тұтастық, сөйлемаралық байланыстардың стилистикалық мүмкіндіктері.
|
|
5
|
5 апта
|
Конспект
|
6
|
Төл сөз, төлеу сөз, ортақ төл сөздердің стилистикалық қызметі.
|
|
5
|
1 апта
|
Талдау
|
7
|
Функционалды стильдердің пайда болуының алғышарттары мен себептері.
|
|
5
|
2 апта
|
Талдау
|
8
|
Қазіргі қазақ әдеби тілінің стильдер құрамы және оларды топтастырудың принциптері.
|
|
5
|
3 апта
|
Конспект
|
9
|
Көсемсөз стилі. Көсемсөз стилінің қолданыс аймағы мен қызметі.
|
|
5
|
4 апта
|
Конспект
|
10
|
Көркем әдебиет тілі.
|
|
5
|
5 апта
|
Конспект
|
|
|
|
50
|
|
|
-
СӨЖ тапсырмалары
1. Сөйлеу мәдениеті.
2. Ауызекі сөйлеу тілінің синтаксистік ерекшеліктері.
3. Қазақ тілі мәдениеті.
4. Баспасөз тілінің мәдениеті.
5. Теледидар хабарларының тілі.
6. Синтаксис және стилистика.
7. Дикторлардың сөйлеу мәдениеті.
8, Публицистикалық стильдегі қоғамдық – саяси лексика.
9. Академиялық сөйлеу кезіндегі шешендік өнер.
10. Ғылыми стиль мәдениеті.
11. А. Байтұрсынов тіл тазалығы, тіл анықтығы, тіл дәлдігі туралы.
12. Ресми стиль мәдениеті
-
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
-
Негізгі әдебиеттер тізімі:
-
Балақаев М., Жанпейісов Е., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 1974.
-
Кожина М.Н. Стилистика русского языка. М., 1983.
-
Виноградов В.В. Проблемы русской стилистики. М., 1981.
-
Мұсабекова Ф. Қазақ тілінің практикалық стилистикасы. А., 1982
-
Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі зат есім стилистикасы. А., 1976.
-
Демесинова Н.Х. Синтаксическая стилистика современного казахского языка. А.-А., 1988
-
Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А., 1981
-
Шалабай Б. Көркем әдебиет стилистикасы. А., 2000
-
Хасанова С., Жексембаева Ғ. Қазақ тілінің стилистикасы (жаттығулар жинағы) А., 1999
-
Серғалиев М. Стилистика негіздері. Астана 2006.
-
Қосымша әдебиеттер:
-
Мұсабекова Ф. Қазақ тілі стилистикасының мәселелері (методикалық талдау) А., 1979
-
Исаев С. Қазақтың мерзімді баспасөз тілінің дамуы. А., 1983
-
Жанпейісов Е. Қазақ прозасының тілі. А., 1978
-
Әміров Р. Ауызекі сөйлеу тілінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977
Достарыңызбен бөлісу: |
