ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Б.С. ХАНЖАРОВА А.Б. КОКАЖАЕВА
ГЕОМЕТРИЯ НЕГІЗДЕРІ
Алматы, 2016
ӘОЖ 514.01 (075.8)
ҚБЖ 22.151.1 я 73
Х 19
Баспаға Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Редакциялық баспа кеңесі мақұлдап ұсынған
Пікір жазғандар: А.Қ.Искакова – ф-м.ғ.к., доцент; Б.Ж.Жақашбаев – ф-м.ғ.к., доцент.
Б.С.Ханжарова, А.Б.Кокажаева
Х 19 Геометрия негіздері. Оқу құралы. / Б.С.Ханжарова, А.Б.Кокажаева / – Aлматы: "Қыздар университеті" баспасы, 2016. – 150 бет.
ISBN 978-601-224-762-6
Геометрияның негіздемелері курсын оқып-үйренудегі бірінші негізгі мақсат – ерте заманнан бастап қазіргі кезге дейінгі негізгі геометриялық идеялардың даму жолдарымен танысу.
Геометрия негіздері кредиттік оқу жүйесіндегі күндізгі және сырттай бөлімде оқитын студенттер мен оқытушыларға арналған.
ӘОЖ 514.01 (075.8)
ҚБЖ 22.151.1 я 73
© Б.С.Ханжарова, А.Б.Кокажаева, 2016.
ISBN 978-601-224-762-6 © "Қыздар университеті" баспасы, 2016.
АЛҒЫ СӨЗ
Педагогикалық университеттерге мектеп математика курсы бойынша өтілген геометрия курсы дәрежесіндегі біліммен келген болашақ оқытушы элементар геометрия жөніндегі білімін толықтырады. Бұдан өзге, оларды аналитикалық геометриядағы координаталар әдісі, дифференциалдық геометриядағы шексіз аз шамалар әдісі, проективтік геометрия мен сызба геометриядағы проекция әдісі сияқты геометриялық зерттеудің әр түрлі арнаулы әдістерін қолдануға байланысты
«жоғары» геометрияның негіздерімен танысады.
Сондықтан, геометрияның негіздемелері курсын оқып- үйренудегі бірінші негізгі мақсат – ерте заманнан бастап қазіргі кезге дейінгі негізгі геометриялық идеялардың даму жолдарымен танысу. Негізгі геометриялық ұғымдар мен зерттеулер әдісін қалыптастыру тарихы қилы-қилы. Онда эмпириялық және логикалық бастамалар үнемі алмасып және өзара әсер етіп отырады.
Геометрияның дамуының барлық тарихи кезеңдерінде механика, физика және жаратылыстанудың басқа да бөлімдері қойып отырған проблемалар негізгі фактор болады. Сондықтан геометрияның нағыз мазмұнының өсу көбінесе озып отырған.
Қазіргі кезде геометрия негіздемелері тек геометрия мәселелерімен жеткілікті түрде көңіл бөлмейді. Мектепте геометрия денелердің ұзақтық қасиеті жөніндегі материялық дүниені жуық түрде елестететін және көбінесе тікелей бақылауға негізделген ғылым ретінде оқылады.
Мұның қаншалықты маңызды және бағалы болғанымен, егер геометрия тек жеке пікірлердің жиыны ретінде ғана қабылданатын болса, геометриядан алған білім маңызды және бағалы бола алмайды. Тіпті мектеп оқушыларынан да геометрияның жеке пікірлерінің арасындағы байланысты бірте- бірте ойлай білуде талап ету қажет. Математика мұғалімі үшін сананың мұндай жұмысының маңызы аса зор.
Математикалық сөйлемдердің кейбіреулерін тастап кеткенде немесе материалдарды оқулықтағыдан гөрі басқаша орналастырып өткен кезде оқытушының сабақ беруде қандай
өзгерістер енгізуіне тура келетіндігін салмақтай білу қажет. Оқытушы тиісті талқылаудан дәлдік дәрежесін бағдарлай білуі, әдістемелік жағынан алғанда оқушыларға байымдап беруге болмайтын жағдайларды да өзі қатар дәлелдей білу қажет.
Геометрия негіздемелері курсының екінші негізгі мақсаты элементар геометрияны қазіргіше түсіндіру, геометрияның логикалық базасын және оның логикалық құрылысын мектеп курсынан немесе элементар геометрияның университеттерде өтілетін курстан гөрі тереңірек зерттеу болып табылады.
Геометрия негіздемелері курсының зерттейтін негізгі объектілері аксиомалар, элементар геометрияның логикалық құрылысы мен негізгі ұғымдары болып табылады. Геометрия негіздемелері курсында жаңа заманда пайда болған классикалық, «евклидтік» геомерия негізінде өзгеше кейбір геометриялық жүйелер зерттеледі. Осындай «евклидтік емес» ˗
«биевклидтік» геометрияларды зерттеудің геометрия пәнін танудағы бағасы зор, ол геометрия әдістері мен геометрия пәніне деген көзқарасты қалыптастырады.
Қазіргі кезде биевклидтік геометрия негіздерімен таныс емес математика оқытушысы болуы мүмкін емес.
Геометрия негіздемелері курсының үшінші негізгі мақсаты
биевклидтік геометрия элементтерін зерттеу болып табылады.
Геометрия негіздемелері жөніндегі ілім жалпы математикалық, логикалық және философиялық сипатта көптеген идеяларды қарастырады, сондықтан математикалық ақыл˗ой өрісінің кеңеюіне және дамуына айтарлықтай жәрдемдеседі. Геометрия негіздемелерін оқып˗үйрену процесінде математикалық пікірлерге сын көзімен қарауға дағдыланып, өз бетімен, логикалық жолмен ойлай білу дәрежесі жетіле түседі.
Достарыңызбен бөлісу: |