Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

Пәндер циклдері және кәсіптік практика бойынша білім беру бағдарламасының мазмұны (орта буын маманы)

Біліктілік:1103163 «Кеме жүйесінің механигі»

Циклдің индексі (пән)	Пәннің, практиканың атауы және негізгі бөлімдері	Қалыптасатын білім, шеберліктер мен дағдылар		Қалып-тасатын құзы­рет­тер коды
ЖБП. 00	Жалпы білім беретін пәндер
ЖГП. 00	Жалпы гуманитарлық пәндер
ЖГП. 01	Кәсіби қазақ (орыс) тілі Қазақ тілінің синтаксисі. Мамандық бойынша тілді дамыту. Мемлекеттік тілде іс-қағаздарын жүргізу іскерлігі. Қазақстан Республикасының іс-қағаздарының нормативті құжаттарын білу. Аударма (сөздікпен) техникасы, кәсіптік қарым-қатынас. Орыс тілінің синтаксисі. Кәсіптік лексика. Орыс тіліндегі техникалық кітаптармен жұмыс жүргізу. Мамандық бойынша сөздіктерді пайдалану. Тілді дамыту және кәсіптік қарым-қатынас жасау.	Білімдер: - қазақ (орыс) тілін үйреніп, кәсіптік бағыттағы мәтіндермен жұмыс істеуге және оларды талдауға қажетті лексикалық және грамматикалық минимумды меңгеруін. Іскерліктер: - әр саладағы терминологияны қолданып құжаттар оқуды, диалог жүргізуді; - өзінің ауызша және жазбаша сөйлесу кемшілігі мен қателіктерін жоюды; - мамандық бойынша анықтамалық қолдана алуды.		БҚ 1 БҚ 3 БҚ 9
ЖГП.02	Кәсіптік шетел тілі Мамандық бойынша іскерлік тіл негіздері, кәсіптік лексика, фразеологиялық орамдар мен терминдер. Кәсіптік бағытталған мәтіндерді аудару техникасы. Кәсіптік сөйлесу, сөйлесу, тыңдап түсінуді, оқу мен жазу, ауызша және жазбаша аудару, тыңдап ауызекі тілді түсіну міндетті деңгейлерін білу.	Білімдер: - кәсіптік қарым-қатынас жасауға қажетті мамандық бойынша лексика-грамматикалық материалды. Іскерліктер: - тілдік іс-әрекет түрлерін және сөйлеу нысандарын ажырату (ауызша, жазбаша, монологтік, диалогтік); - шет тілінде қатынас жасаудың қарапайым іскерлігін игере алу;		БҚ 1 БҚ 3 БҚ 9
ЖГП.03	Дене тәрбиесі Дене тәрбиесінің әлеуметтік маңызы; дене тәрбиесі мен өзін-өзі тәрбиелеу жүйесінің негіздері; салауатты өмір сүруді анықтайтын себептер; жұмыс қабілеттілігін қалпына келтіретін әдістер; жұмыс қабілеттілігі мен қозғалу белсенділігінің тәртіптері; өздігінен жетілудің физикалық негіздері; кәсіби-қолданбалы іс-жүзінде қолданылатын дене дайындығы – дене тәрбиесінің бағыты мен қажеттілігі.	Білімдер: - салауатты өмір салтының негізгі құрамдарын білу; - дене тәрбиесінің әлеуметтік-биологиялық және психофизиологиялық негіздерін. Іскерліктер: - спортпен айналысу, физикалық белсенділікті жүйелі түрде қолдана алу; - денсаулығын нығайту және өздігінен жетілу үшін дене шынықтыру жөнінде алған білімін қолдану.		БҚ 10
ӘЭП. 00	Әлеуметтік-экономикалық пәндер
ӘЭП. 01	Мәдениеттану Дүниежүзілік және отандық мәдениет. Қазақстан мәдениетінің тарихы. Дінтану негіздері. Мәдениет түсінігі; мәдениет пен өркениет; қазіргі кездегі мәдениет. Қазақстан территориясын мекендейтін халықтар мәдениеті. Қазақстан территориясындағы ежелгі өркениеттер мәдениеті. Тайпалық одақтар мен ІХ-ХІІІ ғасырлардағы қазақ хандығының ортағасырлық мәдениеті. ХІV-ХV ғасырлардағы Қазақстан тұрғындарының мәдениеті. ХVІ-ХVІІ ғасырлардағы Қазақстан мәдениеті. ХVІІІ ғасырдағы Қазақстан мәдениетінің дамуы. ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақстан мәдениеті. Ресей империясының құрамындағы отарлық жағдайдағы (ХІХ ғасырдың 2-жартысындағы және ХХ ғасырдың басындағы) Қазақстан мәдениетінің дамуы. Қазақстан революция мен Кеңес өкіметінің орнау жылдарында. 20-30 жылдардағы мәдени құрылыс. Ұлы Отан соғысы жылдарында ғылым, халыққа білім беру, әдебиет пен өнер. 40-жылдардың ортасы мен 80 жылдардың басына дейінгі Қазақстан мәдениетінің дамуы. Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі мәдениеті мен ғылымы. Дін-қоғамдық құбылыс ретінде. Діннің мәні мен рөлі. Діннің пайда болуы мен оның тарихи түрлері. Христиандықтың негізгі тарихи жағдайлары. Қазақстан территориясындағы христиандық қоғамдар. Ислам.	Білімдер: - негізгі түсініктерді, - түсініктер: конфуцианство, даосизм, Қытай өнерін; - үнді мәдениетінің ерекшеліктерін және оның негізгі жетістіктерін; - түсініктер: Ислам, курайш, Мұхаммед, Құран, Аллах, Мекке; - христиан дінінің негізгі принциптерін және оның құндылықты бағытын; - Франция мәдениетін: Ашель мәдениетін, проманьондықтарды, галдарды, франктарды, әдебиетті, философияны; - көшпенділердің өмір сүру дағдысын және құндылықтар жүйесін; - орта ғасыр кезеңіндегі қазақ этносының мәдени негізі туралы білімді қалыптастыруды; - түрік-араб мәдениетінің орта ғасыр Қазақстан мәдениетіне тиген әсерін білу. Іскерліктер: - дүниежүзілік мәдениет тарихының негізгі кезеңдерін және олардың өркениет мәдениетін аша білу; - мәдени мұраны пайдалану; - мәдениеттану түсініктерін еркін қолдана алу; - көшпенділер мәдениетінің материалды және рухани өзгешелігін көрсете алу; - діннің пайда болуы мен оның тарихи түрлерін талдай алу.		БҚ 3 БҚ 4
ӘЭП.02	Философия негіздері Философия пәні, әлемдік философиялық ойдың негізгі елеулі кезеңі. Адам табиғаты және оның қалыптасу мәні. Адам және Құдай. Адам және Ғарыш. Адам, қоғам, өркениет, мәдениет. Тұлғаның еркіндігі және жауапкершілігі. Адамзаттық ұғым және әрекет. Ғылым және оның рөлі. Адамзат жаһандық проблемалар алдында	Білімдер: - Философия пәні, әлемдік философиялық ойдың негізгі елеулі кезеңі. Адам табиғаты және оның қалыптасу мәні. Адам және Құдай. Адам және Ғарыш. Адам, қоғам, өркениет, мәдениет. Тұлғаның еркіндігі және жауапкершілігі. Адамзаттық ұғым және әрекет. Ғылым және оның рөлі. Адамзат жаһандық проблемалар алдында. Іскерліктер: - биологиялық және әлеуметтік, дене және рухани бастамаларындағы адам іс-әрекетін, оның сана мәнін, саналы және санасыз әрекеттерін анықтай алу; - қоғамдағы адамдар арасындағы адамгершілік қарым-қатынастар нормаларын реттей алу.		БҚ 3 БҚ 4
ӘЭП.03	Саясаттану мен әлеуметтану негіздері Пәні, негізгі түсініктері мен категориялары. Саяси ойдың тарихы мен қазіргі кездегі саяси мектептер. Саясат. Саяси билік. Демократия билікті жүзеге асыру түрі ретінде. Саяси жүйе. Мемлекет оның негізгі құрамдас бөлігі ретінде. Саяси партия мен партия жүйесі. Қоғамдық ұйымдар мен қозғалыстар. Саясат жүйесіндегі адам. Саяси қызмет: мәні мен мақсаты; саяси қызметтің құралдары мен әдістері; тоталитарлықтан демократиялық қоғамға өтудің өзекті мәселелері. Сыртқы саяси қызмет пен әлемдік саяси үрдіс.	Білімдер: - заңдылықтарды әлеуметті тұрғыда түсіну туралы түсінікті; - әлеуметтік құрылымдар туралы түсінікті, әлеуметтік жіктелуді, әлеуметтік әрекеттестікті; - тұлғаның әлеуметтену үрдісінің ерекшеліктерін, реттеу формаларын білу Іскерліктер: - әлеуметтік өзгешеліктер мен дамудың әлеуметтік қозғалыстарын және басқа факторларын дамыту; - билік мәнің, саясат субъетілерін, саяси қарым-қатынастар мен үрдістерді (Қазақстанда және әлемде) ашып білу; - саяси жүйелер мен саяси тәртіптер туралы түсінікті қалыптастыру.		БҚ 3 БҚ 4
ӘЭП.04	Экономика негіздері: Мақсаттары, негізгі ұғымдары, мәні, қағидалары. Меншік нысаналары мен түрлері. Жоспарлар түрлері, олардың негізгі кезеңдері, мазмұны, стратегиялық жоспарлауы. Жоспарлардың экономикалық негіздеулерінің және болжауларының әдісі. Бизнес-жоспарлау. Экономикалық талдау. Халық тұтынатын тауарлар нарығының және қызметінің жағдайын талдау.	Білімдер: - экономикалық теорияның негізгі ережелерін; - елде және шетелдегі экономикалық жағдайларды; - макро- және микроэкономиканың, салықтық, ақшалай-несиелік, әлеуметтік және инвестициялық саясат негіздерін. Іскерліктер: - нарықтық бағаның қалыптасу механизмдерін сипаттауды; - өзінің кәсіптік қызметін бағдарлау үшін қажетті, экономикалық ақпараттарды табу және пайдалануын.		БҚ 1 БҚ 2 БҚ 4 БҚ5 БҚ7
ӘЭП.05	Құқық негіздері: Құқық, ұғым, жүйе, дерек-көздер. Қазақстан Республикасы Конституциясы – құқықтық жүйесінің өзегі. Адам құқығының жалпылай декларациясы, тұлға, құқық, құқықтық мемлекет, заңды жауапкершілік және оның түрлері, құқықтың негізгі салалары, Қазақстан Республикасының сот жүйесі, құқық қорғау органдары.	Білімдер: - адам және азаматтың құқығы мен еркіндігі, оларды жүзеге асыру механизмі; - кәсіптік қызмет саласында құқықтық және адамгершілік-этикалық нормаларды білу. Іскерліктер: - жеке бас бостандығы мен қадір-қасиетін қорғай алу; - маманның кәсіптік қызметті реттеуші, нормативтік-құқықтық құжаттарды қолдана білу.		БҚ 1 БҚ 2 БҚ 4 БҚ 5 БҚ 7
ЖКП. 00	Жалпы кәсіптік пәндер
ЖГП. 01	Мемлекеттік тілде іс жүргізу Пәннiң мазмұны, оның мақсаттары. Iс қағаздарын жүргiзуде әртүрлi лингвистикалық сөздiктердi қолдану. Мекемелерде іс қағаздарын жүргізуді ұйымдастыру. Техникалық сөздiктердiң ерекшелiктерi. Кеңсе құжаттарын жүргізу негізі. Ұйымдастыру, реттеу, құқықтық, ақша-финанс-есептік, және анықтамалық құжаттары. Қызметтік хаттар жазудың негізгі әдістері. Автоматты басқару жүйесін іс қағаздарын жүргізуге пайдалану. Құжаттар жинағы туралы түсінік. Жазба құжаттарының алғашқы және күрделі жинақтары. Құжат қорлары туралы түсінік. Iс қағаздарын сақтауды қалыптастыру. Архив. Мемлекеттік және мекеме архивтері. Ұлттық архив қоры.	Білімдер: - пәннің мазмұны мен мақсатын; - техникалық және лингвистикалық сөздiктер түрлерiн; - ақпараттық және iс құжаттарының жіктелуін; - қазiргi кезде iс қағаздарын жүргiзу стандарттарына қойылатын талаптарды; - құжаттар формуляры және олардың бөлiктерiн. Іскерліктер: - әртүрлi құжаттарды жіктеуді; - құжаттар формулярын толтыруды; - әкiмшiлiк-ұйымдастыру құжаттарымен жұмыс жасауды; - архивтiк құжаттардың текстiлерi үлгiлерiн талдауды; - архивке құжаттарды дайындап, сақтауға тапсыруды.	БҚ 1. БҚ 2. БҚ 5. БҚ 7 БҚ 9
ЖГП. 02	Инженерлік графика Геометриялық сызу; сызбалардың орындалу ережесі; геометриялық құрылым және деталдардың техникалық контурларын сызу ережелері; проекциялық сызу; техникалық сурет салу; конструкциялық құжатнамаларды рәсімдеу және әзірлеудің ережелері; ма	Білімдер: - геометриялық және проекциялық сызудың тәсілдері мен ережелерін; - конструкторлық және технологиялық құжаттарды оқу және рәсімдеу, құрастырудың негізгі ережелерін; - графикалық тапсырмаларды шешудің әдістерін. Іскерліктер:	БҚ 6 БҚ 9
	шина жасаудағы сызу; сызбалардағы кескіндер катергориясы; инженерлік графиканың құралдары; мамандық бойынша бұйымдардың сұлбалар мен сызбаларын орындалу тәсілдері және әдістері; көркемдік конструкциялаудың элементтері; графикалық ақпаратта бейнеленген техникалық құралдар туралы негізгі ұғымдар; компьютерлік графикалы жүйелер туралы ұғымдар;	- нобай мен көшірмелер арқылы тұтас көріністің сызбаларын, бөлшектер сызбасын орындауды; - конструкторлық және технологиялық құжаттамаларды әзірлеуге арналған қолданбалы программалардың пакеттерiн қолдануды.
ЖГП.03	Техникалық механика Теориялық механиканың негіздері; статика; күштердің жазықтық және кеңістік жүйелері; кинематика; нүкте және қатты дененің кинематикасы; динамика; күштер инерциясы; үйкеліс; қуат және жұмыс; материалдар кедергілері; ішкі және сыртқы күштер; қиманың әдістері; созылу және қысылуы; жаншылу мен кесіктер есебі; бұралуы; иілуі; беріктік пен қатаңдығын есептеу; нүкте күйіндегі кернеулігі; эквивалентті кернеулік күйі; беріктілік гипотезасы және оларды қолдану; кедергінің қажуы; қысылған сырықтың беріктігі; машиналар мен механизмдер бөлшектері; жазықтық механизмдері; біліктер мен осьтер; осьтер мен біліктер тірегі; муфталар; машиналар бөлшектерінің қосылысы; конструкция элементтері; машиналар мен механизмдер сипаттамасы.	Білімдер: - теориялық механиканың аксиомалары мен негізгі ұғымын; - статика, кинематика, динамиканың негізгі ережелерін; - машина бөлшектерін беріктікке, қатаңдыққа, орнықтылыққа есептей алуды; - материалдарды сынау әдістері мен тәсілдерін; - механизмдердің негізгі түрлерін, олардың кинематикалық және динамикалық сипаттамасын; Іскерліктер: - қозғалыс нүктесінің параметрін және оның жылдамдығы мен үдеуін есептеп шығаруды; - тәжірибелік жұмыстарда бөлшектердің өзгеру мүмкіндігін анықтауды; - машиналар бөлшектерін қосып жалғауды.	БҚ 6
ЖГП.04	Электротехника және электроника: электротехника: электр өрісі; электромагнетизм; электр өлшемдер; ауыспалы және тұрақты ток электр машиналары; трансформаторлар; электр қуатын беру және тарату; қуатсақтаушы технологиялар; құрылыс алаңшасындағы электрқауіпсіздік; электроника: электрониканың физикалық негіздері; электрон күшейткіштер; электрон генераторлар мен өлшеу аспаптары; автоматика мен есептеу техникасының электрон қондырғылары; микропроцессорлар мен микро-ЭЕМ.	Білімдер: - тұрақты және айнымалы токты электр тізбегін; - электржетек негізін; - құрылыс алаңшасын электрмен қамтамасыз ету негізін. Іскерліктер: - электрон түзеткіш және тұрлауландырғышты қоя алуы; - электрон аспаптарды жөндей алуы; - қуатсақтау технологиясын есепке ала отырып құрылыс алаңшасында электржабдықты қолдана білуі.	БҚ 5 БҚ 6
ЖГП.05	Материалтану: материлтанудың физика химиялық негіздері; құрылымдық материалдар; ұнтақ және композициялық материалдар; қоспалы болаттар; металлкерамикалық материалдар; түсті металл қорытпалары; металл коррозиясы және онымен күресу әдістері; пластикалық массалар; резеңке, ағаш, желімделетін, лаксыр және бейорганикалық материалдар.	Білімдер: - материалдың құрылысы мен қасиетін; - материалдың көрсеткішін өлшеу және қасиетінің әдістерін Іскерліктер: - кесу арқылы металды өңдеуді орындауы; - материалды өңдеуде электр әдістерін қолдануы.	БҚ 5 БҚ 6
ЖГП.06	Стандарттау, сертификаттау және метрология негіздері Метрология: негізгі ұғымдар мен анықтамалар; өлшемдердің біртұтастығын қамтамасыз ететін метрологиялық қызметтер; мемлекеттік метрологиялық бақылау және қадағалау. Стандарттау: сапаны басқару және стандарттау облысындағы негізгі терминдер мен анықтамалар; өнімді сынау және бақылау; сапа жүйелері. Сертификаттау: сертификаттау жүйелері; машина жасаудағы дәлділік; шектер және қондыру жүйелері; техникалық өлшеулер.	Білімдер: - стандарттау, сертификаттау және метрологияның міндеттерін, маңызын, принциптерін, объектілерін, субъектілерін, әдістерін, құқықтық негіздерін; - халықаралық және аумақтық стандартттардың құрылымын; - ҚР МЕСТ сертификаттау жүйелерін; Іскерліктер: - өлшеуіш құралдарын дұрыс таңдап, оларды қолдана білуді; - сапа жүйесіндегі құжаттарды қолдануын	БК 5 БК 6
ЖГП.07	Дәнекерлеу өндiрiсі электрмен дәнекерлеу түрлерiнiң сипаттамасы және классификациясы; электрмен дәнекерлеудiң физикалық мәні; пiсiрілген жерді орныны келтіру процесi; пісіру доғаның қоректену көздерi; пісіру кезіндегі металлургиялық процестер; электрод сымдары; электродтар; қолмен электр доғасымен дәнекерлеу; автоматты және жартылай автоматты флюс арқылы доғалық пiсiрулер және байқатпайтын газдардың ортасында; контактылы пiсiру; металдардың газбен пiсiру және кесу; әртүрлi қорытпалар мен кеме конструкцияларын дәнекерлеу; пластмассаларды дәнекерлеу; дәнекерлеудiң қалған түрлерi; пісірудегі кернеулер және деформация; пiсiрілген жердің сапасын тексеру;	Білімдер: - пісірудің қолдану облысын, негізгі ерекшеліктерін, артықшылықтарын, кемшіліктерін; - пісірудің металлургиялық процестері туралы мағлұматтарды; - пісірілетін материалдардың негізгі қасиеттерін; - электродтарды сылау маңызын және қасиеттерін; - пісірілген жапсармаға қойылатын талаптарды Іскерліктер: - қолмен оттегімен кесуді орындай алуын; - пісіру тәртібінің параметрлерін таңдауды, орнатуды және түзетуді; - пісірілген түйіндер мен конструкциялардың сапасын көз мөлшерімен тексеріп отыруды;	БҚ 5 БҚ 6 БҚ 9
ЖГП.08	Кеме теориясы, құрлысы және пайдалану мерізімін арттыру үшін күрес. Ішкі суда жүзетін кемелердің негізгі түрлері және классификациясы. Кемелердің класы және жүзу ауданы.Кемелерді техникалық бақылау органдары. Кеме корпусының геомертиясы.Кеме гидромеханикасының негізі. Үлкен және кішкене қисаю бұрыштарындағы орнықтылық. Өзеннің немесе көлдің кейбір жерлеріндегі кеме қозғалысына келетін кедергілер. Кеме қозғалтқыштарының түрлері және олардың ерекшеліктері. Металлдан,пластмассадан немесе темірбетоннан жасалған кеме корпустарының ерекшеліктері. Кеме корпустарын таңдау жүйесі. Кеме жасау кезеңдері, оларды жобалау және жабықтарын дайындау туралы түсініктер.Кемені суға түсіруге және көтеруге арналған құрылымдар. Негізгі қондырғылар және кемені жабдықтау. Өрттен қорғау және құтқару жабдықтары. Кеме құрылымдары және жүйелері.	Білімдер: - кеме бақылау ұйымдары, олардың бүл мәселедегі компетенциялық ауқымдары; бақылау ұйымдастырудағы Регистрдың атқаратын қызметі; кеме конструкциясының негізгі элементтері. -негізгі базалық жазықтықтар, теориялық сызбаның проекциялары және сызықтары, кеме корпусының негізгі размерлері және іс жүзіндегі олардың қатнастарының мағнасы; кеме корпусының формасын толтыру коэффициентінің маңызы; -кеме жүзу теориясының негізгі терминдері мен анықтамалары;ауырлық ортасы мен шамалық ортаның негізгі айырмашылықтары; Негізгі жүзу мінездемелерінің атқаратын қызметі және оларды іс жүзінде пайдалану ауқымдары; мінездемелерді графикалық ықшамдау; -кеме жүктері маркаларын айқындаудың мағнасы Кеменің отсектерінің бату мінездемесіне сәйкес классификациясы;кеменің батпаулығына қойылатын талаптар; Кеменің батпауын қамтамасыздандыру үшін қойылатын талаптар; батпаудың түрлері мен шаралары; «курстағы орнықтылық» және «бұрымдылық» деген ұғымдардың айырмашылығы; кеменің циркуляциялық элементтері және рөлдік тетіктердің жұмыс істеу принципы. -кеме құрлысында әртүрлі материалдарды қолдану салалары және олардың корпустық конструкциясын біріктіру түрлері; Корпустық барлық бөліктердің орналасу тәртібі және олардың элементтері,аттары, атқаратын қызметтері; корпустың және құрамындағы фундаментінің әртүрлі жабындарын таңдап алу ерекшеліктері кеме корпусының шебі. Іскерліктер: - Кеменің құрлысы және геометриясы бойынша негізгі терминдер мер анықтамаларды түсіндіруді, кеме корпусына қатысты теорияляқ сызбаларды еркін меңгеру және түсіну, теорияляқ сызбалардың элементтері бойынша кеме корпусын көлемді түрде елестетіп, кеме кесіндісінің жазықтығының ауданын есептеу білуді. Жылжымалы жүктердің кеме орнықтылығына әсерін түсіндіру және әртүрлі факторлардың кеме басқарымдылығына әсерін анықтауды. Мөлшерлі формуланы қордана отырып, кеме қозғалысындағы 10 судың кедергісін есептеп шығаруды.	БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 7 КҚ 3.16.5. КҚ 3.16.8.
ЖГП.09	Қолданбалы информатика Техника қауiпсiздiгi. Ақпараттар. Ақпараттарды кодтау. Санау жүйесi. Бiр жүйеден екiншiсiне ауысу. Екiлiктi арифметика логика – пән ретiнде. Үлгiлiк; математикалық логика. Моделдеу. Модель туралы түсiнiк. Модель түрлерi. OC WINDOWS түрлерi. WOR мәтiндiк процессоры. EXCEL электронды кестелерi. CORL DRAW векторлық редакторы. Вирустардан қорғану. WinZip архивтары. Norton Commander бұлт – бағдарламасы. Ойындар. Алгоритм түсiнiгi. Көрiнiс тәсiлдерi мен қасиеттерi. Алгоритм түрлерi. Есеп шығару кезеңдерi. Бағдарлама тiлi. Бағдарлама және оның құрылымы. Командалар мен операторлар. Шартты операторлар. Цикл операторлары. Берiлген шарт түрлерi. Сызықты бағдарламаны жобалау. Тармақты бағдарламаны жобалау. Циклдiк бағдарламаны жобалау. Массивтер. Графиктiк бағдарламалар. Шығармашылық жобаларды жобалау. Автоматтық реттеу туралы түсiнiк, анықтама, реттемелi параметр, нысаны /объектiсi/, олардың қасиеттерi мен схемалары. Автоматты ретеуiштердiң атқаратын қызметi, тiктелуi, құрылысы, жұмыс iстеу приципi, функциональдық және құрылымдық схемалары, реттеу мүшелерi. Автоматтық басқару жүйесiнiң қосалқы құралдары; панельдер, станциялар, басқару блоктары, жағдайларды көрсеткiштер мен сезгiштер, бағдарламалық құрылғылар. Процестердi автоматтық басқару жүйесiнен қолмен басқаруға ауыстыру және керiсiнше.	Білімдер: - ақпаратты кодпен хабарлау ережелерiн; - есептеу жүйелерiн; - екiлiк арифметиканы; - логиканы пән ретінде қарастыруын; - формалды, математикалық логикаларды; - WINDOWS ОЖ, WinZip архиваторын, DOS ОЖ-нің түрлерін; - программалар - қабығын; - алгоритмдер түсiнiгiн; - көрiнiс тәсiлдерi мен қасиеттерiн; - алгоритм түрлерiн; - бағдарлама тiлiн; - сызықты бағдарламаны жобалаудың тәсілдерін; - тармақты бағдарламаны жобалауды; - графиктiк бағдарламаларды; - автоматтық басқару жүйесiнен процестердi қолмен және керiсiнше ауыстыру ретін; Іскерліктер: - бiр жүйеден басқасына ауыстыруды; - WORD-тың мәтiндiк процессорымен, EXCEL-дің электронды кестесiмен, Corel DRAW-тың векторлық редакторымен жұмыс iстеуді; - вирустардан қорғауды құруын; - творчестволық жобаларды әзірлеуін; - автоматты реттеуді қолдануын; - автоматты жүйемен басқарудың қосалқы құралдарын пайдалануды; - техника қауiпсiздiгiн сақтауды.	БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 7
ЖГП.10	Экономика саласы Нарықтық экономика және саласы; саланы дамыту перспективасы және ерекшелiктері; өндiрiстiң түрлерi және олардың сипаттамасы; негiзгi өндiрiстiк және технологиялық процестер; ұйымның инфрақұрылымы; ұйымның қаражаты және мүлігі; негiзгi және айналымдағы қаражаттар; еңбек ресурстары; еңбекті ұйымдастыру, мөлшерлеу және еңбекақы; ұйымның маркетингтік қызметi; өндiрiстiк программа және өндiрiстік қуаты; өндiрiс шығыны және өнiмнiң өзiндiк құны, қызметтер; баға белгiлеу; ұйымның қызметiнiң тиiмдiлiк бағасы; өнiмнiң сапасы және бәсекеге қабілеттілігі; патенттану, ойлап тапқыштық; инновациялық және инвестициялық сасат; ұйымның сыртқы экономикалық қызметi; бизнес-жоспар; негiзгi техникалық-экономи-калық көрсеткiштердi есептеудiң әдiстемесi.	Білімдер: - саладағы қолданыстағы негізгі экономикалық категорияларын; - негізгі қорлардың пайдаланатын көрсеткіштерін және олардың реттік шығарылуын; - айналмалы қаражат көрсеткіштерін; - еңбекті ұйымдастыру түрлері мен формалары, еңбекақы төлеу формаларын; - тариф жүйесінің мәнін. Іскерліктер: - жұмыс орнын ұйымдастыруды және жұмыс уақытын жоспарлауды; - өндірістік рецептура, шикізат пен шала өнім шығыны есептерін жүргізуді; - қосалқы материалдар мен шикізат шығынын есептей алу және бақылауын жүзеге асыруды; - шығынды қысқарту және үнемдеу бойынша технологиялық шаралар құрастыруды; - жобаның санитарлы-техникалық жағына есеп жүргізуді.	БҚ 1 БҚ 4 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 7 КҚ 3.16.7
ЖГП.11	Менеджмент Менеджменттің негізгі ережелері, оның мәні; қазіргі менеджметтің сипатты ерекшелігі; менеджмент инфрақұрылымы және циклы; басқару жүйесінің элементтері; тиімділік; басқару: функциялары, ұйымдары, құрылымы, принциптері мен тәсілдері, мотивация; басқару процесіндегі реттеу және бақылау: түрлері, кезеңдері; менеджер жұмысын ұйымдастыру және имидж; басқару стилі; еңбек ұжымын басқару; еңбекті ұйымдастыру; басқарушылық шешім қабылдау: оның мазмұны және түрлері; шешімді шығару мен орындаудың дайындық кезеңдері; оптимизация әдістері.	Білімдер: - кәсіпорынды басқару функциясын; - еңбек ұжымының құрылымын; - басшының жеке, іскерлік және психологиялық қасиеттерін; - іскерлік қатынастағы тәртіпті; - ұжымдағы жұмыстың әдістері мен принциптерін. Іскерліктер: - басқару процесін реттеуді және бақылай алуды; - менеджер жұмысын ұйымдастыру және имидж қалыптастыруды; - еңбек ұжымын басқаруды; - басқарушылық шешім.	БҚ 4 БҚ 5 БҚ 7
ЖГП.12	Еңбектi қорғау Адамдағы келеңсіз факторлардың әсерi; жарақаттайтын және зиянды факторларды теңестiру; техникалық жүйелер мен технологиялық процестердің қауiп-қатерлерiнен қорғану құралдары және әдiстері; экобиоқорғайтын және өртке қарсы техникалар; кәсiпорындағы еңбектi қорғаудың құқықтық, нормативтiк және ұйымдастыру негiздерi; еңбектi қорғаудағы материалдық шығындар; кәсiби қызметтiк саласындағы қауiпсiз еңбек жағдайын қамтамасыз етудiң ерекшелiктерi;	Білімдер: - еңбектің қорғаудың жалпы нормаларын; - технологиялық процестердің қауіпсіздігін; - кәсіпорындағы жарақат алудың себептерін; - өрт сөндіру қауіпсіздігі туралы жалпы мағлұматтарды; Іскерліктер: - еңбекті және қоршаған ортаны қорғау бойынша білімді тәжірибеде қолдануын; - қорғанудың жеке құралдарын пайдалануды; - өндірістік жарақат кезінде көмек көрсетуді	БҚ 1 БҚ 2 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 7 БҚ 8 КҚ 3.16.1 КҚ 3.16.2 КҚ 3.16.5
АП. 00	Арнайы пәндер
АП.01	Кемедегі энергетикалық қондырғылар Кемедегі негізгі энергетикалық қондырғалар: түрлері, сипаты, қолданылуы. Іштен жану двигательдері: түрлері, параметрі, термодинамикалық процесстер. Іштен жану қозғалтқыштарының негізгі жұмыс процестері (төрт контактылы және екі контактылы, тыныштық қалпы, пішпек қозғалысы, цилиндр көлемі, қысу деңгейін, такт т.б.), дизельді және карбюраторлары қозғалтқыштар. Басты қозғалмайтын деталдары (орнатылған рама, рама подшипниктері, цилиндр қақпақтары). Құрылысы, қызметі және жұмыс істеу принципі. Кривошипті-шатунды механизм. Газ таратқыш механизмдер: реттелуі, жұмыс істеу принципі, байқалатын ақаулар және оларды жою жолдары. Іштен жану двигательдерінің қоректендіру жүйелері: түрі, схемалары, негізгі элементтері мен жұмыс істеу принципі. Майсорғыш сораптар; форсункалар, сүзгіштер, сепараттарлар, олардың құрылысы, қызметі және жұмыс істеу принципі. Сораптар мен гидроисстектер. Жылу өткізгіштер мен сепараторлар: қызметі, түрлері, бекіту тәсілдері. Іштен жану двигательдерінің суыту жүйелері; қызметі, түрлері, негізгі элементтері және жұмыс істеу принципі. Оталдыру жүйесі, құрылысы, қызметі және жұмыс істеу принципі. Ауа шығару және кіргізу жүйелері.	Білімдер: - кемені сумен жанармай, азық-түлік және материалдық техникалық, оларды арналастырып, сақтау нормаларын; кеменің басты механизмдері мен құрылғыларын, қозғалтқыштарды пайдалану техникасын; кеме механизмдері мен құрылғыларын, басты қозғалтқышты жөндеуді; - дизель мен қозғалтқыш карбюраторының қоспажасауын; - ІЖҚ қуаты мен үнемділігін; - ішкі жану қозғалтқышының жұмыс үрдісін (төрттактілі және қостактілі қозғалтқышты); - ауа артықшылық коэффициентін; - қозғалтқыш үнемділігін; - қуатының өсу жолын; - отынның үлестік шығынын; - біртекті қоспаны алу тәсілдерін; Іскерліктер: - жүйені май және тоңазытуагентімен толтыруы; - топтама мен жұмсалуын және жалпы сипаттамасын анықтауы; - орташа инжикаторлық қысым, әсерлі қуат, пайдалы әрекет коэфициентін анықтауы; - болуы мүмкін ағаттықтарды жоюы және оны жою тәртібін білуі; - отын сорабын реттеуі (клапан типтес, реттығын типтес жоғары қысымды); - ішкі жану қозғалтқышы жүйесін қызмет көрсету және жөндеуді; - жинағыш, басқыш, сақтандырғыш клапан және қондырғы қаңылтағына қызмет көрсетуі.		БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 8 КҚ 3.16.1 КҚ 3.16.3 КҚ 3.16.4
АП.02	Кеме көмекші механизмдері: рөлдік машиналар; оперативтік жүкшығырлар, қада аппараттары; сұқпалар, брашпильдер, байлау жүкшығырлары; жүк қайық қондырғылары мен механизмдері; сүйрету жүкшығыры, сеп қондырғы механизмдері; кеме сораптары, желдеткіштер, жүйелер; кеме жүйелерінің құбырлары мен арматурасы; трюм және өрт қауіпсізідігі жүйелері; сумен қамтамасыз ету және арықтар жүйесі; қор-және энергиясақтаушы технологиялар.	Білімдер: - кемелік көмекші механизмдері мен жалпыкемелік көмекші жабдықтардың жұмсалуы мен топтамасын Іскерліктер: - кеме құралдарын ағын суды жинау, тазарту және зарарсыздандыруға пайдалануы; - тоңазыту қондырғыларын құруы; - көмекші пештік қондырғыларды жүзеге асыра алуы.		БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 8 КҚ 3.16.2 КҚ 3.16.3 КҚ 3.16.5 КҚ 3.16.8
АП.03	Кеменің булы қазаны және су тұщылайтын қондырғылар. Кеменің булы қазаны және су тұщылайтын қондырғыларының құрылысы, жұмыс істеу принципі, сызбасы,кемелік бу қазанына қызмет көрсету ережелері және оларды күту,техникалық қауыпсіздік ережелері; жылуды бу қазандарынан және су тұщылайтын қондырғылардан беру; ішер су мен қазандық судың сапалы көрсеткіштері; оларды өңдеу түрлері; су бақылауды ұйымдастыру; кемені сумен қамтамасыздандыру; дистиляция жасау.	Білімдер: - кеменің булы қазанының әрекет ету принципін және құрылысы жөніндегі негізгі мәлеметтерді; - арматураның орналасуын және тағайындалуын; - қазанды жөндеу кезінде қолданылатын оқшаулағыш, төсегіш және тірегіш бұйымдарын; - қазан және құбырлар бетін тазалау ережелері мен әдістерін; Іскерліктер: - қарапайым қазандарды құрастыру және жөндеу бойынша жұмыстар орындайды; - прессқайшымен табақты және профильді металдан бөлшектің және тіксызықты дайындаманы, сонымен қатар пісірілген құбырды тазалаған соң құбыр торын қорғайтын құбыркескіш станогіндегі белгілеу бойынша құбырды, сонымен қатар кеме қазанының коллекторы мен бачогін, құбыр бетін кесіп отырады; - кеменің булы қазанының түйіндері мен бөлшектерін құрастыру, жөндеу, өңдеу, дайындау кезіндегі жұмыстарын орындауға қатынасады;		БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ8 КҚ 3.16.1 КҚ 3.16.2 КҚ 3.16.3 КҚ 3.16.4 КҚ 3.16.6
АП.04	Кемедегі энергетикалық қондырғылар Кемедегі негізгі энергетикалық қондырғалар: түрлері, сипаты, қолданылуы. Іштен жану двигательдері: түрлері, параметрі, термодинамикалық процесстер. Іштен жану қозғалтқыштарының негізгі жұмыс процестері (төрт контактылы және екі контактылы, тыныштық қалпы, пішпек қозғалысы, цилиндр көлемі, қысу деңгейін, такт т.б.), дизельді және карбюраторлары қозғалтқыштар. Басты қозғалмайтын деталдары (орнатылған рама, рама подшипниктері, цилиндр қақпақтары). Құрылысы, қызметі және жұмыс істеу принципі. Кривошипті-шатунды механизм. Газ таратқыш механизмдер: реттелуі, жұмыс істеу принципі, байқалатын ақаулар және оларды жою жолдары. Іштен жану двигательдерінің қоректендіру жүйелері: түрі, схемалары, негізгі элементтері мен жұмыс істеу принципі. Майсорғыш сораптар; форсункалар, сүзгіштер, сепараттарлар, олардың құрылысы, қызметі және жұмыс істеу принципі. Сораптар мен гидроисстектер. Жылу өткізгіштер мен сепараторлар: қызметі, түрлері, бекіту тәсілдері. Іштен жану двигательдерінің суыту жүйелері; қызметі, түрлері, негізгі элементтері және жұмыс істеу принципі. Оталдыру жүйесі, құрылысы, қызметі және жұмыс істеу принципі. Ауа шығару және кіргізу жүйелері.	Білімдер: - кемені сумен жанармай, азық-түлік және материалдық техникалық, оларды арналастырып, сақтау нормаларын; кеменің басты механизмдері мен құрылғыларын, қозғалтқыштарды пайдалану техникасын; кеме механизмдері мен құрылғыларын, басты қозғалтқышты жөндеуді; - дизель мен қозғалтқыш карбюраторының қоспажасауын; - ІЖҚ қуаты мен үнемділігін; - ішкі жану қозғалтқышының жұмыс үрдісін (төрттактілі және қостактілі қозғалтқышты); - ауа артықшылық коэффициентін; - қозғалтқыш үнемділігін; - қуатының өсу жолын; - отынның үлестік шығынын; - біртекті қоспаны алу тәсілдерін; Іскерліктер: - жүйені май және тоңазытуагентімен толтыруы; - топтама мен жұмсалуын және жалпы сипаттамасын анықтауы; - орташа инжикаторлық қысым, әсерлі қуат, пайдалы әрекет коэфициентін анықтауы; - болуы мүмкін ағаттықтарды жоюы және оны жою тәртібін білуі; - отын сорабын реттеуі (клапан типтес, реттығын типтес жоғары қысымды); - ішкі жану қозғалтқышы жүйесін қызмет көрсету және жөндеуді; - жинағыш, басқыш, сақтандырғыш клапан және қондырғы қаңылтағына қызмет көрсетуі.		БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 8 КҚ 3.16.1 КҚ 3.16.2 КҚ 3.16.3 КҚ 3.16.4 КҚ 3.16.6
АП.05	Кемелік энергетикалық қондырғылар дың автоматикасы және бақылау аппаратурасы. Қысым және селдіреуді бақылау үшін қолданылатын аппараттар туралы жалпы мәлімет;темрератураны бақылайтын аппараттар; тұздылықтын денгейін, шығынын, газ анализын өлшейтін аппараттар; қуатты және айналу жиілігін өлшейтін аппараттар; жылутехникалық сигналдарын бақылау; автоматизацияланған жүйенің классификациясы; басқару нысандарының қасиеттері; тура жұмыстық реттегіштің параметтерінің автоматтық реттеу жүйесі; тура емес жұмыстық реттегіштің параметтерінің автоматтық реттеу жүйесі; біртектес реттегіштердің кострукторлық элементерін жасау; пневмореттеуіштің және оның элементтерінің унифицирлік жүйесі; ІЖҚ –ның автоматтық жылуреттегіштері; кемелік ІЖҚ-ның айналу жиілігін автоматтық реттеу және кемелік автоматтандырылған бақылау және кемелік энергетикалық қондырғыларын сигналдық бақылау; автрматтандырылған автотоматикалық ; кемелік автоматтық қорғау (СЭУ) жүйесі; қазандық және қосымша қондырғыларды автоматтандыру; жалпыкемелік және қосымша механизмдерді автоматтандыру; ІЖҚ-ның дистанциялық автоматтық басқарымдылығы; автрматтандыру жабдықтарының сенімділігін қамтамасыздандыру; диагностикалық автоматтандыру жүйесі.	Білімдер: - приборлардың принциптік сызбаларын, температурлық өлшеу шкаласын, термометрлерді, деңгей көрсеткіштерді,тұзөл- шегіштердің құрлысы мен жұмыс істеу принципін; жылутехникалық бақылау сигнализаторлардың құрлысы мен жұмыс істеу принципін; қысымдық, температуралық, денгейлік, шығындық; сигнализаторлары, -автоматтандырылған жүйелердің түрлерін. Іскерліктер: - реттелетін және реттелмейтін дифференциалды қысымдық және температуралық сигнализаторларды настойка жасау; қарарпайым жөндеу; -статикалық және динамикалық мінездемелерін алу; тура жұмыс істейтін реттегіштерді настройка жасау; қарарпайым жөндеужұмыстарын жүргізу;; -пневматикалық жүйелерді реттеу; датчиктерді настройка жасау; олардың статикалық мінездемелерін алу; -кемелік ІЖҚ-ның жұмыстық параметрлерінің релейлік оперативтік бақылау сызбасын оқу.		БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 КҚ 8 КҚ 3.16.2 КҚ 3.16.5 КҚ 3.16.7
АП.06	Кемелік технологиялық тоңазытқыш қондырғылары. Кемелік тоңазытқыш қондырғылардың атқаратын қызметі, құрлысы техникалық көрсеткіштері және жұмыс істеуі; ауаны кондиционирлейтін жүйелер; бақылау-өлшеу приборларының және автоматиканың қосымша жабдықтары; тоңазытқыш қондырғылардың техникалық негізі.	Білімдер: - Кемелік тоңазытқыш қондырғылардың атқаратын қызметі, құрлысы техникалық көрсеткіштері және жұмыс істеуі; ауаны кондиционирлейтін жүйелер; бақылау-өлшеу при- борларының және автоматиканың қосымша жабдықтары; тоңазытқыш қондырғылардың техникалық негізі. Іскерліктер: - Кемелік тоңазытқыш қондырғылардың атқаратын қызметі, құрлысы техникалық көрсеткіштері және жұмыс істеуі; ауаны кондиционирлейтін жүйелер; бақылау-өлшеу приборла-рының және автоматиканың қосымша жабдықтары; тоңазытқыш қондырғылардың техникалық негізі.		БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 8 КҚ 3.16.2 КҚ 3.16.6 КҚ 3.16.7
АП.07	Кеме жөндеудің технологиясы мен ұйымдастырылуы кеме қаңқасын жөндеу; кеме қаңқасы су бету және су асты бөліктерінің тозу және ақауларының негізгі түрлері; кеме қондырғыларын жөндеу; кеме бу пеші мен турбинасын жөндеу; пештерді куәландыру, гидравликалық сынау, бу сынақтары; қорсақтаушы технологиялар; жөндеу және жинақтау кезіндегі қауіпсіздік шаралары.	Білімдер: - кемежөндеуді ұйымдастыру және технологиясының теориялық негіздерін Іскерліктер: - дизельді жөндеу, дизельдің қозғалу буындарын баптау және орталықтандыруды орындауы; - жөндеуден кейін дизельді сынауды ұйымдастыруы; - автоматика элементтері, кеме біліксымын және есу бұрамасын, көмекші механизм мен жүйені жөндеуді жүргізуі; - жөндеу жұмысы алдында ақаулауды жүргізуі; - жөндеу жұмысынан соң сынау жұмыстарын ұйымдастыруы және жүргізуі.		БҚ 1 БҚ 5 БҚ 6 БҚ 8 КҚ 3.16.1 КҚ 3.16.2 КҚ 3.16.3 КҚ 3.16.4 КҚ 3.16.6
ӨО және КП	Өндірістік оқыту және кәсіптік практика
ӨО .00	Өндірістік оқыту
ӨО. 01	Оқу практика Оқу слесары машина құрылыс сызбасының негізі Олшеуіш құралдары және олшеу техникасы Олшем белгісінің турлері. Иілгіш шойынның бетін шабу, кесу, түзету және Жоғары бөлігін егеу. Орау және зенкрлеу. Станокта металддарды егеу, жылтырлығын арттыру. Жалпы слесарлық жұмыстар Станоктық практика металл кескіш станокта токарлық фрезарлық және т.б жұмыстарды жүргізу. Дәнекерлеу Металдарды термиялық жолмен қайта өңдеу және газбен және электрмен дәнекерлеу.	Іскерліктер: - слесарлық құрал-жабдықтармен жұмыс барысында техникалық қауіпсіздік ережесін білу Дағдылар: - техникалық жөндеу құрылғыларында жұмыс істеу; бөлшектерге слесарлық тазалау жұмыстарын жүргізу; кеменің жөндеу механизмдері мен жүйелеріне техникалық қызмет корсету;		БҚ 6 БҚ 8 БҚ 9 КҚ 3.16.3. КҚ 3.16.4
ӨО. 02	Кеме техникасына қызмет көрсету және жөндеудегі жұмыстар. Жұмыс орындарын ұйымдастыру және еңбек қауіпсіздігі жөніндегі нұсқау. Техникалық қызмет көрсету. Кеме техникасының техникалық жағдайымен таныстыру. Кеменің бас қозғалтқыштарын, жанама механизмдерін, техникалық құралдарын. Электр жабдықтарын, қозғалтқыштарын, рөл құрылғыларын, жүзу приборларын, кеме жүйесінің аппаратураларын жөндеудің тәсілдерін меңгеру. Кеме техникасына қызмет көрсету түрлері, кезеңдері және технологиясымен таныстыру және оларды жөндеу. Механизмді реттеудің жаттығулары. Реттеу сапасын бақылау. Кеме техникасының бұзылған жерлерін жөндеу. Тексеру жұмыстары.	Іскерліктер: техникалық қызмет көрсету барысында техникалық қауіпсіздік ережесін білу. Дағдылар: - кеме бөлшектеріне майлау жұмыстарын жүргізу. Кеме техникасына қызмет көрсету. Кеменің бұзылған жерлеріне жөндеу жұмыстарын жасай білу		КҚ 3.16.1- КҚ 3.16.8
КП. 00	Кәсіптік практика
КП.01	Арнайы технология практикалық іскерліктерін дамытып арнайы моторшы іскерлігін дамыту. Колледждегі теориялық білімдерді бекіту. Өндірістен тәжірибе алу және кеме жұмысын ұйымдастыру.Кеме корпусының нұскауын және кеме қондырғысының жүйесін білу. Кеменің бас және қосалқы қозғалтқыштарының оқып уйрену және оларды дұрыс экплутациялау, кеменің электро энергия көздерін оқып үйрену. Кеменің әр түріне қызмет көрсету және экплутациялау, ақауларын тауып жөндеу жұмывстарын жүргізу.	Іскерліктер: - өндірістік практика барысында өз білімін дамытып бекіту керек. өндірістік кәсіп түрінің барлығына өз іскерлігімен дағдысын көрсету керек, сонымен қатар механик кеме кестесіне байланысты жұмыстарды және тұрақтағы вахталы қызмет дағдысын және дабыл қағылгандағы жұмысты жақсы білу керек. Дағдылар: -Механиктің іскерлігімен тәжірибесі мол болу керек.		КҚ 3.16.1- КҚ 3.16.8
КП. 02	Диплом алды Кеменің әртүрлі жүзу шарттарына байланысты энергияны басқару және қондыру. Кеме жұмыстарын жүргізу барысында жеке құрамды басқару. Әртүрлі жағдайларға байланысты дабыл қағылғанда, есептік жұмыстарды енгізу, техникалық жөндеу құжаттарын және вахталық машиналық жорналды басқару сияқты жұмыстарды қоса жүргізу. Нормативтік құжаттармен және техникалық технологиялық құжаттармен жұмыс. кемеде техникалық қауіпсіздік ережесін қатаң сақтай және теңіздегі айналаның ластануын болдырмау.	Іскерліктер: - эксплутациялау, қызмет көрсету, кеменің булы және дизельді қондырғыларын жөндеу, Көмекші механизмдерін жөндеу, жүйелермен қондырғылар, сонымен қатар насос жүйесін және басқару қондырғыларын; әртүрлі кемелерді экплутациялаужәне техникалық қызмет көрсету және жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру; Дағдылар: - өрт сөндіру құралдарымен жүйелерін қолдану.жеке және ұжым мен бірге құтқару жұмыстарын жүргізу, кеменің жұмысқа жарамдылық мерзімін арттыру.		КҚ 3.16.1- КҚ 3.16.8

Пәндер циклдері және кәсіптік практика бойынша білім беру бағдарламасының мазмұны (орта буын маманы)