Қазақстан республикасының білім және Ғылым министрлігі семей қаласының ШӘКӘрім атындағы
жүктеу/скачать 42.31 Kb.
|
| Жылутехниканың негізгі теориясы
Жылу техникасы — жылу энергиясын алу мен оны пайдалану әдістерін қамтитын ғылым мен техника саласы. Адамзат қоғамы пайдаланатын жылудың негізгі көзі — жанған кезде жылу бөлетін табиғи органикалық отындар. Ол қатты, сұйық және газ тәрізді отын болып бөлінеді. Отын сапасы 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшерімен анықталады. Қазақстанда пайдаланылатын энергияның 95%-тен астам бөлігі органик. отын (негізінен көмір) жағу арқылы өндіріледі. Жылу энергиясының табиғи көздеріне — Күн энергиясы мен геотермиялық энергия (Жер қойнауының жылуы, жер асты ыстық сулары, вулкандық жылу) жатады. Органик. отынмен қатар, 20 ғ-дың ортасынан бастап жылу энергиясын алу үшін ядр. отын пайдаланылады. Ядр. отынның негізгі түрі – уран изотопы. 1 кг уран 109 ккал) энергия бөлінеді. Бұл энергия ядр.109 кДж (20 ыдырағанда 84 реакторда жылуға айналады. Ақтау қ-нда қуаты 150 МВт атом электр ст. (Маңғыстау энергокомбинаты) жұмыс істеді. Жылуды электр энергиясына түрлендіру арқылы да алуға болады. Өндірілген жылуды пайдалану Жылу техникасында екі басты бағытта жүргізіледі. Біріншісі – әр түрлі өндірістік пештер (қыздыру, күйдіру, балқыту және электрдоғалық, индустриялық, т.б. пештер) мен әр түрлі жылу алмасу аппараттарында жылуды пайдалану болса, екіншісі – күш қондырғылары (компрессор, т.б.) мен жылу қозғалтқыштарында (бу машинасы, іштен жанатын қозғалтқыш, т.б.) жылуды энергияға (мех., электрлік, т.б.) түрлендіріп пайдаланатын жылу энергетикасы. Жылу техникасының теориялық негізі – термодинамика, жану және жылу мен зат алмасу заңдылықтары. Жылутехникасы төменгі темп-ра алу мәселесімен де шұғылданады. Жылу машинасы - жылудың жұмысқа не жұмыстың жылуға түрленуі іске асырылатын машина (жылулық қозғалтқыш, жылулық сорғы, т.б.). Жылу машинасының жұмыс істеу принципінің негізінде жұмыстық дене (газ, су буы, т.б.) атқаратын айналмалы процесс (термодинамикалық цикл) жатыр. Жұмыстық дененің әр цикл сайын атқаратын жұмыс мөлшері оған берілген және одан алынған жылу шамаларының айырмасына тең. Жылуэнергетикалық құрылгының барлық кезеңдерінде жергілікті жузу және ұшу аппараттары ғылыми-техникалық экспериментгік зерттеумен кең ауқымда тығыз байланысты. Жылутехникалык құрылғыны ретке келтіру мен жинау тәжірибе жолымен алынады. Эксперменттік зерттеу кезінде келесі сұрақтар туындайды: Бұл сұрақтарга ұксастық теориясы жауап береді, құбылыстардың ұксастық теориясы дегеніміз - тәжірибе теориясы. Бірінші сұраққа ұқсастықтың бірінші теоремасы жауап береді: құрамындагы қаралатын процестің ұқсас сандарын, тәжірибеде шамаларды өлшеу қажет. Екінші сұраққа ұқсастықтың екінші теоремасы жауап береді: тәжірибе нәтижесінде ұқсас сандардың өңделуі тиіс; бұл жалпы заңды табуға колайлы; қаралатын мәселенің барлық процестері үшін дұрыс. Үшінші сұрақта ұқсастықтың үшінші теоремасы жауап береді: сандардың теңдігі мен бір мәнді ұқсастық шарттарын сол процестер мен құбылыстар ұқсастығы қарастырады. Осыган орай ұқсастық теориясы тәжірибе теориясы деп аталады. Жылуалмасуда колданылатын апараттың ұқсас шарттарын төмендегідей тұжырымдауга болады: жылуалмасу жүйесінде уақыт — кеңістіктегіндегі нүктелер физикалық параметрлер ұқсастығы болып табылады. ұқсас (сандар) теңдіктер өлшемі. Шамаларынан тұратын берілген кұбылыстың сипаттамасын, ұксас сандардың өлшемсіз жиыны құрайды. Ұқсас сандар, поцестердіц ұксастығын күрайтын теңсіздік ұқсастық олшемі немесе (бірдей сандар) инвариаіптығы деп аталады. Ұксастыктыц бірінші теоремасы, осындай процесгер бірдей сандар (өлшемі) үксастығы болып табылады. Үксас сандарды белгілеу, гидродинамика және жылу алмасу теориясын зерттеуде айтарлықтай үлес қосқан зертгеушілердің тегінің алғашқы екі эріпімен белгілу қабылданған. жүктеу/скачать 42.31 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|