Қазақстан республикасының білім жәНЕ
жүктеу/скачать 373 Kb.
|
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Рудный индустриалдық институты «Электроэнергетикасы және жылу энергетикасы»кафедрасы «Электрлік машиналар» пәнінен 050718 «Электр энергетикасы» мамандықтарындағы студенттер үшін курстық жұмысқа ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ РУДНЫЙ 2009 ББК 621.313
Пікір жазған: Ерсұлтанова З.С.- математика және физика кафедрасының аға оқытушысы РИИ ОӘК-нің шешімімен басылымға ұсынылған «Электрлік машиналар» пәнінен курсттық жұмысты орындау үшін варианттар,керекті мағлұматтар қолданылған. 050718 «ЭЭ» мамандықтарындағы студенттер үшін әдістемелік нұсқау. 1Табл.1, әдебиеттер тізімі – 7 атау. Ішкі қолданыс үшін
Ó Рудный индустриалдық институт 2009 МАЗМҰНЫ
ҚОСЫМША Б 16 Кіріспе Бұл курстік жұмыста «Электрлік машина» пәнін меңгеріп аяқтап,содан кейін және осы пәнді кеңінен меңгеріп жүйелік білім алуы мақсатында және теориялық білімдерін өзіндігінше меңгеріп өндірістік техникалық сипаттағы есептерді шешуде қолданылады. Жобаластыру объекті асинхронды қозғалтқыш болғандықтан кеңінен қолданылады. Курстық жұмыстың мақсаты студенттерді электрлік машина жобаластыруда танысып алған білімдерін нақты инженерлік есептерді шешуде және өзінің негізгі шешімдері кезіне өздігінше шешім қабылдағанда алғашқы білімдерін жетілдіру болып табылады. Курстық жұмысты жетекшісі жасайды және курстық жұмыс тапсырмасын береді:курстық жұмыстың негізгі кезеңдерінің соңында кез келген графигін және тізімін жасайды (курстық жұмыстың график үлгісі Б ескермесінде берілген );негізгі және қосымша керекті әдебиеттерді,нормативті және техникалық құжаттарды,анықтама және т.б.материалдарды ұсынады;жұмыстың орындалу барысында студентке консультациялық көмек береді;жұмыстың орындалу барысы туралы кафедраны және деканатты хабардар етіп отырады;студенттік жұмысты қорғауға жіберуге шешім қабылдайды. Жұмыстың графигі және тізімнің көшірмесі деканатқа беріледі.Белгіленген график мерзімі бойынша курстық жұмыстың жетекшісі курстық жұмыстың орындалу пайызын тізіміне белгілеп отырады және орындалмау себептерін де көрсетеді. Курстық жұмыс институтқа емтихан сессиясынан бұрын оқу процессінде белгіленген график бойынша берілуі тиіс.Егер жұмыс толығымен немесе кейбір бөлімдер орындалмаған жағдайда жұмысты дұрыс орындау үшін оқытушының ескертуімен қайтарылады. Курстық жұмысты қорғау коммиясының алдында кеңес жолымен жүзеге асырылады және қорытындысында студент қандай дәрежеде теориялық материалды,жұмысты орындауда қандай материалды қолданғандығы ,сонымен бірге туындаған есептерді және графикалық бөлімін түсіндіруін қалай меңгергені көрінеді. Курстық жұмысты қорғау құрамына:студент баяндамасы коммисияның талқылауымен бағаланылады .Баяндамада студент тақырыптың актуальдығы,объектінің мақсаты жұмыс құралдары,жұмыстың маңызын ашу және жұмысты орындауда өзінің үлесі,істелген жұмыстың қорытынды сипаттамасы кіреді. Курстық жұмысты бағалау кезінде жұмыстың мазмұнына,орындалу сапасына қолданылған шешімдердің негізділігі,ішкі жөндеулері және оқытушы сұрақтардың жауаптарының дұрыстығы ескеріледі. 1 ЖОБАЛАСТЫРУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМА Берілген курстық жұмыста 1кесте берілген асинхрон қозғалтқыштың техникалық параметрлерімен жобаластыру керек. Сырттан оқу нысанындағы студенттер үшін вариант нөмері сынақ кітапшасының соңғы екі саны бойынша,ал күндізгі оқу нысанындағы студенттер үшін оқытушының өзі беруімен жүзеге асырылады. 1.Кесте-Жобаластыруға арналған тапсырма
1.Кестенің жалғасы
1Кестенің жалғасы
2 КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ ОРЫНДАЛУЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТМЕЛІК НҰСҚАУ 2.1 КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТЫҢ МАЗМҰНЫ Курстық жұмысты есептеу-анықталық жазбаларынан тұрады.Анықталық жазба (АЖ) төмендегі тізімде жасалған болуы керек: 1) Титул парағы; 2) Курстық жұмысқа арналған тапсырма; 3) Мазмұны; 4) Кіріспе; 5) Негізгі мәтін; 6) әдебиеттер тізімі. Негізгі тақырыпқа төмендгі бөлімдер кіреді: 1) Негізгі өлшемдерді таңдау; 2) Электр магниттік есептеу; 3) Айналмалы диаграммасын құру; 4) Жұмыс сипаттамасын есептеу; 5) Жүргізу сипаттмасын есептеу. Есептеу-анықтамалық жазбада төмендегі суреттер болады: 1) Таза эскиздері және статор тістері; 2) Таза эскиздері және ратор тістері; 3) Статор орамаларының анықталған сұлбасы; 4) Айналмалы диаграммасы; 5) Жұмыс сипаттамасы. Барлық суреттер бөлек-бөлек парақтар масштабы бойынша сызылады. Сипаттамада құру нүктелері көрінуі тиіс.Суреттер сызбашы жабдықтардың қолдануымен қарындаш немесе қара пастамен сызылады.Барлық фаза статордың орамасымен жандандырылған схеманың әр түрлі түсімен бейнеленеді, мысалы, фаза А –қызыл түспен, фаза В – жасыл түспен, фаза С – көк түспен. 2.2 Курстық жұмысты жабдықтау. Титулдық парақ А қосымшасына көшірілген мәтініне сәйкес көшіріледі.. Негізгі парақ бірінші болып есептелінеді,себебі мәтіндік материал осы парақта берілген. Мемлекеттік стандарт бойынша негізгі парақ мәтіндік конструктрлық құжатқа ең бастапқы жазумен жабдықталады. Құжаттың аталуы титулдық парақта және ең бастапқы жазуда ұқсас болуы керек.Кейінгі парақтарды негізгі парақ сияқты осы рамкадағыдай етіп қажетті түрде дайындау керек.Рамка қара тушпен орындалады. Парақтың реттік нөмірі төменгі оң жақ бұрышына салу керек.
Барлық бөліктің шегінде реттік нөмірі болатын бөліктер қажет болған жағдайда бөлімшеге бөлінеді.Бөлімшенің нөмірі бөлімнің және бөлімшенің нөмірінен бөлінген нүктелермен құралады.Бөлімшенің соңғы нөмірінде нүкте қойылмайды. Бөлім және бөлімше сөзіндегі тақырыптың атауына тасымалдауына жол берілмейді. Нүкте тақырып атауының соңында қойылмайды. Егер тақырыптың атауы екі сөйлемнен тұрса, оларды нүктелермен бөледі. Тақырыптың атауын белгілеуге жол бермейді. Курстық жұмыс анықтау қағазының суреттері А3 немесе А4 формат ақ қағазына немесе миллиметрлік параққа орындалу керек. Барлық суреттемелердің атауы болуы керек. Суреттің нөмірі оған орналастырылады. Кестелер курстық жұмыстың барлық анықтау қағазының шегінде нөмірленуі керек. 3.АСИНХРОНДЫҚ ҚОЗҒАЛТҚЫШТЫҢ ЕСЕБІНЕ АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ. Жобалау барлық есептерді жүргізудегі базалық үлгінің таңдауынан басталады. Жобалау кезінде асинхрондық қозғалтқыштың 4А топтамасының базалық үлгісі қабылданды. Есептеуден бұрын базалық қозғалтқыштың құрылысын жете үйрену керек,электрлік магниттік деңгейдің және басқа деректер өлшемнің ара-қатынасында сынақ түрде бағалансын және одан кейін /5/,/6/,/7/ есебіне кіріссін. Асинхрондық қозғалтқыш есебінің әдісі 9 /4/,7/3/,9/1/ тарауларына келтірілді. Қысқа тұйықталған ротормен асинхрондық қозғалтқыштар есебінің үлгілері 9-16/1/,8/3/,9/4/ тарауларында келтірілді. Фазалық ротормен асинхрондық қозғалтқыш есебінің үлгісі 9-16 /1/ және 9/4/ тарауларында келтірілді.
Асинхрондық қозғалтқыштарға қосымша кейбір маңызды талаптар асинхрондық машинаның нақты типтерініңіз стандартын тұжырымдайды. Бұл талаптар төмендегі сипаттамаға негізделеді: Нақтылыққа бастапқы жіберуші айналдыратын моменттің қарым-қатынасы; Нақтылыққа жіберушінің құбылысындағы ең аз айналдыратын моменттің қарым-қатынасы; 0,3 нақтылық моменттің көп жылдамдықты қозғалтқышына және бір фазалыққа бұл қарым-қатынас мемлекттік стандартының келісімімен ең аз көлемі 0,5 төмен болмауы керек,бірақ 0,3 нақтылықтан 100 кВт қа дейін қуаттың біржылдамдықты қозғалтқышына 0,5 жіберушіден кем болмауы керек,бірақ 100 кВт жоғарыдан қуат қозғалтқышының бір жылдамдығына 0,5 жіберушіден кем болмауы керек; Нақтылыққа барынша айналдыратын моменттің қарым-қатынасы; Нақтылыққа бастапқы жіберуші токтың қарым-қатынасы; Асинхрондық қозғалтқыш қуатының коэффициенті және пайдалы әрекеттің коэффициенті.
Статор өзекшесінің ішкі диаметрі – d; Статор өзекшесін есептеу ұзындығы ℓδ. Есептеудің нәтижесінде айналдыру осі биіктіктің мәні алынуы керек– h, Статор өзекшесінің ішкі диаметрі –d, Статор өзекшесінің сыртқы диаметрі – da, Статор өзекшсінің есептеу ұзындығы ℓδ, әуе саңылаудың есептеу ұзындығы – δ және полюстік бөлуі – τ. 5-10 беттегі суреттің 117-118 /3/ және 9-6 /4/ таблицасында және 5-9 суретте /1/ 348 беттегі 9-25,/4/ 9-6 кестенің суретінде көрсетілгені шекте болуын керек ететін d и ℓδ негізгі өлшем сайлауының дұрыс өлшемімен қарым-қатынасты λ = ℓδ/τ қызмет етеді. Негізгі өлшемнің біржолата таңдау нұсқасының кестесі бойынша жүргізіледі. Машинаның топтамасын есептеген кезде тігілген подшипниктің және статордың ғимараты сияқты етіп пайдалану үшін тап осындай етіп статор өзекшесінің ішкі диаметрі айналудың әр түрлі жылдамдығын пайдалану керек. Орама өлшемінің таңдауы бойынша кепілдемелер және статор фазасының саны /4/ 127,119 беттегі 9-4 таблицаға /3/ 96-99 беттегі 4 тармаққа /1/ 75 беттегі 3-2 тармаққа келтірілген. Статор пазасы өлшемді таңдау дұрыстығының сынауымен коэффициент толтыратын kз = 0,70,75 пазасы болып есептеледі (100-102 беттегі 3-4, тармақ /1/, бет 128 /3/, бет 132 /4/). Ротор пазасының өлшемі және санды таңдау ораманың есебі бойынша кепілдемелер 368-384 беттегі /1/, 118-134 беттегі /3/, 141-149 беттегі /4/ келтірілген . Әуе саңылаудың есептік ұзындығын таңдау бойынша кепілдемелер 367-368беттегі /1/, 134 беттегі /3/, 123-124 беттегі /4/ келтірілген. Габариттік, қондырылған, қосылған өлшемдер, деректі орамалар, құрылым, оқшаулама жүйесі,орама схемасы, /1/ 1, 2, 3 тармаққа, /3/ 3, 4 тармаққа, /4/ 2, 3, 9 тармаққа келтірілген. 3.3 Электромагниттік есеп Магниттік тізбектің есебі магниттелген күштің анықтауында аяқталады – тораптың кернеуін қуатталған магниттік тасқын машинасының әуе саңылауына қажетті түрде жасауға ЭҚК тапсырылған якордың орамасына бағытталсын. Магниттік тізбектің есебі бойынша кепілдемелер 168-186 беттің 4 тарауына , 385-395 беттің, /1/, 9-9 тармағына, 136-152 беттің /3/, 7тармағына ,149-155 беттің /4/ көшірілген. kz- Тісшелік аймақтың тойымын коэффициент бойынша шығарылған есептің дұрыстығын алдын-ала бағалауға болады. Егер kz ≥ болса тісшелік аймақтың орасан тойым орны болады ; егер kz ≤ 1,2 әуе саңылау немесе тісшелік аймақтың пайдаланатын орны аз болса аса үлкенін алу керек. Есептеген кезде екеуінің кездескен жағдайында сәйкестелген өңдеуге енгізілуі керек. Im*-салыстырмалы мән магниттелген тоқтың қозғалтқыш орамасының және магниттік тізбек өлшемінің есебін және анық түрде сыналған таңдаудың дұрыстығы қызмет етеді. Егер орта қуаттың төрт полюстік қозғалтқышын есептеген кезде есеп мынаны көрсетті, Im* = 0,20,18,біресе, жоғарыланған және активті мағлұматтардың таңдалған өлшемдері пайдаланылмағанын растайды. Бұндай қозғалтқыштың коэффициент қуаттығы және жоғары пайдалы әрекеттің коэфициенті болуы мүмкін, бірақ мағлұматтардың дұрыс көрсетілмеген шығындары габариттің және үлкен массасының қуат бірлігінде. Im* = 0,30,35 егер ұқсас қозғалтқышта болса, онда әлде габариттерді кем етіп алудан қарағанда, әлде магниттік өткізгіш бөлігінің өлшемдік ара-қатынасы дұрыс таңдалмаған деген мағынаны білдіреді.Қозғалтқыштың коэффициент қуаттылығы және төмен пайдалы әрекет коэффициенті болып табылады. Магниттік өткізгіштің аз тойымы және дұрыс таңдалған өлшемдеріне қарамағанда қуаттың орташа қозғалтқыштарында 2–3 кВт Im* = 0,50,6 кем. Бұл аз қуатталған қозғалтқышқа сипатталған,әуе саңылау магниттік кернеуінің үлкен мағынасын білдіреді. Қозғалтқыш сипаттамасында статор болатының шығын әсері сондықтан енгізу арқылы Базада қабылданған кейбір мағына беретін бөліктерде барлық көлемдердің мағынасын білдіретін абсолюттік бірлік жүйесімен қатар бойынша электр машинаны зерттеуге салыстырмалы бірлік жүйесі пайдаланылады. Мәліметтерді есептеуге арналған бақылау жасау және машинада жазылған процесстердің салыстырмалы бірліктің қабылдануын теңдік қысқартады (мысалы, сипатталған электр машиналар күшті айырмашылығы бар нақты мәліметтермен абсолюттік бірлікте 10 рет ерекшеленуі мүмкін,ал білдірілгендер салыстырмалы бірлікте бір-бірінен салыстырмалы түрде азғантай ерекшеленеді). Салыстырмалы бірліктегі асинхронды машина орамасының кедергісі (жақшада қуат қозғалтқышының кедергісі берілген 5100 кВт): - өзара индукцияның басты индуктивтілік кедергісі x12* = 1,254 (2,53,5); - сейілудің индуктивтілік кедергісі x1* ≈ x2* = 0,070,15; - статор және ротор орамасының активтік кедергісі (токтың бос орны) r1* ≈ r2* = 0,010,08 (0,020,06) аз мағына беретіндер ірі машиналарға жатады, көптер –аз қуатталған машиналарға жатады; - бос жүріс тарауының уақытша орнын басу схемасының активтік кедергісі r12* = 0,10,4. Пазаны қию бойынша кепілдемелер 112 беттің /1/, 173-174 беттің /3/, 123 беттің /4/ келтірілді. Асинхрондық қозғалтқыш орнын басу схемасының параметрлері 263-268 беттің /1/, 263-268 беттің /2/, 183-184 беттің /3/, 170 беттің /4/ келтірілді.
Дөңгелек диаграмманы құру жайындағы кепілдемелер 422-424 беттің /1/, 268-275 беттің /2/, 185-189беттің /3/, 174-177 беттің /4/ келтірілді. 3.5 Жұмыс сипаттамасын есептеу Келесі тәуелділіктермен асинхрондық қозғалтқыштың жұмыс сипаттамасы  дөңгелек диаграмма бойынша есептеудің аналитикалық талдауы құрылуы мүмкін (дөңгелек диаграмма бойынша нақты есепті тек қана бос жүрістен қуатқа дейін жүктемесіне арналған диапазонға арнап шығарады) P2 = (1,31,5)Pном,оның сырғанауының өзгеруі s 0 ден 0,05 дейін.
сәйкес келеді Жұмыс сипаттамасы есебінің кепілдемелері 418-425 беттің /1/,
Нақтылыққа жіберілген моменттің қарым-қатынасы; Нақтылыққа бар моменттің қарым-қатынасы; Нақтылыққа жіберілген тоқтың қарым-қатынасы; Қозғалтқышты дамытатын сырғанау момент шамасының тәуелділігі – М(s); Сырғанаудан статор ток шамасының тәуелділігі I1(s). Жіберілген сипаттаманың есебі бойынша кепілдемелер 425-440 беттің /1/, 193-203 беттің /3/, 180-187 беттің /4/ келтірілді.Бастапқы жіберілген токтың және моменттің ұйғарылған салыстырмалы мағынасы бар 4А топтамасы роторының қысқа тұйықталған асинхрондық қозғалтқыштарындағы мемлекетік стандарттың мәліметтері /5/, /6/ келтірілген. ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қосымша А (анықтама)
КурсТЫҚ ЖОБА (ЖҰМЫС) Пән «____________________________________» Тақырып: __________________________________________ . Студент Иванов И.И. . Топ ЭЭ−07 . Сынақ кітапшасының шифры 98265 . Оқытушы Дайтхе Л.В. . « 14 » қараша 200 9 ж. рудный 2009 ҚОСЫМША Б (анықтама)
Б.1Кестесі – Күндізгі толық оқытылатын оқу формасында оқып жүрген студенттерге арналған кесте.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ Рудный индустриалдық институты ЭЭжЖЭ кафедрасының мәжілісінде қарастырылды Хаттама № « » 2009 ж.
Кафедра меңгерушісінің М. А. Н.С. Неберекутина 
ФАӘК мәжілісінде мақұлданды Х Х О ӘК төрағасы Л.Л. Божко
«Электроэнегетикасы және жылу энергетикасы» кафедрасы Л.В. Дайтхе, Ф.Т.Кардиева 050718 «ЭЭ және ЖЭ» мамандықтарындағы студенттер үшін «Электрлік машиналар» пәнінен курстық жұмысқа
Рудный 2009 
2009 – 2010 оқу жосапрымен тексерілген. Людмила Владимировна Дайтхе Фруза Туремуратовна Кардиева 050718 «ЭЭ» мамандықтарындағы студенттер үшін «Электрлік машиналар» пәнінен курстық жұмысқа
Басылымға қол қойылды Таралымы Пішімі 21×30/2. Ксероксті техникаға арналған қағаз. Ксерокстағы басылым. Көлем оқу-бас.әдеб. Тапсырыс № Р  удный индустриалдық институтының басылымы
РИИ-дің редакциялық баспа орталығы Рудный қаласы,Қазанның 50 жылдығы көшесі,58 жүктеу/скачать 373 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
есеп кедергісінің және 
индуктивтіліктің өзара кедергісінің,
ротор және статордың активтік және индуктивтік кедергісінің, машина параметрінің есебі бойынша кепілдемелер 187-194, 396-410 беттің /1/, 152-174 беттің /3/, 156-168 беттің /4/ келтірілді.
аттама № « » 2009 ж.
