Ќазаќстан Республикасыныњ Білім жѕне ѓылым министрлігі
жүктеу/скачать 4.78 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Теориялық физика-1 Мамандығы
- Курс, семестр 3 курс, 5 семестр Оқыту тілі
- Кредит саны 5 Пән статусы (міндетті, таңдау)
- Сабақ өтетін дәрісхана, зертхана
- 1. Аннотация Пәнді оқытудың мақсаты
- Пәнді оқытудың міндеті
- Сабақ тақырыбы Сағат саны
- Барлығы 15
|
ҚОРҚЫТ АТА АТЫНДАҒЫ ҚЫЗЫЛОРДА УНИВЕРСИТЕТІ Жаратылыстану институты «Бекітілді» Институт директоры _____________Қосанов С.О № хаттама « _ » ________ 2022ж. Оқу әдістімелік кешен
Қызылорда, 2022 жыл Силлабусты дайындаған: Калиев Б.К.
Хаттама № «__»___________ 2022жыл. Кафедра меңгерушісі: Л.С.Каинбаева Силлабус Академиялық кеңесі мәжілісінде қаралып, бекітілді. Хаттама № «__»___________ 2022 жыл. Комитет төрағасы _____________ Құрманбаев Р.Х 1. Аннотация Пәнді оқытудың мақсаты: теориялық және практикалық тұрғыдан маңызды, табиғаттың заңдарын терең түсінуге мүмкіндік береді Пәнді оқытудың міндеті: «Теориялық физика-1» пәні заңдары атомдық физиканы түсінуге және физикалық құбылыстарды тереңірек талдауға мүмкіндік жасайды Пәннің постреквизиті: кванттық механика 2. Пәннің оқу бағдарламасының тақырыптық жоспары
3. Дәрістер жиынтығы ДӘРІС №1 Атомның ядролық моделі. 20 ғ.бас кезінде атомның шын бар екендігі ешқандай күмәнсіз жалпылай мойындалды. Атомдар реттік шамасы м болатын электрлік жүйе құрайтындығы тағайындалды. Енді күн тәртібіне атом құрылымы туралы бірқатар пікірлер айтылды; атомның модельдері ұсынылды. Томсон моделі. Осы модельге сәйкес атомның оң заряды сфера тәрізді атомды біркелкі толтырып тұруға тиіс, ал оның ішінде нүктелік теріс 1-сурет. Зарядтар- электрондар атом бүтіндей бейтарап болатындай мөлшерде сфераның әр жеріне орналасқан болады. Резерфорд тәжірибелері Томсон моделіндегі қайшылықтарды атом қойнауын әйтеуір бір амалмен тікелей барлап қарау аоқылы шешуге болатын еді. Міне осындай тәжірибені ағылшын физигі Э. Резерфорд (1871-1937) және оның шәкіттері Г. Гейгер, Э. Марсден жүргізді (1909-1910 ж.ж). тәжірибелер Томсон моделінің келісімсіздігін көрсетті. Осы тәжірибелер нәтижелеріне сүйеніп Э. Резерфорд атомның жаңа яддролық моделін ұсынды (1911). Атомның бұл моделінің шығуы - бөлшектері көмегімен жүргізілген мынадай тәжірибелер негізделген болатын. – бөлшектердің басым көпшілігі фольгадан негізделген бос кеңістіктен өткендей түзу сызықты жолынан ауытқымай өтетіндігі байқалған. Мәселен, қалыңдығы м алтын фольгадан өткенде - бөлшектердің көпшілігі түзу сызықты жолдан - тан аспайтын бұрыштарға ауытқыған. Бастапқы қозғалыс бағытынан ауытқыған - бөлшектерге келсек, өте үлкен бұрыштарға, кейде –қа дейінгі бұрышқа аздаған ғана – бөлшектер шашырайды. 8000 – бөлшектің біреуі –қа бұрылып, кері серпілген. Резерфордтың пікірі бойынша бұл оң зарядталған – бөлшектер кеңістіктің өте кішкентай аймағында шоғырланған ауыр оң зарядтың тебуіне душар болған жағдайда ғана мүмкін болады. Резерфорд былай ұйғарды: атом өте кішкентай, біррақ ауыр, оң зарядталған ядродан (мұнда атом массасының 99,9 % шоғырланған) және оны қайсыбір қашықтықта қоршаған электрондардан тұрады. Электрондар ядроны айналып қозғалуы тиіс болды (күнді айналатын планеталар сиакты), өйткені, егер олар тыныштықта болса, онда электрлік кулондық тарту әсерінен ядроға құлаған болар еді. Резерфордтың бағалауы бойынша ядро мөлшерінің реттік шамасы м болуға тиіс. Атом құрылысының осындай моделі планетарлық немесе ядролық модель деп аталды. Массасы – бөлшек нысаналық қашықтығы нөлге тең жағдайда ядроға тура ұшып келеді деп алайық. Энергияның сақталу заңы бойынша ядромен ең көп жақындағанда – бөлшектің кинетикалық энергиясы бұлардың электростатикалық әсерлесуінің потенциалдық энергиясына ауысады да – бөлшек қас- қағым сәтке тоқтайды: , (1.1) Мұндағы - ядродан алыстағы – бөлшектің бастапқы жылдамдығы. радиактивті атомдар шығаратын – бөлшектер үшін м/с. Алтын ( үшін (1.1) формула арқылы -ны анықтауға болады: м. (1.2) жүктеу/скачать 4.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||