ДЩріс 9
(1 са“ат)
Та›ырып. Стационарлы› режим кезіндегі жылуйткізгіштік.
ДЩріс саба›тыЈ мазм±ны
1 ЖылудыЈ бір ›абатты жЩне кйп›абатты жазы› ›абыр“алар ар›ылы берілуі
2 ЖылудыЈ бір ›абатты жЩне кйп›абатты цилиндр ›абыр“алары ар›ылы берілуі
3 ЖылудыЈ шар тЩріздес ›абыр“алар ар›ылы берілуі
љарапайым жЩне кйп тара“ан тапсырма ретінде жылу ты“ызды“ыныЈ а“ынын аны›тау болып табылады. љабыр“а беттеріндегі температуралар жЩне ›абыр“аныЈ ›алыЈды“ы болатын жазы› ›абыр“ада йтетін жылу а“ыныныЈ ты“ызды“ы , Вт/м2, мына тймендегі формуламен аны›талады.
,(1)
немесе жылулы› а“ыныныЈ ›уаты Їшін , Вт:
.(2)
Б±л формула жылулы› есептеулерде йте кеЈ тарал“ан. Б±л формула тегіс жазы› ›абыр“алар Їшін “ана пайдаланылмайды, сонымен ›атар, кЇрделі ›абыр“алар ›абаты Їшін де ›олданылады.
Тегіс жазы› кйп›абатты ›абыр“алар Їшін мына формуламен ›олданады:
.(3)
Цилиндрлы› ›абыр“алар ›±бырлар ар›ылы берілетін, жылу тасмалда“ыштар ›±бырлар ар›ылы жиі ›оз“алады жЩне ›±бырдыЈ цилиндрлік ›абыр“асы ар›ылы берілетін жылу а“ынын есептеу ›ажет болады.
Бір›абатты цилиндрлы› ›абыр“алар ар›ылы йтетін жылу а“ыны , Вт мына формуламен аны›талады:
.(4)
Кйп ›абатты цилиндрлік ›абыр“а Їшін:
.(5)
Шар тЩріздес ›абыр“алар Їшін , Вт мына формула ар›ылы аны›талады:
.(6)
издік ба›ылау с±ра›тары
1 Жылу йткізгіштік Їшін бір жЩне кйп›абатты жазы› ›абыр“алар ар›ылы йтетін жылу а“ыныныЈ формуласын жаз.
2 Цилиндрлік бір жЩне кйп›абатты ›абыр“алар ар›ылы йтетін жылу а“ыныныЈ формуласын жаз
3 ТемпературалардыЈ жазы› ›аыр“алар ›алыЈды“ы ра›ылы йтуі ›ай заЈмен реттеледі.
4 љабыр“алардыЈ жылу йтімділігі дегеніміз не ?
5 Термиялы› кедергі дегеніміз не?
6 Шар тЩріздес беттен йтетін жылу а“ыныныЈ формуласын жазыЈыз.
љолданыл“ан о›улы›тар
1 Бахмачевский Б.И. и др. «Теплотехника». - М.: Металлургиздат., 1969. – б.3-20
2 Нащокин В.В. «Техническая термодинамика и теплопередача». – М.: Высшая школа, 1980. – б.3-15
3 Асамбаев А.Ж. «Техникалы› термодинамиканыЈ негіздері» - 2006. – б.4-16
4 Баскаков Б.В., Берг О.К., Витт и др. «Теплотехника» - М.: Энергоатомиздат., 1991. – б. 4-11, б. 40-41
5 ЭнергетиканыЈ электронды› энциклопедиясы.
(1 са“ат)
Та›ырып. Конвективті жылуалмасу
ДЩріс саба›тыЈ мазм±ны
-
Конвективті жылуалмасу
-
Конвективті жылуалмасудыЈ ЩртЇрлі факторларда тЩуелділігі
-
С±йы›тыЈ еріксіз жЩне еркін ›оз“алысы конвективті жылуалмасу
-
СЇйы›тыЈ орта температурасы
-
ЗаттыЈ агрегатты› кЇйі йзгергендегі жылуалмасуы
Конвективті жылуалмасу – біркелкі жылытылма“ан с±йы›, газ тЩрізді немесе су сымалы ортада жЇретін жылу тасымалы процесі. Б±л процесс ьерілген ортаныЈ ›оз“алысы жЩне оныЈ жылуйткізгіштігі ар›асында жЇргізіледі. Екі фазаныЈ шекаралы› бйлігінде жЇретін конвективті жылуалмасу конвективті жылу беру деп аталады.
Конвективті жылуалмасу ортаныЈ физикалы› ›асиеттерінен тЩуелді жЩне оныЈ ›оз“алыс тЇрінен тЩуелді.
Конвективті жылуалмасу таби“и (еркін) конвекция жЩне еріксіз конвекция болып бйлінеді.
Таби“и конвекция - бір›алыпты ›ыздырылма“ан, сонды›тан мда ты“ызды“ы бойынша біркелкі емес орта“а тек ауырлы› кЇші Щсерімен жЇреді.
Еріксіз конвекция деп егер ортаныЈ ›оз“алысы сорап, желдеткіш, араластыр“ыш кймегімен жЇретін процесті айтады.
Егер ортаныЈ агрегатты› кЇйі бір тЇрден екінші тЇрге ауысса, онда осы кезде болатын конвективті жылуалмасу агрегатты› кЇйі йзгеретін конвективті жылуалмасу деп аталады. Конвективті жылуалмасу ЩртЇрлі жылуалмастыр“ыштар да жЩне жылукЇштік ›оЈдыр“ыларда жЇреді.
С±йы›тыЈ еріксіз жЩне еркін ›оз“алысы конвективті жылуалмасу
Орта температура, аны›таушы температура, эквивалентті (балама) диаметрі.
Жылу а“ынын аны›тайтын шамаларды аны›тау Їшін ›олданылатын формулалардыЈ барлы“ына, кйптеген жа“дайда арнаныЈ (каналдыЈ) ›имасы бойынша, сонымен ›атар ›аналдыЈ ±зын таралатын с±йы› температурасыныЈ мЩні кіреді. Сол себепті, техникалы› есептеулерде с±йы›тыЈ температурасы деп а“ынныЈ орта температурасын алады.
°›састы› теориясы – б±л ±›сас ›±былыстар туралы “ылым. «°›састы›» термині геометриядан алын“ан. Мысалы, геометриялы› ±›сас фигуралар Їшін сЩйкес б±рыштары теЈ, ал ±›сас жа›тары пропорционал екені белгілі.
°›састы› теориясыныЈ негізгі жа“дайын Їш ±›састы› теоремасы тЇрінде формалайды.
°›састы›тыЈ бірінші теоремасы бойынша ±›сас ›±былыстардыЈ бірдей ±›састы› критерийлері болады. Б±л теореманыЈ д±рысты“ы жо“арыда аны›тал“ан.
°›састы›тыЈ екінші теоремасы бойынша, ›андай да бір ›±былысты сипаттайтын айнымалылар арасында“ы кез–келген тЩуелділік, осы айнымалылардан ›±рал“ан ±›састы› критерийлерініЈ арасында“ы тЩуелділік мына тЇрде кйрсетілуі мЇмкін, я“ни f (k1,k2, …kn)=0. М±ндай тЩуелділіктер критериалды теЈдеулер деп аталады.
°›састы›тыЈ Їшінші теориясыныЈ негізгі ма›саты, екі ›±былыстыЈ ±›састы“ы Їшін, ›андай, ›ажетті жЩне жеткілікті кЇйлердіЈ болуы керектігін ашып беруі. Б±л теорияны совет “алымдары М.В.Кирпичев бен А.А. Гухман 1931 жылы жаса“ан.
°›састы›тыЈ критерийлері.
Шр ±›састы› критерийі физикалы› мЩнін білдіреді. Олар “алымдардыЈ атарыныЈ бірінші Щріптерімен білгілейді.
Нуссельт критерийі :
.(1)
Рейнольдс критерийі :
.(2)
Прандтль критерийі :
.(3)
Грасгоф критерийі :
.(4)
издік ба›ылау с±ра›тары
1 Ковективті жылу алмасу дегеніміз не?
2 Конвективті жылу алмасудыЈ тЇрлерін атаЈыз
3 Орта температура, аны›таушы температура, сЩйкестік диаметрі туралы не білесіз
4 Жылу мйлшерініЈ формуласын жазыЈыз
5 Орта температураныЈ формуласын жазыЈыз
6 °›састы› теориясы жЩне теЈдеулері туралы не білесіз
7 Агрегатты› жЇйе йзгергендегі жылу алмасуды тЇсіндіріЈіз
љолданыл“ан о›улы›тар
1 Бахмачевский Б.И. и др. «Теплотехника». - М.: Металлургиздат., 1969. – б.3-20
2 Нащокин В.В. «Техническая термодинамика и теплопередача». – М.: Высшая школа, 1980. – б.3-15
3 Асамбаев А.Ж. «Техникалы› термодинамиканыЈ негіздері» - 2006. – б.4-16
4 Баскаков Б.В., Берг О.К., Витт и др. «Теплотехника» - М.: Энергоатомиздат., 1991. – б. 4-11, б. 40-41
5 ЭнергетиканыЈ электронды› энциклопедиясы.
|