Ќазаќстан Республикасыныњ Білім жєне Ѓылым Министрлігі
жүктеу/скачать 1.23 Mb.
|
| Шектi талдау. Осы әдiс шығындар және кәсiпорын табыстарының күсет бол байланысы тексерiп орнатуға мүмкiндiк бередi. Пайда табу кәсiпорынның негiзгi мақсаты болып саналады, онда шектi талдау оның табысының маңызды әдiсi болып табылады. Мысалы, ол кәсiпорында жоспарлауда (қызмет) өнімнің бағасын анықтау үшiн қолдану әр түрлi жолдармен бола алады, өндiрiс көлемдерiнiң анықтауы және тағы басқалар үшiн.
Шектi талдауды әдiс бiрдеңеге шектi шығындарды есептеп шығаратында және олардың шектi табыстармен салыстыруға болуы мүмкiнгенде барлық жағдайлардағы қолданамыз. Қабаттасқан капиталға пайда нормасы. Iс жүзiнде барлық компанияларда жоспарлау кезінде маңызды құрал ретінде қабаттасқан капиталға пайда нормасы (НВК) көрсеткіші қызмет көрсетеді. Оның негiзiнде кәсiпорын табыстары мен капитал арасындағы өзара байланыс көрсететін қарапайым есептеу жатады. НВК шығынды жоспарлауды маңызды құрал болып табылады. Мұндай белгi көмегiмен iргелi салым әр түрлi шаралардағы орындылығы анықтауға болады. Жоспарлау тәжiрибесінде НВК анықтауға бірнеше жолдарының жиыны бар болады. Кейбiреулердi қарап шығамыз. а) қабаттасқан капиталға орташа жылдық пайда нормасы (НВК1): (1) Дс – шараларды қолданғанынан пайда болған орташа жылдық табыс (пайда), мың теңге. Кп - бастапқы капитал жұмсалымдары, мың теңге. б) капитал жұмсалымдарының орташа мөлшеріне келетін орташа жылдық пайда нормасы (НВК2): (2) в) капитал жұмсалымдарының орташа мөлшеріне келетін орташа пайда нормасы (НВК3): (3) t – шараларды қолдану уақыты, жыл; Д - t жыл ішінде табыс сомасы, мың тенге. г) Баланс құны бойынша қабаттасқан капиталға келетін орташа пайда нормасы (HBK4): (4) Кс – капиталды жұмсалымдардың орташа салмақты мөлшері: (5) НВК артықшылықтары: • оның ең үлкен шарасында (пайда табуға) кәсiпорынның ностиының қайраткердiң бас мақсатына сәйкес келедi; • капиталды қолданудың тиiмдiлiгiнiң жақсы өлшеуiшi болып табылады; • жоспарлау қолданылатын нақты нормативты бередi; • бақылау үшiн қолданыла алады; • кәсiпорынның менеджерлерi және оның бөлiмшелерi үшiн есептi сипаттауға айқын мүмкiндiк бередi; • сату көлемiнiң өзгерiстерiмен байланбаған. Көрсеткiш Нвктiң кемшiлiктерi. • (әмбебап ) тегiс қамтитын әр түрлi варианттардың бағасының жанында iргелi салым болып табылмайды; • эффекттiң құрастыруында тағы басқа қорлар қатысатындығыменнен, iргелi қорларға үлкен ықылас бұл көрсеткiштiң есептеуiнде бiлдiредi; • алу бөлiмшелердiң жұмысының тиiмдiлiгi алдында жағдай жасамайды; • рочному қысқа мерзiмдi жоспарлау залалға жағдай жасайды. Бұл көрсеткiштiң орындауының қамтамасыз етулерi үшiн, әлдеқашанғы жабдық, кадрларды қайта даярлауды бағдарламаны ющий тауарлық қорлар қысқарта аладуға басқара алмастырмалсын кәсiпорынның банкроттығы үшiн алғышартты нақ сол жасауға бұзу. Дисконттау. НВК-тiң есептеудiң әдiстерi негiзгi кемшiлiк жоғарыда айтылған жоспарлалатын шараның iске асыруы ақшалай табысты және шығынды құнның өзгерiсi мерзiмнiң iшiнде олардың қолдануында есепке алынбайтын болып табылады. Демек, НВК-тi есептеуге маңызды қосымшасы, яғни келтiру оны капитал жұмсауларды жүзеге асыруды моментiне табыстың дисконттауы болып табылады. Капитал жұмсауларды жүзеге асыруды моментке келесi жылдың табыстарының келтiруi формула бойынша iске асады (6) Дд - келтiрiлген (дисконтталған ) табыс, мың теңге. Дг – капиталды жұмсалымдардан жыл сайынғы табыс, мың тенге Кд – дисконттау коэффициенті; t - келтiрілген жылдың (жобалық жыл) реттiк нөмiрi. Жоспарды құру барысында келтірілген (дисконтталған) табыс қаншалықты жоғары болса, соншалықтық осы шара жағымды болады. Егер қандай да болса шаруашылық есептің алтернативті шешімдері бар болса, онда жоспарға келтірілген табыс пен бастапқы салым арасындағы максималды оң айырмасы бар нұсқаны қосу орынды болады. Сезгiштiктiң талдауы. Осы әдiс жоспарланған шараның тиімділігі қаншалықты өзгеретінің бағалауға мүмкіндік береді, егер де оны жүзеге асрыу шарттары өзгерсе немесе бастапқы параметрлердің біреуі өзегеретін болса. Бұл тәуелдiлiктер күштiрек болған сайын жоспарлалатын жобаның жүзеге асыру тәуекелi соншалықты жоғары. Жобаның сезгiштiгiнiң талдауы келесi жағдайларда қолданылады: 1. Ең үлкен дәрежесiндегi жоспарлалатын шараның iске асыруының нәтиже ықпал ететiн факторларының анықталулары үшiн. Мұндай факторлардың бiлiмi жоспарда салуға мүмкiндiк бередi денелiк оқиғалардың нежеланың шабуылының ықтималдық кiшiрейтiн денелiк шараларды толықтыр. 2. Жоспарға қосынды туралы жобалардың салыстырмалы талдауы үшiн мәселенiң шешiмiнде. Мысалы, қарызға жалакилерiнiң ектныхы туралы жоғары бағалау тағы сол сияқтылар ең аз сезгiш жобаларға бағалардың әр түрлi факторларының өзгерiсiне олардың әрқайсыларының сезгiштiгi бағалау мүмкiн бiрнеше жобаның варианттары салыстыра сату көлемi, салықтар бағалау мүмкiн берiледi. жүктеу/скачать 1.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|