Қазақстан республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі



бет2/2
Дата04.03.2024
өлшемі98.53 Kb.
#494216
1   2
МөЖ 1 ОРГАНИКА МЕП 23-4НК1 БИБАЛА ҚҰРАЛАЙ

2.Сигма байланысы. Атомдардың орбитальдарының бір – бірімен қаптасуы нәтижесінде түзілген молекулалық орбиталь немесе ковалентті химиялық байланыс сол атомдардың ядроларының арасын байланыстыратын белдеу сызығының бойында жатса, онда осы сигма (σ) байланыс дейді.Сигма байланысы екі s – немесе екі р - , немесе екі d – орбитальдар және s– пен р -, d – мен s - , d – мен р – орбитальдар әрекеттескенде түзіледі.

  • π – байланысы π. Атомдардың электрон орбитальдарының бір – бірімен қаптасу арқылы түзілген молекулалық орбиталь сол атомдардың ядроларын байланыстыратын белдеу сызығына тік бұрыш жасай жатса онда оны пи (π)

байланысы дейді.

  • δ – байланыс Бұл байланысты параллель жазықтарда жатқан екі d –орбитальдар өздерінің күлтелерімен түгел бір – бірімен қаптасу нәтижесінде түзіледі.


Этилен мен ацетилен молекулаларындағы байланыстардың ерекшеліктері.
- Екі молекулада да көміртек атомдары сутегі атомдарымен δ байланыстарымен байланысады (көміртек атомдарының гибридті орбитальдары сутегі атомдарының гибридті емес s орбитальдарымен қабаттасады) .
- Екі молекулада да көміртек атомдары арасында бірнеше байланыс бар, яғни δ байланысы да, π байланысы да бар.
- Этилен молекуласында С2Н4 көміртек атомы sp2-будандастыру күйінде болады (3 гибридті sp2-орбиталь және 1 гибридті емес р-орбиталь) ; ацетилен молекуласында с2н2 көміртек атомы sp-будандастыру күйінде болады (2 гибридті sp-орбиталь және 2 гибридті емес р-орбиталь) .
- Сондықтан көміртек атомдары арасындағы этилен молекуласында қос байланыс (1 δ - және 1 π -байланыс) , ал ацетилен молекуласында үштік байланыс (өзара перпендикуляр жазықтықта орналасқан 1 δ - және π пи - байланыс) болады . Ацетилен молекуласындағы с-С байланысының ұзындығы этилен молекуласына қарағанда аз, ал байланыс күші үлкенірек.
- Этилен үшін де, ацетилен үшін де π байланысы арқылы қосылу реакциясы тән, ол δ байланысына қарағанда берік емес, сондықтан реактивті. Ацетилен молекуласында қосылу 2 кезеңде жүреді: алдымен бір π байланысы, содан кейін екіншісі.



  1. CH3-CH(CH3)-CH3 + Br2 (УФ-свет) = HBr + CH3-CBr(CH3)-CH3 (2-бромметилпропан)

  2. CH3-C(CH3)2-CH3 + Cl2 --свет---> CH2Cl-C(CH3)2-CH3 + HCl - 1-хлор, 2,2-диметилпропан .

  3. СH3-C(CH3)2-CH(CH3)-CH3+HNO3=CH3-C(CH3)2-C(CH3)(NO2)-CH3+H2O 2,2,3-триметил-3-нитробутан

  4. б) 2C6H14 + 19O2 = 12CO2 + 14H2O оксид углерода (IV) и вода




  1. C3H8 + 5 HNO3 = 3 CH3(NO2) + 4 H2O Нитрометан

  2. CH4 + 4Cl2 → CCl4 + 4HCl Тетрахлорметан + водород)

  3. C5H12+SO2+CL2= C5H11-SO2-Cl (пентансульфохлорид, смесь изомеров)



C3H7I + HI → C3H8 + I2 Пропан + Йод
2C4H9Br + 2Na → C8H18 + 2NaBr синтез Вюрца Бромид Натрия + Пентан


C2H5Br + C3H7Br + 2Na → 2NaBr + C5H12 Бромид Натрия + Пентан
C4H9Br + Mg = C4H9 + MgBr

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет