Қазақстандағы генетика ғылымының дамуы

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ГЕНЕТИКА
ҒЫЛЫМЫНЫҢ ДАМУЫ
Орындаған:Тургинбек Айжан

01
1.
К р спе
2. 
Нег зг бөл м
2.1) 
Қазақстандағы генетика
ғылымының дамуы
2.2) 
Генетика ғылымына үлес қосқан
ғалымдар
3. 
Қорытынды
ЖОСПАР

02
Генетика
Генетика — бүкіл тірі ағзаларға тән тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін биология
ғылымының бір саласы. Ағзалардың тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігі туралы ғылымды
генетика деп атайды (грекше “genetіkos” — шығу тегіне тән). Бұл атауды 1906 жылы ағылшын
биологы У.Бэтсон ұсынды.

Қазақстанда генетиканың
дамуын ек кезеңге бөлед
Бірінші кезеңі — ерте заманнан бастап XIX ғасырдың
10—20-жылдарын қамтиды. Бұл кезеңді халықтық
селекциялық жұмыстардың кезеңі дейді. Халық
қолында бар малдың асыл тұкымын, өсімдіктердің
сорттарын сақтап, оны ұрпақтан-ұрпаққа беріп
жалғастырып отырды. Мысалы, қазақтың атақты
Еділбай қойы, қаракел қойлардыңтүрлері, бидайдың
жергілікті сорттары: ақбидай, қожабидай,
көжебидай, сырбидай, т.б.
03

04
Қазақстанда селекциялық жұмыстар бұдан 100 жылдай бұрын (1901— 1910 ж.) басталды.
Алғашқы Красноводопад селекциялық станциясы 1906 жылы қазіргі Оңтүстік Қазақстан
облысында құрылды. Ал 1930—1956 жылдары Қазақтың мал шаруашылығы ғылыми-зерттеу
институты, Қазақтың егіншілік ғылыми-зерттеу институты (Алматы облысы) және Қазақтың
астық шаруашылығы ғылыми зерттеу институты (бұрынғы Ақмола облысы, Шортанды)
ұйымдастырылды. Сонымен қатар облыс орталықтарында мемлекеттік селекциялық
станциялар жұмыс істей бастады.

05
Ғ Ғақаш Зәкиұлы Бияшев (10 қазан 1906 жылы, Батыс Қазақстан
облысы, Жәнібек ауданы, Қамысты ауылында туған - 20 қараша
1987 жылы, Алматы қаласында қайтыс болған) - ауыл
шаруашылығы ғылымының докторы, профессор, Қазақстан
Ғылым Академиясының академигі, Казақ КСР-інің еңбек
сінірген ғылыми қайраткері. 1931-36 жылы Аққабақ тәжірибе
станциясында ғылыми хатшы, аспирант, 1936-50 жылы Қазақ
егіншілік ғылыми-зерттеу институтында бөлім меңгерушісі,
директордың орынбасары, 1950-57 және 1961-65 жылдары Казак
Мемлекеттік Унивеситетінде кафедра меңгерушісі, 1957-61 жылы
Қазақ ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясының вице-
президенті, 1965-78 жылдары Қазақстан Ғылым Академиясының
Ботаника институтының директоры, 1978- 87 жылы лаборатория
меңгерушісі қызметтерін атқарды. Негізгі ғылыми еңбектері
өсімдіктер генетикасы мен селекциясына арналған. Бияшев
қант қызылшасы мен қоза биологиясын зерттеп, оларды
Қазақстанда өсіру жүйесін жасады. Еңбек Қызыл Ту, «Құрмет
Белгісі» ордендерімен марапатталған.
ҒЫЛЫМҒА ҮЛЕС ҚОСҚАН ҒАЛЫМДАР.
ҒАҚАШ ЗӘКИУЛЫ БИЯШЕВ

06
Кәр м Мыңбаев
1906, қазіргі Қарағанды облысы Нұра ауданы
Ивановка ауылы - 30.9.1948, Алматы) - қоғам
қайраткері, ғалым, биология ғылым докторы,
Қазақстан Академиясының корроспендент мүшесі.
Негізгі ғылыми еңбектері өсімдіктер генетикасы мен
селекциясына арналған. Мыңбаев көксағыздың
биологиялық ерекшеліктерін зерттеп, оны сұрыптау
әдістерін тапты. Дәнді дақылдар, оның ішінде
бидайдың өнімділігін арттыру үшін оны тек
суармалы жерлерде ғана емес, сонымен қатар
Оңтүстік, Шығыс Қазақстан облыстарының тәлімі
жерлерінде де егуге болатынын дәлелдеді. Сондай-ақ
Мыңбаев Қазақстанда қант қызылшасы мен кендірді
биологиялық-селекциялық жағынан ғылыми
тұрғыда сипаттаған алғашқы ғалым болып саналады.
Ол 200-ден астам ғылыми еңбектің авторы.

Назарларыңызға
рахмет
reallygreatsite.com