Бағдарламасы «Электрохимиялық технология негізі»

мамандығы ушін

Семей

2.1 «Химия» кафедра отырысында

« 28 » тамыз 2013ж., № 1 хаттама

күні

қолы
2.2 Инженерлік-технология факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

« 12 » қыркүйек 2013ж., № 1 хаттама

күні

қолы
3. БЕКІТІЛДІ

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлдаған және ұсынылған

« 18 » қыркүйек 2013ж., № 1 хаттама

күні

ОӘК төрағасы, __________________ Г.К.Искакова

4. БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН

Лебаева Жемис Темиргалиевна, аға оқытушысы

Кафедра «Химия»

Байланыс ақпараты – тел: 35-05-92, оқу ғимараты № 9, кабинет № 418

Сабақ өткізу орны – дәрісхана № 416

Берілген пән бойынша кредиттер саны – 3

«Электрохимиялық технология негізі» пәні технологиялық мамандырылған жоғары оқу орнында қолданбалы электрохимия негізін және электрохимиялық технологияны химиялық өнеркәсібінде және ғылыми саласында инженер-технолог болып мамандықтарына ұсынылған, негізгі күрделі физико-химиялық және техникалық-химиялық процестер саласында негізгі білмдерді тереңдетіп жинақтайды, осы білімдер технологиялық процестерді менгеруге және оптимальды түрде шешуге бағыт береді.

1.3 Аталмыш курстың мақсаты болып студент электрохимиялық процестердің теориялық негізін; электрохимияның жалпы заңдылықтарымен, оның жаңа технологиямен байланысымен танысу; студенттерде электрохимиялық құбылыстарды моделдеуге және физика-химиялық сәйкес шамалардың есепін жүргізуге мүмкіндік туғызуын менгеруі тиіс.

1.4 Пәндерді оқып-білудің негізгі міндеті – «Электрохимиялық технология негізі» оқу бағдарламасымен жобаланған негізгі курстар мен пәндерді оқуда жаңа білім алу негізі болып табылады; базалық білім және электрохимияның негізгі ұғымдарын, және оның берік заңдары мен негізгі әдістері жайында ұсыныстарды ұйымдастыру. Термодинамика мен электрохимиялық процестердің кинетикасы бар білімдерді жиынтақтау және жүйеге келтіру; электрохимиялық құбылыстардың негізгі эксперименталды заңдылықтарын, солардың негізінде электрохимия теориясын құрастыру принципын; электрохимиялық құбылыстардың эксперименталды және теориялық зерттеулерінің негізгі әдістерін қарастыру, жаңа технологияда электрохимиялық құбылыстарды қолдану; электрохимияда қолданатын модельдерді қолдану саласын орнату, құбылыстарды сипаттайтын физика-химиялық шамаларды есептеу тәсілдерін қарастыру.

1.5 Оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды:

- электрохимиялық құбылыстарға жататын базалық терминологияны, негізгі ұғымдарды, электрохимияның заңдарын және олардың математикалық өрнектерін білуі тиіс;

- электрохимия физикалық химияның бөлігі ретінде және оның жаңа хмияда ролін меңгеруі тиіс;

- электрохимияның теориясы мен заңдарын қолдану шегін; электрохимиялық құбылыстарды қолдану принциптерін игеруі керек;

- электрохимиялық құбылыстар жайындағы ілімдердің негізінде жататынфундаментальды тәжірибелерді, электрохимиялық құбылыстарды зерттеу негізігі әдістерді біліп алуы керек;

- электролит ерітінділерде жүретін процестердің негізін тереңірек түсінуі керек;

- ғылым, техника және өндірісте химиялық технологияның орны мен ролі жайында білім болуы керек;

- белгілі математикалық заңдарын қолданып нфундаментальды эксперименттердің теориямен байланысын көрсететіндей, осы пән бойынша есеп шығарып және нәтижелерді өңдеуде қарапайым әдістерді қолданып электрохимиялық шамаларды өлшеуле жүргізе алуы тиіс.

1.6 Курстың пререквизиттері:

1.6.1 Бейорганикалық химия

1.6.2 Физика

1.6.3 Физика-химиялық талдау

1.6.4 Физикалық химия

1.6.5 Жалпы химиялық технология

1.7 Курстың постреквизиттері:

1.7.1 Бағалы және сирек кездесетін металдардың технологиясы

1.7.2 Дипломдық жоба
2 ПӘНДЕРДІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
1 кесте

№ т/б	Тақырыптардың атауы	Сағаттар саны					Әдебиеттер
		ДС	СПС	ЗХ	СОӨЖ	СӨЖ
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Кіріспе. Электрохимиялық технология негізі» курстың мақсаты мен міндеті. Электрокристаллизация	5	2	1	3	3	7.1.1 разд1,2 с 25-47
2	Ток таралуы және электролиттің таралу қабілеті. Ток таралуы.	2	2	1	3	3	7.1.1 разд2,3 с 45-59
3	Хлор, сілті және натрий гипохлоритінің электрохимиялық өндірісі Қатты катод және фильтрлейтін диафрагмасы бар электролизі. Натрий гипохлоритінің электросинтезі. Тұз қышқылы өндірісі	3	2	2	3	3	7.1.3 разд1,5 с 25-77
4	Металдармен және балқымалармен электрохимиялық жабу. Теориялық негізі. Электролиз кезінде жабудың екі тәсілі. Стационар емес электролизді қолдану	2	1	3	3	3	7.1.2 разд3,4 с 70-93
5	Темірдің электролитикалық тұнуы. Темірдің электролитикалық тұну кезіндегі катодты процесс. Темір жабуларының физико-химиялық қасиеттері	1	2	2	3	3	7.1.2 разд 5 с 95-107
6	6 Хромдау. Хромды жабулардың қолдану аймағымен қасиеттері. Хромдау процесінің бірқатар ерекшеліктері. Электролиздің электролиттері мен іс тәртібі. Хромды жабулардың физико-механикалық қасиеттері	1	2	2	2,5	2,5	7.1.3 разд 4 с 54-67
7	7 Мыстау. Қолдану аймағы. Мыс электролиттерінің салыстырмалы сипаттамасы	1	2	2	2	2	7.1.1 разд1-6 с 25-77

3 ПӘНДЕРДІ ОҚЫП-БІЛУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР
«Электрохимиялық технология негізі» пәнін оқу алдында бағдарламада қарастырылғандай әрбір тақырыптың көлемімен танысу қажет. Әрбір тақырыптың сұрақтары оқу барысында жұмысші дәптерге қысқаша конспектілеу керек, үй жұмысының дайындығын, әрбір материалдардың ұғу дәрежесін тексеру үшін есеп шығару керек.
4 КУРС ФОРМАТЫ
Оқу жүгін семестр бойына бірқалыпты орналастыру, тапсырманы әр студенттін міндетті түрде орындай алатын мөлшерде беру керек, олардың орындалуын қатан қадағалап, бақылаулар жүргізуге тиісті. Осыған байланысты кафедрада әр түрлі формаларда бақылаулар болу керек. Оқу құралдарын регламентациялау, әр дисциплина бойынша өздік жұмыстарының сағат мөлшерін құрау, басқа дисциплина арқасында СРС мөлшері аспауын қадағалап отыру қажет.

Студенттің уақыт мөлшерін анализдеу арқылы ескерілмеген уақыттардың мөлшері бар болуы анықталды. Сондықтан көптеген студенттер өз уақыттарын жоспарлай алмай жүргендеріне шағымданады. Көптеген студенттерде уақытты тиімді пайдалана алмайды, оларда күнделікті жоспарлары жоқ.

1.Оқу материалын берілген пән бойынша өткен материалдың басқа дисциплиналармен байланысын және кезектігін ескерген жөн.

2.Тақырыпқа байланысты сабақтын өту әдісі және талқыланатын сұрақтары жоспарланады. Көптеген пән сұрақтары аланда немесе арнайы клиникалық лабораторияларда түсіндірген кезде оңай қабылданады.

3.Курстық теориялық білімдері лабораториялық – практикалық сабақтардың арқасында негізделеді.
5 КУРС САЯСАТЫ
Зертханалық пен практикалық сабақтар белгілі бір тақырыптарды лекцияда талқылаған соң жүргізіледі. Әрине, сабақтарды бұлай өткізу студентте анализдеу, салыстыру және ойлау қабілеттері жоғарлайды. Пән аралық жүйе студенттің ғылым негізін және танырлық әрекетін белсендіруге арналған.

Пән аралық жүйені ескере отырып, мұғалім белгілі бір дисциплинаға байланысты студенттің қаншалықты білімін біле отырып, оқу материалын жоспарланған мөлшерден тыс бере алады.

Белгілі бір лекция немесе лабораториялық – практикалық сабақты жоспарлай отырып, мұғалім алдын ала сабақтын өткізілу әдісін және жерін, тәртібін ойластыру керек.

6 БАҒА ҚОЮДЫҢ САЯСАТЫ
«Электрохимиялық технология негізі»

пәні бойынша ұпайдың таралымы
2 кесте

Апта	Бақылау түрі	Ұпайлардың барлығы	Ескерту
1	2	3	4
1	1-7 апта аралығында дәріс сабақтарына қатысу мен дайындалу	30	Оқытушы сабақта студенттің жок екнін белгілейді
2	ЗС орындау «Коррозияға түсетін металдарының беттіктерінің анодты және катодты ауданының зоналарының бір-біріне қатынасының әсері және коррозияға түсіретін элементтің максимальді тоғының есеб» «Металдарды электротұндыру кезіндегі электролиттің жабу қабілетін анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Электрохимиялық реакторларының конструкциялы принциптері» 1 дәріс сұрау Реферат	7 8 5 15	ЗС 1,2 ПС 1 СОӨЖ СӨЖ 1
3	ЗС орындау «Электролиттердің таралу қабілетін анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Химиялық және электрохимиялық технологияда» 1 дәріс сұрау, КЖ1 Реферат	7 8 5 15	ЗС 3 ПС 2 СОӨЖ СӨЖ 2
4	ЗС орындау «Никель жабуларының сапасына электролит құрамының әсері». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Ток таралуының есептеу әдістері » 1 дәріс сұрау Слайды	7 8 5 20	ЗС 4 ПС 3 СОӨЖ СӨЖ 3
5	ЗС орындау «Мырышты электротұндыруда БАЗ концентрациясының тұнба сапасына және катод потенциалына әсері». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Ток таралуының есептеу әдістері» 2 дәріс сұрау, КЖ2	10 10 5	ЗС 5 ПС 3 СОӨЖ
6	ЗС орындау «Кадмийді электротұндыруда болаттан жасалған катодтардың сутектендіруіне органикалық қоспаларының әсері». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Сынап катодының электролизі» 2 дәріс сұрау Конспект	10 10 5 25	ЗС 6 ПС 4 СОӨЖ СӨЖ 4
7	ЗС орындау «Бөлінген сутектің мөлшері арқылы металдардың коррозиясының жылдамдығын анықтау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Металдармен және балқымалармен металдық жабудың мақсаты» 3 дәріс сұрау Межелік бақылау 1 – 1-7 аптаның дәрісі бойынша тестілік бақылау	10 10 5 60	ЗС 7 ПС 5 СОӨЖ ЗС 7
Итого баллов по результатам обучения с 1 по 7 неделю		300
	8-15 апта аралығында дәріс сабақтарына қатысу мен дайындалу	30	Оқытушы сабақта студенттің жок екнін белгілейді
9	ЗС орындау «Металлдарды коррозиядан ингибиторлар арқылы қорғау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Жабудың қасиеттерін және өлшемдерін басқару. Темірмен жабу электролиттері және электролиздің іс тәртібі» 3 дәріс сұрау, КЖ3 Слайды	7 8 3 15	ЗС 9 ПС 6,7 СОӨЖ СӨЖ 5
10	ЗС орындау «Анодты протекторлар арқылы болатты коррозиядан қорғау». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Анодты процесс» 3 дәріс сұрау, КЖ4 Слайды	7 8 4 15	ЗС 10 ПС 8 СОӨЖ СӨЖ 6
11	ЗС орындау «Электрохимическое хромирование». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Мыстаудың күкірт қышқылды электролиті. Борфторсутекті электролиттер» 3 дәріс сұрау Реферат	7 8 3 15	ЗС 11 ПС 9 СОӨЖ СӨЖ 7
12	ЗС орындау «Электрохимическое меднение». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Цианидты электролиттер. Пирофосфатты электролиттер» 4 дәріс сұрау, КЖ5 Реферат	7 8 5 15	ЗС 12 ПС 10 СОӨЖ СӨЖ 8
13	ЗС орындау «Получение никелевых и других покрытий химическим способом». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Электрокристаллизация» 5 дәріс сұрау Конспект	7 8 5 15	ЗС 13 ПС 11 СОӨЖ СӨЖ 9
14	ЗС орындау «Оксидирование стали, фосфатирование, пассивирование железа». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Электрокристаллизация» 6 дәріс сұрау, КЖ6	7 8 5	ЗС 14 ПС 11 СОӨЖ
15	ЗС орындау «Оксидирование стали, фосфатирование, пассивирование железа». Конспект, есеп, бақылау сұрақтары ПС орындау «Гальваностегия» 7 дәріс сұрау Межелік бақылау 2 – 8-15 аптаның дәрісі бойынша тестілік бақылау	7 8 5 60	ЗС 14 ПС 12 СОӨЖ ЗС 14
8-15 апта аралығындағы нәтиже бойынша қорытынды балл саны		300
Емтихан қорытынды балл саны		400
Академиялық мерзімінің қорытынды балл саны		1000

Курстық жұмыс (КЖ) және орындау графигі

№	КЖ бөлімі	Балл	КЖ бөлімдерінің мазмұны	Орындау мерзімі
1	КЖ1	1	Аналитикалық шолу (әдебиеттер шолу)	1-3 апта
2	КЖ2	1	Технологиялық процесінің теориялық негізі	4-5 апта
3	КЖ3	1	Бастапқы шикізатының, материалдар-дың және дайын өнімнің сипаттамасы	6-8 апта
4	КЖ4	1	Өндрістің технологиялық схемасын бей-нелеу. Жұмысты орындау әдістемелері.	9-10 апта
5	КЖ5	1	Жұмысты орындау және есептеулер. Қорытынды.	11-13 апта
6	КЖ6	1	Жұмысты рәсімдеу. КЖ қорғау	14 апта

Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тақырыптардың тізімі

1 Жез және қоланы электрохимиялық тұндыру.

2 Металдардың өлшемдерін электрохимиялық тәсілі арқылы өңдеу.

3 Баспа платаны дайындауын зерттеу

4 Қорғасын-натрий-калий ден тұратын уштен тұратын балқымаларды электрохимиялық алу.

5 Су электролизінің биполярлы ваннасындағы токтың шығуы. Электрохимиялыұ формалау.

6 Алюминийді анодты тотықтыру. Мысты автокаталитикалық (химиялық) тұндыру

Жылтыраған жабулар

7 Металдардың тесік-тесіктері бар тұнбалары.

8 Электрохимиялық және химиялық өңдеу (полирование)

9 Мырышты және кадмилы жабуларды коррозияға қарсы өңдеу. Күмістеу. Алтындау. Платиндеу

Студенттердің оқытушымен өздік жұмыстарына арналған тақырыптардың тізімі

1 Электролитикалық тұнбаларының құрылысы мен қасиеттері

2 Электрохимиялық технологияның негізгі ерекшелігі

3 Электрод аралық саңылау. Ток жүгін тиеу

4 Ток таралуы. Ток тарадуының түрлері

5 Хлоридтер ерітінділері электролизінің теориялық негізі.

6 Натрий гипохлоритінің электросинтезі

7 Электролиз кезінде жабудың екі тәсілі

8 Темірдің электролитикалық тұну кезіндегі катодты процесс

9 Темір жабуларының физико-химиялық қасиеттері

10 Хромды жабулардың қолдану аймағымен қасиеттері

11 Электролиздің электролиттері мен іс тәртібі

12 Мыстау. Қолдану аймағы

13 Мыс электролиттерінің салыстырмалы сипаттамасы
8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі әдебиеттер

8.1.1 Кудрявцев Н.Т. Прикладная электрохимия. М.: Химия, 1975. 551 с.

8.1.2 Ротинян А.Л. Прикладная электрохимия. М.: Химия, 1974. 53 с.

8.1.3 Дамаскин Б.Б. Практикум по электрохимии. М.: ВШ, 1991. 288 с.

8.1.4 Каданер Л.И. Равномерность гальванических покрытий. Харьков: Изд-во ХГУ, 1991. 414 с.

8.1.5 Белоглазов С.М. Наводороживание стали при электрохимических процессах. Л.: Изд-во ЛГУ, 1995. 410 с.

8.2 Қосымша әдебиеттер

8.2.1 Кудрявцев В.Н., Вырыпаева В.Н. Практикум по прикладной электрохимии. Л.: Химия, 1990. 303 с.

8.2.2 Томашев Н.Д., Жук Н.П., Титов В.А., Веденеева Н.А. Лабораторные работы по коррозии и защите металлов. М.: Металлургия, 1985. 288 с

8.2.3 Грилихес С.Я., Тихонов К.Н. Электрохимические и химические покрытия. М.: Химия, 2000. 288 с.

8.2.4 Антропов Л.И. Теоретическая электрохимия. М., Л. 1974.

8.2.5 Багоцкий В.С. Основы электрохимии. М. Химия. 1986.