БАҒдарламасы пән: Фармакология Курс: 3 Мамандық: 0404002 Жалпы тәжірибелі фельдшер



Дата01.07.2016
өлшемі233 Kb.
#171233
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ

оҚММА жанынан ашылған ОҚБМДФ

ОҚУ ЖҰМЫСТЫҚ БАҒДАРЛАМАСЫ

Пән: Фармакология
Курс: 3
Мамандық: 0404002 Жалпы тәжірибелі фельдшер


Шымкент

Әдістемелік ұсыныс кафедраның әдістемелік мәжілісінде қаралып, бекітілді

хаттама « » маусым ж.



Кафедра меңгерушісі, проф Орманов Н.Ж.

Дайындаған оқытушы_____________________________________________


1. Алғы сөз

Фармакология орта медициналық білім беру жүйесінде ерекше орын алады. Фармакология жиі ауруларды емдеу жүйесінде ең маңызды орынға ие, сондықтан фармакология білімі әрбір медициналық бейім және деңгейдегі мамандарға қажет.


Фармакология пәнінің мақсаты- ағзаға дәрілік заттардың негізгі әсер етуінің жалпы заңдылықтарын оқыту болып табылады және дәрі- дәрмектердің фармакодинамикасы мен фармакокинетикасының сараптамасы негізінде патологиялық синдромдарға сәйкес тиімді дәрілерді таңдауды қамтамасыз ету.
Фармакологияны оқытудың міндеттері:

  • рецептуралық жазуларды құрастыруды және рецептерді жазудың жалпы принциптерін үйрету;

  • дәрілік түрлер және оларды рецепте жазудың тәсілдері туралы білім беру;

  • дәрі- дәрмектердің әр түрлі мөлшерлерін есептеуге үйрету;

  • дәрі- дәрмектердің топтары фармакологиялық қасиеттері, әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, мөлшерлері, жанама әсерлері туралы білім беру;

  • әртүрлі ауруларға қолдану үшін дәрілік түрлердің қолайлысын таңдауды үйрету;

  • білім алушыны қазіргі заманда жиі қолданатын жаңа дәрі- дәрмектерден бағдар болуын, оларды қолдана білуді үйрету.



  1. Күнтізбелік жоспар



Тарауы мен тақырыптың аталуы

Сағат саны

Оның ішінде

Теориялық сабақ

Тәжірибелік сабақ

1


Тарау І.

Жалпы рецептура. Дәрілер туралы түсінік. Рецепт оны жазу ережелері. Қатты және жұмсақ дәрілік түрлер. Сұйық дәрілік түрлер. Егуге арналған дәрілік түрлер.Күшті әсер ететін, улы есірткі дірілер және есеңгірету әсері бар дәрілердің жазылу ерекшеліктері.



3

3




2

Тақырып ІІ.

Жалпы фармакология. Фармакокинетикасы және фармакодинамикасы.



3

3

-

3

Тарау ІІІ.

Тақырып 1.

ОЖЖ қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Ұйықтататын дәрілер. Тырысуға қарсы дәрілер. Ауырсынуды басатын дәрілер.



3

3




4

Тарау ІV.

Тақырып 1.

Нерв жүйесінің шеткері бөлімінің қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Тежейтін әсері бар дәрілер. Ынталандырушы әсері бар дәрілер.



3

3




Тақырып 1.1.

М- холинорецепторларға әсер ететін дәрілер (М- холиномиметиктер, М- холиноблокаторлы дәрілер). Дофаминергиялық дәрілер.



3

3

-

5



Тарау V.

Жұмыс жасайтын мүшелер мен жүйелердің қызметіне әсер ететін дәрі- дәрмектер.

Тақырып 1.

Тыныс алу мүшелерінің қызметіне әсер етететін дәрі-дәрімектер. Жөтелге қарсы дәрілер.



3

3

-

Тақырып 1.1.

Асқазан безінің қызметі бұзылған кезде қолданылатын дәрілер. Антацидтік дәрілер.



3

3




Тақырып 1.2.

Асқазан моторикасына әсер ететін дәрілер. Құсыққа және құсыққа қарсы дәрілер.



3

3




Тақырып 1.3.

Ұйқы безі экскреторлы қызметі бұзылғанда қолданылатын дәрілер.



3

3




Тақырып 1.4.

Жүрек-тамыр жүйесіне әсер ететін дәрілер. Кардиотоникалық дәрілер. Аритмияға қарсы дәрілер.

Жүректің ишемиялық аурулары кезінде қолданылатын дәрілер.


3

3




Тақырып 1.5.

Гипертензияға қарсы дәрілер. Зәр айдайтын дәрілер.



3

3




Тақырып 1.6.

Жүрек бұлшық еті жиырылу белсенділігіне және тонусына әсер ететін дәрілер.



3

3




Тақырып 1.7.

Қан жүйесіне әсер ететін дәрілер. Гемостаз жүйесіне әсер дәрілер. Тромбтарға қарсы дәрілер. Фибринолитикалық дәрілер. Гемостатикалық дәрілер.



3

3

-

Тақырып 1.8.

Зат алмасу үрдістерін реттейтін дәрі- дәрмектер. Қалқанша безі гормонының дәрілері.



3

3

-

Тақырып 1.9.

Иммунды үрдістерге әсер ететін және қабыну үрдістерін тежейтін дәрі-дәрмектер. Қабынуға қарсы дәрілер. Аллергияға қарсы дәрілер.



3

3

-

6


Тарау VІ.

Тақырып 1.

Антибиотиктер. Сульфаниламидті дәрілер.



3

3

-

Тақырып 1.1.

Химиялық құрылысы әртүрлі синтетикалық бактерияларға қарсы дәрілер.



3

3

-

Тақырып 1.2.

Саңырауқұлаққа қарсы дәрілер. Вирустарға қарсы дәрілер. Паразиттерге қарсы дәрілер. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер. Құрттарға қарсы дәрілер.



3

3

-

Тақырып 1.3.

Дәрі-дәрімектермен жедел улану терапиясының негізгі принциптері.



3

3

-

Барлығы

54

54

-



3. Пәннің мазмұны.

Теориялық сабақ тақырыптары

Тарау І.

Жалпы рецептура. Дәрілер туралы түсінік. Рецепт оны жазу ережелері. Қатты және жұмсақ дәрілік түрлер. Сұйық дәрілік түрлер. Егуге арналған дәрілік түрлер.Күшті әсер ететін, улы есірткі дірілер және есеңгірету әсері бар дәрілердің жазылу ерекшеліктері.

Рецепт, дәрі-дәрімектер, дәрілік түрлер. Рецептуралық бланктердің түрлері. Рецепттердің жазылуының, құрастырылуының жалпы ережелері және рецепт бойынша дәрілердің дәріханада берілуі. Рецептте дәрілік түрдің жазу ережелері. Қатты және жұмсақ дәрілік түрлердің анықтамасы және сипаттамасы және жазылу ережелері.

Сұйық дәрілік түрлердің анықтамасы және сипаттамасы және жазылу ережелері. Күшті әсер ететін, улы есірткі дірілер және есеңгірету әсері бар дәрілердің жазылу ерекшеліктері.
Тақырып ІІ.

Жалпы фармакология. Фармакокинетикасы және фармакодинамикасы.

Дәрі-дәрімектердің фармакокинетикасымен фармакодинамикасының анықтамасы және мазмұны. Ағзаға дәрі-дәрімектердің енгізілу жолдары. Әсер ету механизмі, сіңірілуі, таралуы, айналуы және шығарылуы, әсерінің түрлері.


Тарау ІІІ.

Тақырып 1.

ОЖЖ қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Ұйықтататын дәрілер. Тырысуға қарсы дәрілер. Ауырсынуды басатын дәрілер.

ОЖЖ қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Ұйықтататын дәрілер. Тырысуға қарсы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері. Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері.


Тарау ІV.

Тақырып 1.

Нерв жүйесінің шеткері бөлімінің қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Тежейтін әсері бар дәрілер. Ынталандырушы әсері бар дәрілер.

Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері. Жергілікті жансыздандырушы дәрілер, бүркеуіш дәрілер, тұтқырлау дәрілер.


Тақырып 1.1.

М- холинорецепторларға әсер ететін дәрілер (М- холиномиметиктер, М- холиноблокаторлы дәрілер). Дофаминергиялық дәрілер.

М- холинергиялық дәрілер және М- холинолитиктер; Н- холинергиялық дәрілер және Н- холинолитиктер


Тарау V.

Жұмыс жасайтын мүшелер мен жүйелердің қызметіне әсер ететін дәрі- дәрмектер.

Тақырып 1.

Тыныс алу мүшелерінің қызметіне әсер етететін дәрі-дәрімектер. Жөтелге қарсы дәрілер.

Жөтелге қарсы (кодеин, этилморфин гидрохлорид, глауцин гидрохлорид, тусупрекс, либексин), қақырық түсіретін (ацетилцистеин, амброксол, кристалды трипсин, химотрипсин, калий иоды, ипекакуан, термопсис дәрілері), муколитикалық, бронхолитикалық дәрілер (сальбутамол, фенотерол, изадрин, адреналин гидрохлориды, метацин, теофиллин, зуфиллин, бекламетазон, триамцинолон). Олардың фапмакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, жанама әсерлері, мөлшерлері).


Тақырып 1.1.

Асқазан безінің қызметі бұзылған кезде қолданылатын дәрілер. Антацидтік дәрілер.

Асқазанның секреторлы қызметі бұзылған кезде қолданылатын дәрілер (пентагастрин, табиғи асқазандық ацедин- пепсин, омепразол, ранитидин, фамотидин атропин, пирензепин), антацидті дәрілер (натрий гидрокарбонаты, магний тотығы, алмагель, фосфалюгель, маалокс), тәбетке әсер ететін дәрілер (жусан тұнбасы, фенранон, мазиндол, фенфлурамин), гастропротекторлар (де- нол, сукральфат, солкосерил, карбеноксолон), іш жүргізетін дәрілер (магний сульфаты, натрий сульфаты, кастрорлық майы, итшомырт сіріндісі, рауғаш таблеткасы, фенолфталеин, изафенин), құсықты тудыратын (апоморфин гидрохлориды, мыс сульфаты, және мырыш сульфаты) және құсыққа қарсы дәрілер (аэрон, метоклопрамид, этапиразин, галоперидол). Ұйқы безінің экскреторлы қызметіне әсер ететін дәрілер (панкреатин, панзинорм форте, фестал)

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімідері мен кері көрсетілімдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.

Тақырып 1.2.

Асқазан моторикасына әсер ететін дәрілер. Құсыққа және құсыққа қарсы дәрілер.

Асқазанның секреторлы қызметі бұзылған кезде қолданылатын дәрілер (пентагастрин, табиғи асқазандық ацедин- пепсин, омепразол, ранитидин, фамотидин атропин, пирензепин), антацидті дәрілер (натрий гидрокарбонаты, магний тотығы, алмагель, фосфалюгель, маалокс), тәбетке әсер ететін дәрілер (жусан тұнбасы, фенранон, мазиндол, фенфлурамин), гастропротекторлар (де- нол, сукральфат, солкосерил, карбеноксолон), іш жүргізетін дәрілер (магний сульфаты, натрий сульфаты, кастрорлық майы, итшомырт сіріндісі, рауғаш таблеткасы, фенолфталеин, изафенин), құсықты тудыратын (апоморфин гидрохлориды, мыс сульфаты, және мырыш сульфаты) және құсыққа қарсы дәрілер (аэрон, метоклопрамид, этапиразин, галоперидол). Ұйқы безінің экскреторлы қызметіне әсер ететін дәрілер (панкреатин, панзинорм форте, фестал)

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімідері мен кері көрсетілімдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.
Тақырып 1.3.

Ұйқы безі экскреторлы қызметі бұзылғанда қолданылатын дәрілер.

Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері.


Тақырып 1.4.

Жүрек-тамыр жүйесіне әсер ететін дәрілер. Кардиотоникалық дәрілер. Аритмияға қарсы дәрілер.

Жүректің ишемиялық аурулары кезінде қолданылатын дәрілер.

Кардиотоникалық дәрілер (коргликон, строфантин К, дигоксин, дигитоксин, целанид, гүлзардақ шөп тұнбасы). Аритмияға қарсы дәрілер (хинидин, новокаинамид, лидокаин, дифенин, пропафенон, амиодарон, верапамил, анаприлин, атенолол, эфедрин, калий препаратының дәрілері). Ишемиялық аурулар кезінде қолданылатын дәрілер (нитроглицерин, сустак, нитронг, нитросорбид, фенигидин, верапамил, дипиридамол, валидол)

Жүрек гликозидтері, аритмияға қарсы дәрілер, олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.
Тақырып 1.5.

Гипертензияға қарсы дәрілер. Зәр айдайтын дәрілер.

Гипертензияға қарсы дәрілер: нейротроптық (клофелин, метилдофа, пентамин, резерпин, анаприлин, фентоламин, празозин, лабеталол), миотроптық (фенигидин, миноксидил, натрий нитропруссиді, апрессин, дибазол, магний сульфаты). Зәр айдайтын дәрілер (дихлотиазид, этакрин қышқылы, фуросемид, клопамид, триамтерен, спиронолактон, манит).

Олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.
Тақырып 1.6.

Жүрек бұлшық еті жиырылу белсенділігіне және тонусына әсер ететін дәрілер.

Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері.


Тақырып 1.7.

Қан жүйесіне әсер ететін дәрілер. Гемостаз жүйесіне әсер дәрілер. Тромбтарға қарсы дәрілер. Фибринолитикалық дәрілер. Гемостатикалық дәрілер.

(лактат шала тотық темірі, феррум- лек, ферковен, коамид, эпоэтин альфа, цианкобаламин, фолиевті қышқылы, натрий фосфат ерітіндісі, фосфор-32 белгіленген, нуклеинат натрий, пентоксил, молграмостим, филграстим, ацетилсалицил қышқылы, эпопростенол, дипиридамол, гепарин, гирудин, неодикумарин, фенилин, стрептокиназа, урокиназа, алтеплаза, тромбин, аминокапрон қышқыл)


Тақырып 1.8.

Зат алмасу үрдістерін реттейтін дәрі- дәрмектер. Қалқанша безі гормонының дәрілері.

Суда еритін (тиамин, рибофлавин, никотин қышқылы, никотинамид, пантотендік қышқылы, кальций пантотенаты, пиридоксин, фолий қышқылы, цианкобаламин, аскорбин қышқылы, витамин Р, рутин, кверцетин) және майда еритін дәрумендер (витамин А, витамин D, витамин Е, витамин К). Бүйрек үсті қыртысы (гидрокортизон, преднизолон, дексаметазон, тонамциналон), гипофиз (АКТГ, соматотропты гормон, фолликулбелсендіруші гомон, меланоцитбелсендіруші гормон, окситоцин және вазопрессин), ұйқы безі (инсулин, глюкагон), диабетке қарсы дәрмектер (инсулин дәрілері, бутамид, хлорпропамид, глибенкламид, глипизид, буформин, акарбоза), қалқанша (тироксин, трийодтиронин, тиреоидин), қалқанша маңы безі (паратиреоидин) және гипотиреоидты дәрілер (йод, дийодтирозин, мерказолил). Олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.9.

Иммунды үрдістерге әсер ететін және қабыну үрдістерін тежейтін дәрі-дәрмектер. Қабынуға қарсы дәрілер. Аллергияға қарсы дәрілер.

Стероидты (глюкокортикоидтар) стероидты емес (ацетилсалицил қышқылы, бутадион, диклофенак- натрий, индометацин, ибупрофен) қабынуға қарсы дәрілер, олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тарау VІ.

Тақырып 1.

Антибиотиктер. Сульфаниламидті дәрілер.

Антибиотиктер (пеницллиндер, цефалоспориндер, карбапенемдер, монобактамдар, макролидтер, азалидтер, тетрациклиндер, левомицитин, аминогликозидтер, полимиксин, линкомицин, ванкомицин), сульфаниламидті дәрілер (сульфадимезин, уросульфан, сульфадиметоксин, сульфален, фталазол, сульфацил- натрий). Олардың жіктелінуі, фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.1.

Химиялық құрылысы әртүрлі синтетикалық бактерияларға қарсы дәрілер.

Антибиотиктер (пеницллиндер, цефалоспориндер, карбапенемдер, монобактамдар, макролидтер, азалидтер, тетрациклиндер, левомицитин, аминогликозидтер, полимиксин, линкомицин, ванкомицин), сульфаниламидті дәрілер (сульфадимезин, уросульфан, сульфадиметоксин, сульфален, фталазол, сульфацил- натрий). Олардың жіктелінуі, фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.2.

Саңырауқұлаққа қарсы дәрілер. Вирустарға қарсы дәрілер. Паразиттерге қарсы дәрілер. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер. Құрттарға қарсы дәрілер.

Саңырауқұлаққа қарсы, вирусқа қарсы дәрілер.

Саңырауқұлаққа қарсы (амфотерицин В, микогептин, миконазол, итраконазол, кетоконазол, гризофульвин, тербинафин, нитрофунгин, миконазол, нистатитн, клотримазол).



Вирусқа қарсы дәрілер (зидовудин, диданозин, залцитабин, саквинар, ацикловир, видарабин, идосукридин, мидантан, ремантадин, арбидол, оксолин, интерферондар).

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.



Паразиттерге қарсы дәрілер. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер (хингамин, примахин, хлориидин, хинин, метронидазол, фуразолидон, трихомонацид, солюсурьмин, натрий стибоглюконат).

Құрттарға қарсы дәрілер (мебендазол, альбендазол, пирантел, левамизол, пиперазин адипиниты, нафтоман, празиквантел, дитразин цитраты, ивермектин)

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.3.

Дәрі-дәрімектермен жедел улану терапиясының негізгі принциптері.

Ағзаға удың түсуін тоқтатуға және ағзадан улы заттардың шығуын жылдамдатуға бағытталған шаралар. Табиғи және жасанды детоксикация әдістері. Ағзадағы уларды зарарсыздандыру (антидоттар, антагонистер). Өмірді қамтамасыз ететін жүйелердің қызметін сақтау және зақымданған мүшелердің қызметін қалпына келтіру.



4. Оқу- әдістемелік жабдықталуы:

4.1. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

Негізгі:

  1. Гаевый М.Д., Петров В.И., Гаевая Л.М. Фармакология.- 2008.

  2. Харкевич Д.А. Общая фармакология.- М., 2010.-752 с.


Қосымша әдебиеттер

    1. Александровский Ю.А. Федеральное руководство по использованию лекарственных средств. Учебно- практическое пособие. -2009.

    2. Аляутдин Р.Н. и др. Фармакология: руководство к практическим занятиям: учебное пособие/ под. Ред. Р.Н. Аляутдина.- М., 2010.-608с.

    3. Анисимова Н.Б., Литвинова Л.И. Клиническая фармакология. Учебник. Ростов- на Дону, Феникс. 2005.

    4. Виноградов В.М., Каткова Е.Б. Фармакология с рецептурой. – 2009.

    5. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману.- 2006.

    6. Клиническая фармакология: учебник+ СD. – М., 2009.- 272 с.

    7. Майский В.В., Аляутдин Р.Н. Фармаология с общей рецептурой.- М., 2010.- 240 с.

    8. Справочник Видаля. Лекарственные препараты в России.- 2010.


4.2. Көрнекілік құралдар ОТҚ

  1. Плакаттар жинағы

  2. Схемалар жинағы

  3. Дәрілік заттарға нұсқама

  4. Жабдықтар (бейнемагнитафон, компьютер, интерактивті тақта).



ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ

оҚММА жанынан ашылған ОҚБМДФ

ОҚУ ЖҰМЫСТЫҚ БАҒДАРЛАМАСЫ

Пән: Фармакология
Курс: 3
Мамандық: 0404002 Жалпы тәжірибелі фельдшер


Шымкент 2005 ж.

Әдістемелік ұсыныс кафедраның әдістемелік мәжілісінде қаралып, бекітілді

10 хаттама «14» маусым 2005ж.



Кафедра меңгерушісі, проф Орманов Н.Ж.

Дайындаған оқытушы_____________________________________________


1. Алғы сөз

Фармакология орта медициналық білім беру жүйесінде ерекше орын алады. Фармакология жиі ауруларды емдеу жүйесінде ең маңызды орынға ие, сондықтан фармакология білімі әрбір медициналық бейім және деңгейдегі мамандарға қажет.


Фармакология пәнінің мақсаты- ағзаға дәрілік заттардың негізгі әсер етуінің жалпы заңдылықтарын оқыту болып табылады және дәрі- дәрмектердің фармакодинамикасы мен фармакокинетикасының сараптамасы негізінде патологиялық синдромдарға сәйкес тиімді дәрілерді таңдауды қамтамасыз ету.
Фармакологияны оқытудың міндеттері:

  • рецептуралық жазуларды құрастыруды және рецептерді жазудың жалпы принциптерін үйрету;

  • дәрілік түрлер және оларды рецепте жазудың тәсілдері туралы білім беру;

  • дәрі- дәрмектердің әр түрлі мөлшерлерін есептеуге үйрету;

  • дәрі- дәрмектердің топтары фармакологиялық қасиеттері, әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, мөлшерлері, жанама әсерлері туралы білім беру;

  • әртүрлі ауруларға қолдану үшін дәрілік түрлердің қолайлысын таңдауды үйрету;

  • білім алушыны қазіргі заманда жиі қолданатын жаңа дәрі- дәрмектерден бағдар болуын, оларды қолдана білуді үйрету.



  1. Күнтізбелік жоспар

5- семестр



Тақырыптың аталуы

Сағат саны

Соның ішінде

Теориялық сабақ

Тәжірибелік сабақ







30

6

24

1

Жалпы рецептура. Қатты дәрілік түрлер.







2

2

Жұмсақ дәрілік түрлер. Сұйық дәрілік түрлер. Егуге арналған дәрілік түрлер.







2

3

Жалпы фармакология. Фармакокинетика және фармакодинамика.







2

4

Жалпы рецептура және жалпы фармакология тақырыбы бойынша қорытынды сабақ.







1




Тарау бойынша










5

Афферентті иннервацияға әсер ететін дәрілер.







2

6

Холинергиялық иннервацияға әсер ететін дәрілер.







2

7

Адренергиялық иннервацияға әсер ететін дәрілер.







2

8

Шеткерлік жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер бойынша қорытынды сабақ.













Тарау бойынша










9

Ұйықтататын, тырысуға, паркинсонизмге қарсы дәрілер.










10

Наркотикалық және бейнаркотикалық анальгетиктер.










11

Психотропты дәрілер І- бөлім. Нейролептиктер, транквилизаторлар, седативті дәрілер, литий тұздары.










12

Психотропты дәрілер ІІ- бөлім. Антидепрессанттар, психостимуляторлар, ноотроптар, аналептиктер, адаптогендер.










13

Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер бойынша қорытынды сабақ.













Тарау бойынша










14

Кардиотоникалық дәрілер. Антиангинальды дәрілер.










15

Антигипертензивті дәрілік құралдар. Несеп айдайтын дәрілер. Жатыр қызметіне әсер ететін дәрілер.










16

Жүрек- қан тамыр жүйесіне әсер ететін дәрілер бойынша қорытынды сабақ











Күнтізбелік жоспар

5- семестр



Тақырыптың аталуы

Сағат саны

Соның ішінде

Теориялық сабақ

Тәжірибелік сабақ







36

6

30

1

Тыныс алу мүшелеріне әсер ететін дәрілер.

2




2

2

Ас қорыту мүшелеріне әсер ететін дәрілер.

4




4

3

Қан жүйесіне әсер ететін дәрілер (қан жасалуына және реологиялық қасиетіне әсер ететін дәрілер)

4




4

4

Атқару мүшелеріне әсер ететін дәрілер бойынша қорытынды сабақ

2




2




Тарау бойынша

12




12

5

Гормональды, антигормональды дәрілер.

4

2

2

6

Қабынуға, аллергияға қарсы дәрілер.

4

2

2

7

Зат алмасу, қабынуға және иммундық процесстерге әсер ететін дәрілер бойынша қорытынды сабақ.

2




2




Тарау бойынша

10

4

6

8

Антисептиктер. Антибиотиктер І- бөлім.

3

1

2

9

Антибиотиктер ІІ- бөлім

2




2

10

Химиялық құрылысы әр түрлі синтетикалық антибактериалды құралдар.

3

1

2

11

Туберкулезге, вирусқа қарсы дәрілер.

2




2

12

Қарапайымдыларға, құрттарға, саңырауқұлақтарға қарсы дәрілік құралдар.

2




2

13

Микробқа, паразитерге қарсы дәрілер бойынша қорытынды сабақ

2




2




Тарау бойынша

14

2

12




Барлығы

36

6

30



3. Пәннің мазмұны.

Теориялық сабақ тақырыптары

Тарау І.

Жалпы рецептура. Дәрілер туралы түсінік. Рецепт оны жазу ережелері. Қатты және жұмсақ дәрілік түрлер. Сұйық дәрілік түрлер. Егуге арналған дәрілік түрлер.Күшті әсер ететін, улы есірткі дірілер және есеңгірету әсері бар дәрілердің жазылу ерекшеліктері.

Рецепт, дәрі-дәрімектер, дәрілік түрлер. Рецептуралық бланктердің түрлері. Рецепттердің жазылуының, құрастырылуының жалпы ережелері және рецепт бойынша дәрілердің дәріханада берілуі. Рецептте дәрілік түрдің жазу ережелері. Қатты және жұмсақ дәрілік түрлердің анықтамасы және сипаттамасы және жазылу ережелері.

Сұйық дәрілік түрлердің анықтамасы және сипаттамасы және жазылу ережелері. Күшті әсер ететін, улы есірткі дірілер және есеңгірету әсері бар дәрілердің жазылу ерекшеліктері.
Тақырып ІІ.

Жалпы фармакология. Фармакокинетикасы және фармакодинамикасы.

Дәрі-дәрімектердің фармакокинетикасымен фармакодинамикасының анықтамасы және мазмұны. Ағзаға дәрі-дәрімектердің енгізілу жолдары. Әсер ету механизмі, сіңірілуі, таралуы, айналуы және шығарылуы, әсерінің түрлері.


Тарау ІІІ.

Тақырып 1.

ОЖЖ қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Ұйықтататын дәрілер. Тырысуға қарсы дәрілер. Ауырсынуды басатын дәрілер.

ОЖЖ қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Ұйықтататын дәрілер. Тырысуға қарсы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері. Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері.


Тарау ІV.

Тақырып 1.

Нерв жүйесінің шеткері бөлімінің қызметін реттейтін дәрі-дәрімектер. Тежейтін әсері бар дәрілер. Ынталандырушы әсері бар дәрілер.

Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері. Жергілікті жансыздандырушы дәрілер, бүркеуіш дәрілер, тұтқырлау дәрілер.


Тақырып 1.1.

М- холинорецепторларға әсер ететін дәрілер (М- холиномиметиктер, М- холиноблокаторлы дәрілер). Дофаминергиялық дәрілер.

М- холинергиялық дәрілер және М- холинолитиктер; Н- холинергиялық дәрілер және Н- холинолитиктер


Тарау V.

Жұмыс жасайтын мүшелер мен жүйелердің қызметіне әсер ететін дәрі- дәрмектер.

Тақырып 1.

Тыныс алу мүшелерінің қызметіне әсер етететін дәрі-дәрімектер. Жөтелге қарсы дәрілер.

Жөтелге қарсы (кодеин, этилморфин гидрохлорид, глауцин гидрохлорид, тусупрекс, либексин), қақырық түсіретін (ацетилцистеин, амброксол, кристалды трипсин, химотрипсин, калий иоды, ипекакуан, термопсис дәрілері), муколитикалық, бронхолитикалық дәрілер (сальбутамол, фенотерол, изадрин, адреналин гидрохлориды, метацин, теофиллин, зуфиллин, бекламетазон, триамцинолон). Олардың фапмакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, жанама әсерлері, мөлшерлері).


Тақырып 1.1.

Асқазан безінің қызметі бұзылған кезде қолданылатын дәрілер. Антацидтік дәрілер.

Асқазанның секреторлы қызметі бұзылған кезде қолданылатын дәрілер (пентагастрин, табиғи асқазандық ацедин- пепсин, омепразол, ранитидин, фамотидин атропин, пирензепин), антацидті дәрілер (натрий гидрокарбонаты, магний тотығы, алмагель, фосфалюгель, маалокс), тәбетке әсер ететін дәрілер (жусан тұнбасы, фенранон, мазиндол, фенфлурамин), гастропротекторлар (де- нол, сукральфат, солкосерил, карбеноксолон), іш жүргізетін дәрілер (магний сульфаты, натрий сульфаты, кастрорлық майы, итшомырт сіріндісі, рауғаш таблеткасы, фенолфталеин, изафенин), құсықты тудыратын (апоморфин гидрохлориды, мыс сульфаты, және мырыш сульфаты) және құсыққа қарсы дәрілер (аэрон, метоклопрамид, этапиразин, галоперидол). Ұйқы безінің экскреторлы қызметіне әсер ететін дәрілер (панкреатин, панзинорм форте, фестал)

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімідері мен кері көрсетілімдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.

Тақырып 1.2.

Асқазан моторикасына әсер ететін дәрілер. Құсыққа және құсыққа қарсы дәрілер.

Асқазанның секреторлы қызметі бұзылған кезде қолданылатын дәрілер (пентагастрин, табиғи асқазандық ацедин- пепсин, омепразол, ранитидин, фамотидин атропин, пирензепин), антацидті дәрілер (натрий гидрокарбонаты, магний тотығы, алмагель, фосфалюгель, маалокс), тәбетке әсер ететін дәрілер (жусан тұнбасы, фенранон, мазиндол, фенфлурамин), гастропротекторлар (де- нол, сукральфат, солкосерил, карбеноксолон), іш жүргізетін дәрілер (магний сульфаты, натрий сульфаты, кастрорлық майы, итшомырт сіріндісі, рауғаш таблеткасы, фенолфталеин, изафенин), құсықты тудыратын (апоморфин гидрохлориды, мыс сульфаты, және мырыш сульфаты) және құсыққа қарсы дәрілер (аэрон, метоклопрамид, этапиразин, галоперидол). Ұйқы безінің экскреторлы қызметіне әсер ететін дәрілер (панкреатин, панзинорм форте, фестал)

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімідері мен кері көрсетілімдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.
Тақырып 1.3.

Ұйқы безі экскреторлы қызметі бұзылғанда қолданылатын дәрілер.

Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері.


Тақырып 1.4.

Жүрек-тамыр жүйесіне әсер ететін дәрілер. Кардиотоникалық дәрілер. Аритмияға қарсы дәрілер.

Жүректің ишемиялық аурулары кезінде қолданылатын дәрілер.

Кардиотоникалық дәрілер (коргликон, строфантин К, дигоксин, дигитоксин, целанид, гүлзардақ шөп тұнбасы). Аритмияға қарсы дәрілер (хинидин, новокаинамид, лидокаин, дифенин, пропафенон, амиодарон, верапамил, анаприлин, атенолол, эфедрин, калий препаратының дәрілері). Ишемиялық аурулар кезінде қолданылатын дәрілер (нитроглицерин, сустак, нитронг, нитросорбид, фенигидин, верапамил, дипиридамол, валидол)

Жүрек гликозидтері, аритмияға қарсы дәрілер, олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.
Тақырып 1.5.

Гипертензияға қарсы дәрілер. Зәр айдайтын дәрілер.

Гипертензияға қарсы дәрілер: нейротроптық (клофелин, метилдофа, пентамин, резерпин, анаприлин, фентоламин, празозин, лабеталол), миотроптық (фенигидин, миноксидил, натрий нитропруссиді, апрессин, дибазол, магний сульфаты). Зәр айдайтын дәрілер (дихлотиазид, этакрин қышқылы, фуросемид, клопамид, триамтерен, спиронолактон, манит).

Олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.
Тақырып 1.6.

Жүрек бұлшық еті жиырылу белсенділігіне және тонусына әсер ететін дәрілер.

Фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері жанама әсерлері және мөлшерлері.


Тақырып 1.7.

Қан жүйесіне әсер ететін дәрілер. Гемостаз жүйесіне әсер дәрілер. Тромбтарға қарсы дәрілер. Фибринолитикалық дәрілер. Гемостатикалық дәрілер.

(лактат шала тотық темірі, феррум- лек, ферковен, коамид, эпоэтин альфа, цианкобаламин, фолиевті қышқылы, натрий фосфат ерітіндісі, фосфор-32 белгіленген, нуклеинат натрий, пентоксил, молграмостим, филграстим, ацетилсалицил қышқылы, эпопростенол, дипиридамол, гепарин, гирудин, неодикумарин, фенилин, стрептокиназа, урокиназа, алтеплаза, тромбин, аминокапрон қышқыл)


Тақырып 1.8.

Зат алмасу үрдістерін реттейтін дәрі- дәрмектер. Қалқанша безі гормонының дәрілері.

Суда еритін (тиамин, рибофлавин, никотин қышқылы, никотинамид, пантотендік қышқылы, кальций пантотенаты, пиридоксин, фолий қышқылы, цианкобаламин, аскорбин қышқылы, витамин Р, рутин, кверцетин) және майда еритін дәрумендер (витамин А, витамин D, витамин Е, витамин К). Бүйрек үсті қыртысы (гидрокортизон, преднизолон, дексаметазон, тонамциналон), гипофиз (АКТГ, соматотропты гормон, фолликулбелсендіруші гомон, меланоцитбелсендіруші гормон, окситоцин және вазопрессин), ұйқы безі (инсулин, глюкагон), диабетке қарсы дәрмектер (инсулин дәрілері, бутамид, хлорпропамид, глибенкламид, глипизид, буформин, акарбоза), қалқанша (тироксин, трийодтиронин, тиреоидин), қалқанша маңы безі (паратиреоидин) және гипотиреоидты дәрілер (йод, дийодтирозин, мерказолил). Олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.9.

Иммунды үрдістерге әсер ететін және қабыну үрдістерін тежейтін дәрі-дәрмектер. Қабынуға қарсы дәрілер. Аллергияға қарсы дәрілер.

Стероидты (глюкокортикоидтар) стероидты емес (ацетилсалицил қышқылы, бутадион, диклофенак- натрий, индометацин, ибупрофен) қабынуға қарсы дәрілер, олардың фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тарау VІ.

Тақырып 1.

Антибиотиктер. Сульфаниламидті дәрілер.

Антибиотиктер (пеницллиндер, цефалоспориндер, карбапенемдер, монобактамдар, макролидтер, азалидтер, тетрациклиндер, левомицитин, аминогликозидтер, полимиксин, линкомицин, ванкомицин), сульфаниламидті дәрілер (сульфадимезин, уросульфан, сульфадиметоксин, сульфален, фталазол, сульфацил- натрий). Олардың жіктелінуі, фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.1.

Химиялық құрылысы әртүрлі синтетикалық бактерияларға қарсы дәрілер.

Антибиотиктер (пеницллиндер, цефалоспориндер, карбапенемдер, монобактамдар, макролидтер, азалидтер, тетрациклиндер, левомицитин, аминогликозидтер, полимиксин, линкомицин, ванкомицин), сульфаниламидті дәрілер (сульфадимезин, уросульфан, сульфадиметоксин, сульфален, фталазол, сульфацил- натрий). Олардың жіктелінуі, фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.2.

Саңырауқұлаққа қарсы дәрілер. Вирустарға қарсы дәрілер. Паразиттерге қарсы дәрілер. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер. Құрттарға қарсы дәрілер.

Саңырауқұлаққа қарсы, вирусқа қарсы дәрілер.

Саңырауқұлаққа қарсы (амфотерицин В, микогептин, миконазол, итраконазол, кетоконазол, гризофульвин, тербинафин, нитрофунгин, миконазол, нистатитн, клотримазол).



Вирусқа қарсы дәрілер (зидовудин, диданозин, залцитабин, саквинар, ацикловир, видарабин, идосукридин, мидантан, ремантадин, арбидол, оксолин, интерферондар).

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.



Паразиттерге қарсы дәрілер. Қарапайымдыларға қарсы дәрілер (хингамин, примахин, хлориидин, хинин, метронидазол, фуразолидон, трихомонацид, солюсурьмин, натрий стибоглюконат).

Құрттарға қарсы дәрілер (мебендазол, альбендазол, пирантел, левамизол, пиперазин адипиниты, нафтоман, празиквантел, дитразин цитраты, ивермектин)

Осы дәрілердің фармакологиялық әсерлері, қолдану көрсетілімдері мен кері көрсетілімдері, қолдану тәсілдері, жанама әсерлері, мөлшерлері.


Тақырып 1.3.

Дәрі-дәрімектермен жедел улану терапиясының негізгі принциптері.

Ағзаға удың түсуін тоқтатуға және ағзадан улы заттардың шығуын жылдамдатуға бағытталған шаралар. Табиғи және жасанды детоксикация әдістері. Ағзадағы уларды зарарсыздандыру (антидоттар, антагонистер). Өмірді қамтамасыз ететін жүйелердің қызметін сақтау және зақымданған мүшелердің қызметін қалпына келтіру.



4. Оқу- әдістемелік жабдықталуы:

4.1. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:

Негізгі:

  1. Гаевый М.Д., Петров В.И., Гаевая Л.М. Фармакология.- 2008.

  2. Харкевич Д.А. Общая фармакология.- М., 2010.-752 с.


Қосымша әдебиеттер

    1. Александровский Ю.А. Федеральное руководство по использованию лекарственных средств. Учебно- практическое пособие. -2009.

    2. Аляутдин Р.Н. и др. Фармакология: руководство к практическим занятиям: учебное пособие/ под. Ред. Р.Н. Аляутдина.- М., 2010.-608с.

    3. Анисимова Н.Б., Литвинова Л.И. Клиническая фармакология. Учебник. Ростов- на Дону, Феникс. 2005.

    4. Виноградов В.М., Каткова Е.Б. Фармакология с рецептурой. – 2009.

    5. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману.- 2006.

    6. Клиническая фармакология: учебник+ СD. – М., 2009.- 272 с.

    7. Майский В.В., Аляутдин Р.Н. Фармаология с общей рецептурой.- М., 2010.- 240 с.

    8. Справочник Видаля. Лекарственные препараты в России.- 2010.


4.2. Көрнекілік құралдар ОТҚ

  1. Плакаттар жинағы

  2. Схемалар жинағы

  3. Дәрілік заттарға нұсқама

  4. Жабдықтар (бейнемагнитафон, компьютер, интерактивті тақта).


Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет