Тәжирибелік сабақтардың мазмұны, олардың сағаттық көлемі

7. Тәжирибелік сабақтардың мазмұны, олардың сағаттық көлемі

1. Ауызша сурау

2. Есептерді шығару

Тапсырмалар

Тапсырма 1. Оқытушының рұқсатысыз ПЭЕМ-ды қосуға мен сөндіруге болмайды. Өрт қауіпі мен жарылыс қауіпі бар кезінде ПЭЕМ-ды электр желісінен сөндіру керек. ПЭЕМ-ның блоктарын желіден сөндірген кезде ғана орын ауыстыруға болады. ПЭЕМ-ды занулениясыз қолдану болмайды.

ПЭЕМ-да жұмыс жасаған кезде проводтағы үзілімдерді қолмен ұстауға, су қолмен жұмыс жасауға болмайды.

Жұмыстың зертханалық бөлімін орындау методикасы. Төменде көрсетілген негізгі қорларды қайта бағалау бойынша жиынтық ведомостьін құрастыру қажет. Обьектілердің баланстық, қалдықтық және қайта қалыптастыру бағаларының мәнін, сонымен бірге тозу бағасын млн. теңгемен есептеу керек. Есептеу алгоритмі келесідей:
ОС=БС-И,

ВП=БС*К,

БС – баланстық баға;

ВП – толық қайта қалыптастыру бағасы;

ВО – қалдықтық қайта қалыптастыру бағасы;

К – түзетілім коэффициенті (К=3, егер баланстық баға 500 млн. теңгеден артық немесе тең, кері жағдайда К=2).
Бұл мәндерді есептеу үшін ЕСЛИ логикалық функциясын қолдану керек.

Кесте 1 – Негізгі қорларды қайта бағалау

Осыдан кейін ведомостьқа жаңа Обьект түрі бағанын қосу керек және барлық Цех № 1 – Цех № 8 обьекттеріне Негізгі түрін, ал қалған обьекттерге Көмекші түрін қолдану керек.

Объект түрлерінің өсуі бойынша және әр түр ішінде объект атауларының өсуі бойынша ведомостьтің сұрыптауын орындау керек.

Данные → Фильтр → Автофильтр менюі арқылы көмекші объектілерді ғана қалдырып, ведомостьқа фильтрация жасау. Нәтижелерді талдап болғаннан кейін кестені алғашқы қалпына, яғни ол объектілердің барлық түрлерін қамтыған қалпына келтіру.

Данные → Итоги командасы арқылы объектілердің барлық негізгі және көмекші түрлерінің жалпы (жиынтық) баланстық бағасын, тозуын және жалпы қалдықтық бағаны есептеп шығару. Нәтижелерді талдап болғаннан кейін кестені алғашқы қалпына келтіру керек.

Данные → Фильтр → Расширенный фильтр командасы арқылы баланстық бағасы 500 млн.теңгеден артық объектілер бойынша жиынтық ведомостьін қалыптастыру керек.

Содан кейін графикте (гистограммада) негізгі түрдің барлық объектілері үшін баланстық, қалдықтық және толық қайта қалыптастыру бағаларының құрылымын көрсету керек. Графикте легенданы және «Негізгі өндірістік құралдарды қайта бағалау» деген графиктің атауын көрсету керек.

Жеке жұмыстық Excel бетінде аралас диаграмма(график/гистограмма) құрастыру, онда барлық көмекші обьекттілердің баланстық және қалдықтық баға көрсеткіштерін гистограмма түрінде көрсету, ал қайта қалыптастыру (толық) бағаларының көрсеткіштерін сол диаграммада график түрінде көрсету.

Алғашқы жиынтық ведомость негізінде (кесте 1) құрама кесте 2 құру.

Кесте 2 – Құрама кесте

	Объект түрі
Мәліметтер	негізгі
Орташа баланстық баға	2226,55
Максималды тозу	658,2
Минималды тозу	120,3
Максималды қалдық баға	11707,1
Орташа калдық баға	1849,9
Объекттілер саны	8

Нәтижелерді көрнектілеу

Нәтижелер электронды кесте түрінде көрнектіледі.

1 ЕСЛИ функциясының логикасын түсіндіріңіз.

2 Фильтрация (фильтрлердің әр түрлерінің көмегімен), мәліметтерді сұрыптау және нәтижелерді қорытындылау қалай орындалады?

3 Диаграммаларды құру кезеңдерін түсіндіріңіз.

4 Құрама кестені құрудың мақсатын түсіндіріңіз.
Әдебиет

1. 
   Гарнаев А. Использование MS Excel и VBA в экономике и финансах. – Киев - Москва - Санкт-Петербург, 2007. – С. 54-67.
   
2. 
   Николь Н., Альбрехт Р. Электронные таблицы Excel: Практическое пособие. – М. : 2008. – С. 16-25.
   

1. Ауызша сурау

2. компьтермен есептерді шығару

Тапсырмалар

Тапсырма 1 Төменде көрсетілген негізгі қорларды қайта бағалау бойынша жиынтық ведомостьін құрастыру қажет. Обьектілердің баланстық, қалдықтық және қайта қалыптастыру бағаларының мәнін, сонымен бірге тозу бағасын млн. теңгемен есептеу керек. Есептеу алгоритмі келесідей:

Өндірістің негізгі құралдарын қайта бағалау ведомост 1.6 суретте көрсетілген

Ведомость жасауға байланысты кеңестер:

а) А1 ұяшығына ведомость атын енгізіңіз;

ə) А4:F4 ұяшықтарына ведомость өрістерінің аттарын енгізіңіз: Нысан аты, Баланстық құны (БҚ), Нысанның ескіруі (НЕ), Қалдық құны (ҚҚ),Қалпына келтіру толық құны (ҚТҚ), Қалпына келтіру қалдық құны (ҚҚҚ).

мұндағы К - коэффициент мәні: 3,3 - егер БҚ 650-ден кем немесе тең болса; 4,2 - егер БҚ 650-ден үлкен немесе 1000-нан кем болса; 5,1 - егер БҚ 1000-ға тең немесе одан үлкен болса.

Осы формулалар бойынша есептеулер жүргізу үшін төмендегі формулаларды көрсетілген ұяшықтарға енгіземіз:

D5 ұяшығына: = B5 - С5

E5 ұяшығына :

= В5*ЕСЛИ(В5<=650;3,3;ЕСЛИ(И(В5>650;В5<1000);4,2;5,1))

F5 ұяшығына:

в) Барлыгы жолындағы мәндерді есептеу үшін саймандар тақтасынан автоқосынды батырмасын басамыз, немесе В12 ұяшығына

= СУММ(В5:В11) формуласын жазамыз.

2-тапсырма

Статистикалық функциялар қолданып Қаланың аудандары бойынша салықтардың түсуiн есептеу.

1 суретдегі кестені құрастырыңыз.

1-сурет – Қаланың аудандары бойынша салықтардың түсуi
Кестедегі есептеулерге қолданылатын формулалар төменде көрсетілген:

I3 = СУММ(В3:H3)

В11 = СУММ(B3:B10)

J3 = РАНГ(I3;$I$3:$I$10)

K3 = СРЗНАЧ(B3: H3)

M3 = {ЧАСТОТА(I3:I10;L3:L8)}

1. Ауызша сурау

2. компьютермен есептерді шығару

Тапсырмалар

1-есеп. 1 000 000 000 көлемінде ссуда 5 жылға, 12 % жылдық ставкамен берілген. Төртінші жыл үшін негізгі төлем шамасын анықтау керек.

Шешімі

ОСПЛТ(ставка; период; кпер; пс; бс) функциясын қолданамыз.

Біздің есебімізде функция түрі: ОСПЛТ(12 %; 4;5;1000000000)

Есептеу терезесі 1.1 суретте көрсетілген:

= ОСПЛТ(B5;B6;B4;B3)

Займ бойынша төленетін төлемдерді есептеу үшін ПЛТ функциясын қолданамыз:

ПЛТ(ставка; кпер; бс; пс; тип)

Біздің есебіміздегі функция түрі:

ПЛТ(10 %/12; 20*12; -350000*(1-25 %))) – ай сайынғы төлемдер;

ПЛТ(10 %; 20; -(350000*(1-25 %))) – жыл сайынғы төлемдер.

Есептеу терезесі төмендегідей 2.1 сурет және 2.2 суреттерде көрсетілген:

2.1-сурет – Ипотекалық ссуданы есептеу

2.2-сурет – Ипотекалық ссуданы есептегенде қолданылған формулалар

3-есеп. 20 жылға 11 % жылдық ставкамен 52000 тенге ақша салынғанда шотта қанша ақша болатынын есептеу керек. Процент ай сайын есептеледі.

Шешімі

Болашақ құнды есептеу үшін күрделі процентті есептейтін БС функциясы қолданылады:

БС(ставка; кпер; плт; пс; тип)

Біздің есебімізде функция төмендегідей жазылады:

БС(11 %/12; 20*12;;-52000)

Есептеу терезесі 3.1 суреттегідей болады:

= БС(B4/B5;B6*B5;;-52000)

1. Ауызша сурау

2. Есептерді шығару

Тапсырмалар

1-есеп. Облигация 200 000 номиналмен 7 жылға шығарылған. Процентті есептеу мынандай тəртіппен жүргізіледі: бірінші жылы – 11 %, келесі үш жылда – 16 проценттен, қалған үш жылда – 20 проценттен. Күрделі проценттік ставкамен облигацияның болашақ құнын есептеу керек.

Шешімі

Күрделі проценттік ставкамен болашақ құнды төмендегі функцияның көмегімен есептейміз:

БЗРАСПИС(первичное; план)

Біздің есебіміз үшін ол 1.1 суреттегідей түрде болады:

Инвестиция айналымының ішкі жылдамдығын есептеу үшін ВСД(значения; предположения) функциясы қолданылады. Біздің есебімізде Значения аргументі ғана қолданылады. Олардың біреуі міндетті түрде теріс сан болады. Егер инвестиция айналымының ішкі жылдамдығы пайда нормасынан жоғары болса, онда проект тиімді деп саналады. Ондай болмаған жағдайда проект іске асырылмау керек.

Есептеу терезесі 2.1 суретте көрсетілген:

Мұнда В13 ұяшығына мына формуланы енгіземіз:

= ВСД(B4:B9)

В15 ұяшығына енгізілетін формула:

= ЕСЛИ(B13>B11;"Проект тиімді";"Проект тиімсіз")

2.1-сурет – Инвестиция айналымының ішкі жылдамдығын есептеу

	Әдебиет
	Автоматизированные системы обработки финансово-кредитной информации. –М.: Финансы и статистика, 2009
	Бралиев Н.Б. и др. информационные системы в бизнесе. –Алматы: РИК, 2010

Тақырып 12 Статистикалық талдау

Жоспар

1. Ауызша сурау

2. компьютермен есептерді шығару

Тапсырмалар

Корреляциялық талдау

Біртипті өндірістің тобы бойынша машинажасау кәсіпорындарындағы өнімді өндірудің тиімділік көрсеткіштерінің өзара байланысы бар немесе жоқ екенін зерттеп білу. Тиімділік бағасының көрсеткіштері ретінде келесі факторлар таңдап алынды: еңбек өнімділігі, қор қайтару (фондоотдача), өнімнің материал көлемі. Бұл көрсеткіштердің динамикасы мен мәндері туралы статистикалық ақпарат машинажасау саласы бойынша жиналды. Оның ішінен статистикалық таңдама ретінде талдау үшін 25 біртипті машинажасау кәсіпорындарынан топ таңдап алынды.

Кәсіпорынның жылдық отчеттерін зерттеу негізінде келесі мәліметтер алынды (15 кестеде көрсетілген):

х – орта тізімдік сан ППП жұмысшыға өзгерілмейтін бағалардағы жалпы өнімнің шығарылымы, млн. теңге;

у – негізгі өнеркәсіптік-өндірістік қорлардың ортажылдық бағасының 1 теңгесіне келетін жалпы өнімнің шығарылымы, теңге;

z – баға түріндегі материал көлемі: өзгертілмейтін бағалардағы жалпы өнімдердегі материалдардың бағасы, %.

Корреляциялық талдау өткізу үшін Сервис менюсінің Анализ данных модулін, оның ішінде Корреляция таолдау құралын қолдануға болады. Бұл жағдайда Корреляция сұхбат терезесі ашылады, онда ұсынылған өрістерді толтыру керек.

Толтыру реті келесідей болуы мүмкін.

Біріншісі - кіру диапазоны. Талданылатын мәліметтерді қамтитын $B$7:$D$31 ұяшықтар диапазонына сілтеме енгізіледі.

Ескерту – Сілтеме баған немесе жол түрінде ұйымдасқан ең кемінде екі көрші диапазондардан тұру керек.

Екіншісі - шығу диапазоны. $S$7 шығу диапазонының сол жоғары ұяшығына сілтеме енгізіледі.

Ескерту – Мәліметтердің екі жиынтығының корреляция коэффициенті оларды өңдеудің реттеулігіне тәуелді болмағандықтан, шығу облысы оған арналған орынның жартысын ғана алады. Баған және жолдарының координаттары сәйкес келетін шығу дапазонының ұяшықтары 1-ге тең мәнді қамтиды, өйткені әрбір жол немесе баған кіру диапазонында толықтай өз өзімен корреляциялайды.

Үшіншісі - топтасу. Ол үшін ауыстырып қосуды баған бойынша жағдайға қойып ОК басу керек.

S7:V10 ұяшықтарының блогына шығу мәліметтері бар корреляциялық матрица енгізіледі.

Алынған есептеулерден поддиагоналды элементтер корреляцияның пар-пар коэффициенттері: r_xy, r_xz, r_vz болатыны көрінеді.

Корреляция коэффициенті -1-ден + 1-ге дейінгі интервал арасындағы мәндерді қабылдайтыны белгілі.

Егер сәйкес ығысулардың (х_i -) және (y_i -) арасында тура байланыс болса, онда корреляция коэффициенті +1 мәніне жетеді, ал егер олардың арасында кері байланыс болса, онда – -1. Неғұрлым бұл шамалардың арасындағы байланыстардың мәндері тура немесе керіден айрықша болса, соғұрлым ығысу саны нөлге жақындайды.

Корреляцияның оң коэффициенті кезінде оң корреляция туралы, ал кері коэффициенті кезінде – кері корреляция туралы айтады. Неғұрлым корреляция коэффициенті ±1 мәніне жақын болғанда, соғұрлым байланыс тығыз және интенсивті болады. у және х айнымалылардың арасындағы сызықтық өспелі функционалды тәуелділігі кезінде r_ух=+ 1, сызықтық кемімелі кезінде r_yx= -1. Неғұрлым кореляция коэффициенті нөлге жақын, соғұрлым зерттелінетін байланыс әлсіз болады. Екі айнымалы арасындағы сызықтық байланыс жағдайында бір ғана корреляция коэффициенті болады.

Екі мәліметтер жиынтығының арасындағы корреляция коэффициентін есептеу үшін КОРРЕЛ статистикалық функциясын қолдануға болады.

Ұяшықтарға келесі формулаларды енгізу керек:

r_xy V15: =КОРРЕЛ(В7:В31;С7:С31);

r_xz V16: =КОРРЕЛ(В7:В31;Б7:О31);

r_vz V17: =КОРРЕЛ(С7:С31;О7:В31).

Ол үшін функция мастерін қолданамыз: Мастер функций терезесінде Статистические категориясын, ал оның ішінде КОРРЕЛ функциясын таңдап аламыз, мұнда массив1 – мәндер интервалының ұяшығы; массив2 – мәндері бар екінші ұяшықтар интервалы.

Берілген функция массив1 және массив2 адресімен анықталған ұяшықтар интервалдарының арасындағы корреляция коэффициентін қайтарады. Корреляция коэффициенті екі қасиет арасындағы өзара байланысын анықтау үшін қолданылады.

Алынған есептеулер негізінде келесі тұжырым жасауға болады.

Әрбір зерттелінген кәсіпорын жұмысының тиімділік көрсеткіштерінің басқалармен тығыз байланысы дәлелденді (детерминацияның барлың көп санды коэффициенттері мәнді және 0,8-ден асады).

Әсіресе тығыз байланыс қор қайтарымы мен қалаған басқа көрсеткішетер – еңбек өнімділгі және материал сыйымдылығы арасында байқалады. Қор қайтарымын орташа 84,25 % өзгерту еңбек өнімділігі мен материал сыйымдылығының өзгертуімен түсіндіріледі (қор қайтарымын орташа 17,75 % өзгерту бақыланбайтын факторлар, белгілерге әсер етуімен түсіндіріледі). Және де еңбек өнімділігін 1 млн.-ға көбейтсе қор қайтарымы орташа есеппен негізгі өндіріс қорлары теңгесіне 0,55 теңгеге өседі. Материал сыйымдылығын 1 % азайтса, қор қайтарылымы орташа есеппен 0,48 %-ға өседі. Зерттеліп жатқан көрсеткіштер өздерінің орташа деңгейінен аса үлкен емес мөлшерге ауытқитын болса, онда көрсетілген нормативтер қатыстық тұрақты (тұрақтылық сенімділік интервалдарымен және 0,95 ықтималдылығымен көрсетіледі).

Берілген шарттар негізінде материал сыйымдылығы мен еңбек өндірісі (қор қайтарымдылығын есептеусіз) арасындағы өзара қатыстық дәлелденген жоқ (p_xz/y корреляцияның жеке коэффициенті аса мағыналы емес). Мұндай байланысты нақты тексеру үшін бізде бар таңдау көлемінен қарағанда, көп мөлшерде таңдау көлемі қажет.

	Әдебиет
	А. Гарнаев “Использование MS Excel и VBA в экономике и финансах”, Киев- Москва- Санкт- Петербург., 2010.
	Автоматизация расчетных операций банков и фондовых бирж. - М.: Церих-ПЭЛ, 2011

Тақырып 8 Сызықты және сызықсыз онтайландыру (оптимизация)

Жоспар

1. Ауызша сурау

2. компьютермен есептерді шығару

Тапсырмалар
Келесі өндірісті жоспарлау есебін қарастырайық. Кіші фабрика 2 түрлі: ішкі (І) және сыртқы (Е) жұмыстар үшін бояу шығарысымен айналысады.

Екі түрлі өнім көтерме саудаға түседі. Бояларды өндіру үшін екі бастапқы өнімдер А және В пайдаланылады. Тәуліктік максималды қоры 6 және 8 тонна құрайды. А және В өнімдерінің сәйкесінше бояулардың бір тоннаға шығындары 1.1 кестеге келтірілген.

Өткізу нарығын зерттеуі І бояуының тәуліктік сұранысы Е бояуынан ешқашан 1 тоннаға артық болмағанын көрсетті. Осыған қоса, І бояуына деген сұраныс күніне 2 тоннадан артық емес екенін көрсетті. Бояулардың көтерме сауда бағалары: Е бояуы үшін 3000 тенге және І бояуы үшін 2000 тенге. Өнімді ақшаға айналдырудың табысы максималды болуы үшін фабрика әр бояудың қандай мөлшерін өндіру керек?

Осы есепті шығару үшін математикалық моделін құру керек. Моделді құру процессін бастау үшін келесі үш сұраққа жауап беру керек:

- модел қандай шамаларды анықтауға құрылады (яғни айнымалы моделдер);

- мүмкін болатын айнымалы шамалардың көбінен тиімдіні таңдау мақсаты неден құрылады;

- белгісіздер қандай шектерден аспауы керек.

Біздің жағдайымызда табысты барынша көп алу үшін фабрика дұрыс өндіріс көлемін жоспарлау керек. Осыған сәйкес айнымалылар: х_І І бояуының тәуліктік өндіріс көлемі және х_Е Е бояуының тәуліктік өдіріс көлемі.

Тәуліктік табыс жиынтығы z І бояуының өндірістік х_І және Е бояуының х₂ z=3000х₁+2000х_Е тең болады. Мүмкін болатын х_Е және х_І шамалардың ішінен фабрика мақсаты табыс жиынтығын максималданатын, яғни мақсатты z функциясын анықтау.

Енді х₁ және х_Е қойылатын шектерге көшейік. Бояларды өндіру көлемі теріс бола алмайды, яғни х₁ , х_Е >= 0

Бояулардың екі түрін өндіруге қажетті бастапқы өнім шығыны мүмкін болатын бұл бастапқы өнім қорынан артық бола алмайды. Яғни,

Осыған қоса, бояуға деген сұраныс шамасының шегі:

Осылай, бұл есептің математикалық моделі келесі түрге ие:

Төменгі шек арқылы z=3000х₁+2000х_Е максималдау:

,

,

,

,

.

Мұндағы модель сызықтық екенін ұмытпау керек, себебі мақсатты функция және шектер айнымалылардан сызықты байланыста тұр.

Бұл есепті Сервис, Шешім іздеу (Поиск решения) командасы арқылы шешейік. Шешім іздеу құралы Excel қондырғысының біреуі болып табылады. Егер Сервис менюінде Шешім іздеу командасы жоқ болса, онда оны құру үшін Сервис, Надстройки, Шешім іздеу командасын орындау қажет.

1.2 суретте көрсетілгендей A3 және ВЗ ұяшықтарын мен айнымалылар шамасына бөлейік.

=3000*АЗ+2000*ВЗ.

А7:А10 ұяшықтарына сол жақ шектерді енгізейік

=АЗ+2*ВЗ;

=2*АЗ+ВЗ;

=ВЗ-АЗ;

В7:В10 ұяшықтарыдна – шектеулердің оң бөліктері.

Содан кейін Сервис, Шешім іздеу командасын таңдап, 1.3 суретте көрсетілген ашылған Шешім іздеу терезесін толтырамыз.

1.3-сурет – Бояу өндірісін жоспарлау есебінің Шешім іздеу терезесі.
1.4 суретте көрсетілген Орындау батырмасын басқаннан кейін Шешім іздеу нәтижелері атты терезе ашылады да, шешім табылды деген ақпаратты береді.

1.4-сурет– Шешім іздеу нәтижесінің терезесі.
Бұл есептің нәтиже санаулары (өндірістің тиімді жоспары мен оған сәйкес табыс) 1.5 суретте көрсетілген. Ең тиімді болып күніне Е бояуының 3,33 т және І бояуының 1,33 т өндірісі табылады..Бұл өндіріс көлемі фабрикаға 12,67 мың. тенге табыс әкеледі.

1.5-сурет– Бояу өндірісін жоспарлау есебінің шешім іздеу құралы көмегімен есептелген нәтиже санаулары.

	Әдебиет
	Автоматизированные системы обработки финансово-кредитной информации. –М.: Финансы и статистика, 2009
	Бралиев Н.Б. и др. информационные системы в бизнесе. –Алматы: РИК, 2010

8 Өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар
Тақырып 1 Экономикалық ақпарат автоматтандырылған өңдеудің объектісі нәтижесінде
Тақырып бойынша қысқаша конспект жасау және материалдармен жұмыс жасау:Ұйымдарда ЭАЖ қолдану қажеттігі.Ұйымдар мен банктерде ЭАЖ дамытудың болашақтық жоспары.

	Әдебиет
	Информационные системы в экономике. – М.: Финансы и статистика, 2010
	Колесник А.П. Компьютерные системы в управлении финансами. -М.: Финансы и статистика, 2010

	Тапсырманы орындау
	1 Тақырып бойынша 10 терминді глоссарийға жазу

2 тақырып. Экономикалық ақпараттық жүйелер

Қорлардың қоймағы және бухгалтериядағы есебі. Қорларды есептен шығару бойынша резерв.

Дәріс сабақтары бойынша тақырыптарға дайындалу:Мақсатты негіздегі және түрлі типтегі ЭАЖ жаңа ақпараттық технологиялы құралдармен жүргізу.Интегралданған ЭАЖ және қолданбалы бағдарламалар пакеті.Эксперттік жүйелер және олардың болашақтық қолданылуы.Шешімдерді қабылдау жүйесі және оларды қолдану.

Өкілдік деңгейдің протоколы. Интернет-технологиялар.

Бақылау түрі - ауызша сұрақ.

	Әдебиет
	Информационные системы в экономике. – М.: Финансы и статистика, 2010
	Колесник А.П. Компьютерные системы в управлении финансами. -М.: Финансы и статистика, 2010

	Тапсырманы орындау
	1 Тақырып бойынша 10 терминді глоссарийға жазу

5 тақырып. Банктік ақпараттық жүйелер (БАЖ)

Лабораториялық жұмыстарды орындауда қолданылатын дәріс материалдарын қарастыру.Банктік ақпараттық жүйенің(БАЖ) жасалу процесі. Банктік ақпараттық жүйенің орындалу талаптары.БАЖ таңдау.Ішкі банктік ақпараттық қызмет көрсету.Интеграциялық БАЖ құрылымы мен қызметі.Банктік ақпараттық жүйенің АРМ қызметтік сипаттамасы.

Дәріс материалдарын қарастыру.Аудандық деңгейдегі салықтық ақпараттық жүйе.Салық ұйымдарын ЭАЖ басқару ұғымы. Салық ұйымдарының ЭАЖ мақсаты,міндеті,құрылымы.ЭАЖ қызметі мен негізгі ерекшеліктері.Салық ұйымдарының ЭАЖ ресурстарына жалпы шолу.Қызметтік кіші жүйелер мен АРМ сипаттамасы.ҚР НИС сипаттамасы.ҚР НИС мақсаты мен міндеттері.ҚР НИС сыртқы жүйелермен өзара әрекеті.ҚР НИС құрылымы.ҚР НИС мәліметтердің өңделу технологиясы.

Тақырып бойынша қосымша материал қарастыру.Шағын және орташа кәсіпорындарда бухгалтерлік есепті жүргізудің концептуальдық сызбасын жасау.

Кисынды функциялардын пайдалану мысалдары. Сочетания логических функций. Кисынды функциялардың үйлестіруі

Бақылау түрі - ауызша сұрақ.

	Әдебиет
	Бралиев Н.Б. и др. информационные системы в бизнесе. –Алматы: РИК, 2010
	Информационные системы в экономике. – М.: Финансы и статистика, 2010

	Тапсырманы орындау
	1 Тақырып бойынша 10 терминді глоссарийға жазу

9 тақырып. Жинақтау кестелерімен жұмыс істеу

Жинақтау кестелердің құру мастері. кестенің Параметры поля, кестенің параметрлері. Бір неше консолидациялармен жұмыс істеу.

Бақылау түрі - ауызша сұрақ.

	Әдебиет
	Бралиев Н.Б. и др. информационные системы в бизнесе. –Алматы: РИК, 2010
	Информационные системы в экономике. – М.: Финансы и статистика, 2010

	Тапсырманы орындау
	1 Тақырып бойынша 10 терминді глоссарийға жазу

10 тақырып. Банктердін және олардын филиалдарының қызметтерін талдау және бағалы қағаздардын нарығының сұрақтар бойынша жинақталған кестелерімен жұмыс істеу

Материалдар дайындау және дәрістік материалдарға қосымша ретінде ұғымдарға анықтама беру.Фонд(Қор) нарығына қатынасушылардың қызығущылық нысандары.Құнды қағаздарға деген меншіктік құқықты есепке алудың ақпараттық жүйесі.Биржалық сауданың ақпараттық жүйесі. Биржалық саудадан тыс ақпараттық жүйелер.Фондтық нарықтағы банктердің операцияларын қолдаудың ақпараттық жүйесі.Инвестициялық компаниялардың ақпараттық жүйесі.

Қаржылық функциялармен талдау жұмысы. Алгоритм есептемесі.

Бақылау түрі - ауызша сұрақ.

	Әдебиет
	Бралиев Н.Б. и др. информационные системы в бизнесе. –Алматы: РИК, 2010
	Информационные системы в экономике. – М.: Финансы и статистика, 2010

	Тапсырманы орындау
	1 Тақырып бойынша 10 терминді глоссарийға жазу

12 тақырып. Статистикалық талдау

Жұмыс жасалған тақырыптың қысқаша конспектісі:Экономиканы басқару жүйесіндегі мемлекеттік статистиканы ұйымдастыру және оның қызметі,міндеттері.

Бақылау түрі - ауызша сұрақ.

	Әдебиет
	Бралиев Н.Б. и др. информационные системы в бизнесе. –Алматы: РИК, 2010
	Информационные системы в экономике. – М.: Финансы и статистика, 2010

	Тапсырманы орындау
	1 Тақырып бойынша 10 терминді глоссарийға жазу

13 тақырып. Сызықты және сызықсыз онтайландыру (оптимизация)

Математикалық моделдерді құру әдістері. Аралықтарды суреттеу тәсілдері. Өнім шығаруы үйлесімді бағдарламаларының таңдауы.

Бақылау түрі - ЕГЖ.

	Әдебиет
	Бралиев Н.Б. и др. информационные системы в бизнесе. –Алматы: РИК, 2010
	Информационные системы в экономике. – М.: Финансы и статистика, 2010

	Тапсырманы орындау
	1 Тақырып бойынша 10 терминді глоссарийға жазу

9. ӨСӨЖ кенестердің кестесі

Бүкіл сұрақтар бойынша кенестер ағымдағы семестр бойынша ӨСӨЖ кесте бойынша жүргізіледі

Дәрістер мен тәжірибелік сабақтар 0-100 ұпаймен бағалайды.